LÀM CHO NGƯỜI KHÁC TRