TÔN MÌNH LÊN SẼ BỊ HẠ XUỐNG (*)– Lm. Giuse Đinh Tất Quý

Anh chị em thân mến

Tuần trước Chúa nói với chúng ta: “Hãy cố gắng vào qua cửa hẹp” và ở một nơi khác trong TM Chúa bảo con đường Chúa mời gọi chúng ta bước vào là con đường hẹp. Đây là con đường chính Chúa đã đi và Chúa cũng muốn chúng ta cùng đi với Ngài.

Nhưng làm thế nào để có thể đi trên con đường đó thì từ Chúa nhật hôm nay cho đến Chúa nhật áp chót của mùa thường niên chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về những những điều kiện giúp chúng ta có thể đi trên con đường đó.

A- Hôm nay chúng ta bắt đầu với điều kiện đầu tiên và cũng là điều kiện quan trọng nhất. Đó là sự khiêm nhường.

*1. Các bản văn Phụng vụ hôm nay đều ít nhiều nói về vấn đề này.

+ Bài Sách Đức Huấn Ca nói: càng làm lớn, càng phải hạ mình trong mọi sự.

+ Bài Tin Mừng: Ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên.

+ Nâng lên đến đâu thì bài Thánh Thư  trả lời: Đến Thành trì của Thiên Chúa hằng sống.

*2. Nói tới khiêm nhường thì cũng phải nói tới kiêu ngạo. Kiêu ngạo đối nghịch với Khiêm nhường.

+ Sách Đức huấn ca nói: tai họa dành cho kẻ kiêu căng thì vô phương cứu chữa.

+ Bài Tin Mừng cũng cảnh cáo: Ai nhắc mình lên sẽ bị hạ xuống.

Hôm ấy trên con đường đẫn quân đi dánh nước Nga, Vua Napoléon của nước Pháp thấy quyền uy của mình cao như núi, ông nhìn lên trời và tự nhiên buột miệng thốt lên: “Trời là của Chúa. Còn trái đất là của ta”

Chính trong trận chiến này Napoléon đã bị thảm bại và sau đó bị đầy ra đảo Saint Hélène và chết tủi nhục tại đó.

Quả đúng là “Ai tự đưa mình lên sẽ bị hạ xuống.”

Thánh Giacobê nói: “Thiên Chúa chống lại kẻ kiêu căng nhưng ban ơn  cho kẻ khiêm nhường” (Jac 4,6)

Gabriel Meurier một nhà tư tưởng lớn của Pháp nói: “Kiêu căng đi trước, tủi nhục và tai họa sẽ bén gót theo sau”

*II. Thiên Chúa lại yêu thích những ai khiêm nhường. Nhưng khiêm nhường là gì? Sống khiêm nhường là sống như thế nào?

+ Khiêm nhường không phải là khinh rẻ bản thân, cũng không phải là thụ động không dám nhận trách nhiệm – trách nhiệm làm người ở đời và trách nhiệm làm con Thiên Chúa.

Khiêm nhường lại càng không phải là đeo vào cho mình một thứ mặt nạ để lôi kéo sự chú ý của người khác, làm cho người khác phải để ý đến mình.

Trong Tin Mừng đã nhiều lần Chúa đã cảnh cáo mấy ông Biệt phái và luật sĩ về cái tội này: Họ nới rộng thẻ kinh, may dài tua áo, thích ngồi ở cỗ nhất trong bàn tiệc chỉ với một mục đích là làm cho người ta đễ chú ý đến mình. Đó là một thứ mặt nạ của sự kiêu ngạo.

Khiêm nhường là biết can đảm nhận lãnh những trách nhiệm cũng như biết cậy nhờ vào ơn của Chúa mà cố gắng chu toàn.

Tấm gương của Abraham trong Cựu Ước là một thí dụ. Abraham ý thức rất rõ ông chỉ là tro bụi trước mặt Chúa, (Kn 18,27) nhưng lại rất chân thành, dám cả gan nhận lấy trách nhiệm, mạnh dạn mặc cả với Chúa về số người công chính cần phải có để xin Chúa tha cho thành Sôđôma và Gomôra.

Giêriêmia đã từ chối việc Thiên Chúa chọn ông làm ngôn sứ – lấy lý do là mình còn trẻ người non dạ (Gr 1,6) Nhưng khi đã nhận trách nhiệm Chúa trao thì ông đã trở thành người hết sức khiêm tốn và can đảm.

Một vị đạo sĩ kia tu hành đã được lâu năm. Ông tự cảm thấy rất bằng lòng với các nhân đức của mình. Chính vì thế mà một hôm kia ông mạnh dạn đến trước thần Silva mà cầu nguyện như thế này:

– Lạy Ngài, con đã làm mọi việc tốt lành. Con đã chăm chỉ tu hành không sai sót một ly. Ngài hãy truyền lệnh cho con làm bất cứ điều gì, con sẽ sẵn sàng làm tất cả.

Thần Silva hiện ra và nói:

– Tất cả mọi việc con làm đều tốt. Giờ đây, Ta sẽ thử con một lần nữa: con hãy lấy một cái đĩa đựng đầy dầu và đội ở trên đầu – rồi con cứ như thế mà đi qua các đường phố. Nhớ không được để một giọt dầu nào rơi ra ngoài.

Người tu sĩ sau khi nghe lệnh đã hân hoan lên đường. Sau khi đi một vòng, mà chiếc đĩa đựng dầu vẫn không rơi mất một giọt. Ông liền trở lại trước tượng thần Silva với hy vọng sẽ được Thần trọng thưởng. Nhưng vừa thấy vị tu sĩ đó tới Thần nói ngay:

– Quả thực con đã cố  gắng hết sức nhưng tiếc thay là đầu óc của con lúc nào cũng chỉ nghĩ đến mình, đến phần thưởng của mình mà chẳng bao giờ con nghĩ đến ta, đến lòng tốt cũng như tình thương của ta. Giả như con có đánh đổ một vài giọt dầu nhưng lòng của con vẫn nhớ đến ta thì điều đó có lẽ sẽ làm ta vui hơn. Hoặc như con có sống bớt khắc khổ, bớt hãm mình ép xác mà giữ được lòng yêu mến đối với ta thì điều đó có lẽ sẽ tốt hơn. Đàng này cho đến nay, con làm tất cả những điều đó vì lòng kiêu hãnh, chỉ vì muốn được ta khen và chiếm được phần thưởng mà thôi. Quả thực là con chưa xứng đáng là môn đệ của ta.

Sống sao cho đúng với đạo làm con không phải dễ. Phải có một lòng khiêm nhường chân thực mới có thể sống được như thế.

+ Theo ngài Cha Mark Link thì khiêm nhường là một cái gì sâu xa và đẹp đẽ hơn như chính lời Chúa đã chỉ dẫn: “Hãy học với ta vì ta hiền lành và khiêm nhường” Con người đến không phải để được phục vụ nhưng là để phục vụ.

Vậy thì sống khiêm nhường là sống như Chúa đã sống, không phải cho mình nhưng là cho người khác.

Khiêm nhường là biết dùng những khả năng như Chúa đã dùng khả năng của Ngài để không phải làm vinh danh cho riêng Ngài nhưng là mưu ích cho người khác.

Hà khưu Thượng nhân hỏi Tôn thúc Ngao:

– Có ba điều chuốc vạ vào thân ông đã biết chưa?

+ Tôi chưa được biết.

– Tước vị cao người ta ganh.

Quyền thế lớn người ta ghét

Lợi lộc nhiều người ta oán.

+ Không phải như thế:

Tước vị tôi càng cao tôi càng xử nhún nhường.

Quyến thế tôi càng lới tôi càng ở khiêm cung

Lợi lộc tôi càng nhiều tôi càng chia bớt cho người chung quanh. Như thế thì làm sao mà thiên hạ có thế oán tôi được!

Đó là một trong những cách sống khiêm nhường như Chúa đã sống.

+ Nhiều người còn định nghĩa khiêm nhường là biết chấp nhận sự thật. Đây là một việc không dễ dàng. Chấp nhận sự thật thường đi đôi với việc phải điều chỉnh lại cách sống của mình.

Triết gia Diogène sống với một con chó trong một cái thùng gỗ bên vệ một con đường. Ông hạn chế đến mức tối đa những nhu cầu cần thiết đến nỗi cái chén múc nước ông cũng ném đi khi thấy hai bàn tay bụm lại cũng hứng được nước.

Nghe danh nhà hiền triết, một hôm Vua Alịchsơn Đại đế ..đứng cạnh cái thùng và lễ độ lên tiếng:

– Tiên sinh cần gỗ, quả nhân xin. . .

Triết gia trả lời: “Ta cần ngươi đứng tránh ra để nắng có thể dọi vô cửa thùng của ta.”

Tên tùy tùng của nhà vua rút gươm ra toan chém, nhưng vua gạt đi và nói: “Nếu ta không là Alịchsơn thì ta muốn làm Diogène.

Sau đó bằng một giọng điệu của bậc làm thầy, Alịchsơn nói với tên lính hầu cận:

– Người sinh ra ta là cha của ta: Đó là Hoàng đế Philiphe. Người dạy ta biết sống cho xứng đáng là Thầy của ta: Đó là Aristode.

Ông ngụ ý muốn nói: Diogène là bậc thầy của mình.

Biết cúi đầu nhìn nhận điều hay lẽ phải cho dù điều đó có đụng chạm đến danh tự, dến uy quyền, đến lợi lộc của mình. Đó cũng là cách sống khiêm nhường.

(*) Tựa đề do BTT.GPBR đặt

 CHÚA NHẬT XXII THƯỜNG NIÊN- NĂM C

NGƯỜI SAU HẾT SẼ NÊN TRƯỚC HẾT-  Lm. Phêrô Lê Văn Chính

Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp. Câu châm ngôn nói lên tâm lý bình thường của người Việt nam, thích được danh giá, khen tặng giữa nơi đông người. Xã hội Việt nam ngày xưa rất cô lập với lũy tre làng khi mà những chuyến du lịch xa hay những tin tức chưa đến được với quần chúng thì cái đình làng bé nhỏ của quê nhà là nơi mọi người thường gặp gỡ và cũng là nơi nhiều người muốn được danh giá và khen tặng.

Trong truyền thống minh triết của những người do thái, những bậc hiền triết đã biết huấn luyện cho mọi người có một tầm nhìn khác hơn và cập nhật hơn. Những đức tính khiêm nhường, hiền lành phục vụ phải là những đức tính mà họ phải khắc cốt ghi tâm, bởi vi đó là những đức tính được Thiên Chúa yêu mến và quí chuộng. Không phải khi làm lớn có địa vị cao là dịp để người ta nên kiêu căng tự phụ hống hách, mà đó là lúc họ càng phải biết khiêm nhường và hiền lành để phục vụ, bởi vì chỉ có Thiên Chúa là Đấng quyền năng cao cả, và Thiên Chúa yêu thương những người biết sống khiêm nhường hiền lành phục vụ: “càng làm lớn thì con càng phải hạ mình trong mọi sự và đó là điều đẹp lòng Chúa, bởi vì chỉ có Thiên Chúa mới thực sự là Đấng quyền năng cao cả”.

Câu chuyện của bài Tin mừng hôm nay liên hệ tới việc Chúa Giêsu nhận xét và đưa ra lời khuyên cho những người đồng bàn nhân việc người dự bữa ăn ở nhà của một thủ lãnh người biệt phái. Vào thời Chúa Giêsu, đối với những người do thái, nơi người ta thường gặp gỡ nhau vào những dịp ăn uống trong những bữa tiệc nơi các gia đình. Trong giới vị vọng lúc bấy giờ là những luật sĩ và những người biệt phái, nhiều người vốn có tâm lý thích chọn chỗ nhất trong đám tiệc  để được mọi người khen tặng và kính trọng. Đây là một tâm lý bình thường và trở nên phổ biến. Nhận xét cách người ta thường lựa chọn chỗ ngồi trong các đám tiệc, Chúa Giêsu đưa ra một lời khuyên thực tế đầy khôn ngoan thận trọng cho họ : khi được mời dự tiệc, đừng vội chọn chỗ nhất trong đám tiệc, lỡ khi có người khác cao trọng hơn bạn cùng đi vào thì chủ nhà sẽ phải nói với bạn nhừơng chỗ cho người danh giá hơn; nhưng ngược lại hãy biết chọn chỗ thấp để chủ nhà sẽ đến mời bạn  vào chỗ cao hơn, khi đó bạn sẽ được danh giá và kính trọng trước mặt mọi người. Mặt khác, Chúa Giêsu còn đưa ra một lời khuyên khác nữa dành cho những người tổ chức tiệc tùng. Họ hãy biết mời những người nghèo khổ túng thiếu là những người không có khả năng mời lại mình.

Nếu chỉ dừng lại ở những lời khuyên này, có lẽ những lời dạy của Chúa Giêsu cũng  giống những lời dạy của một bậc thầy khôn ngoan dạy xử thế khác. Chúa Giêsu không chủ đích dừng lại ở những lời dạy của một bậc thầy dạy cách xử thế khôn ngoan trong trường đời. Vào thời kỳ này, những bậc thầy do thái cũng đưa ra những lời khuyên đầy khôn ngoan như thế trong việc chọn chỗ ngồi trong đám tiệc hay khi tổ chức các bữa ăn mời khách đến dự tiệc tại nhà mình. Viễn tượng của lời dạy của Chúa Giêsu mới mẻ hơn ở chỗ bắt đầu hướng đến sự đảo lộn mọi trật tự  vào cuối thời gian khi mà chính Thiên Chúa sẽ can thiệp một cách quyết định. Lúc bấy giờ những người sau hết sẽ nên trước hết, những người trước hết sẽ nên sau hết và những ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống, và những ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên. Chúa Giêsu bắt đầu mở rộng tầm nhìn của những người do thái để họ biết hướng đến viễn tượng quyết định cuối cùng của cuộc đời con người thay vì chỉ khư khư hạn hẹp trong góc nhìn thiển cận của mình. Ở trong đời sống xã hội, con người có những tương quan và đã ao ước được kính trọng giữa mọi người thế nào, thì họ hãy biết khôn ngoan để được đón tiếp và kính trọng trong bàn tiệc của Nước Thiên Chúa là vận mệnh quyết định của con người sau này. Trong bàn tiệc này, sự kính trọng sẽ không còn đặt trên địa vị sang hèn như trong xã hội con người nữa, mà sự kính trọng sẽ thuộc quyền quyết định của Thiên Chúa, Thiên Chúa sẽ quyết định dành sự kính trọng này cho những người đã biết tự hạ, sống khiêm nhường trong cuộc đời trần thế, họ sẽ được nâng cao; hay những người đã biết quảng đại mời những người nghèo khổ túng thiếu đến dùng bữa tại nhà mình, khi mà họ không có gì để trả lại, nhưng chính Thiên Chúa sẽ trả lại cho họ trong ngày người công chính sống lại. Những hành vi khiêm nhường phục vụ và quảng đại giúp đỡ những người nghèo khổ sẽ là điều kiện để được Thiên Chúa thưởng công  khi mà Thiên Chúa là Đấng vô cùng giàu có và đại lượng sẽ trả công bội hậu cho họ.

Thời nào cũng thế, chúng ta dễ bị ám ảnh và chi phối bởi những cái nhìn hạn hẹp, người làm lớn quyền cao chức trọng dễ trở nên tự kiêu, người không có địa vị cao thì lại ao ước có địa vị và xem địa vị là lúc mình được ăn trên ngồi trước thiên hạ. Tâm lý hám danh cầu lợi làm cho tầm nhìn của chúng ta trở nên hạn hẹp và gò bó trong cái nhìn thiển cận hẹp hòi. Chúa Giêsu bắt đầu thúc đẩy chúng ta mở rộng tầm nhìn hướng đến những chân trời rộng lớn hơn và quyết định hơn, để rồi có cách hành xử thích hợp trong cuộc đời hiện tại, đừng để mình bị thúc đẩy và chi phối bởi những thói đời chật hẹp. Bởi vì như những lời giải thích trong bài đọc thứ hai của thư Do thái nhắc nhở, chúng ta đang tiếp cận với thực tại mới và quyết định là chúng ta đang tiến tới núi Sion, núi thánh của Thiên Chúa và là Giêrusalem thiên quốc và chung quanh chúng ta là muôn vàn thiên thần  và các thánh là cộng đoàn các trưởng tử đã được ghi sổ trên trời, những linh hồn của những người công chính, và nhất là chúng ta đang đến cùng Thiên Chúa là Đấng phán xét mọi người, và đến cùng Đức Giêsu là trung gian của giao ước mới. Một hành trình và điểm đến quan trọng như thế khích lệ và soi sáng cho bước đi của mỗi người chúng ta là bước đi trong ánh sáng của những lời dạy của Chúa Giêsu để biết sống khiêm nhường và quảng đại với mọi người. Lời dạy của Chúa Giêsu nhắc nhở chúng ta về căn tính chân thật của mình với Thiên Chúa. Chúng ta là những người được Thiên Chúa mời gọi đến chung hưởng hạnh phúc vô tận của Thiên Chúa, và chính Thiên Chúa sẽ dẫn đưa chúng ta vào hạnh phúc chân thực này, nơi bàn tiệc quyết định là Nước Thiên Chúa khi mà Thiên Chúa sẽ thưởng công cho mọi người, khi mà Thiên Chúa sẽ trả lại cho chúng ta cách dư dật cho những gì mà chúng ta đã biết cho người khác cách quảng đại trong cuộc đời trần thế.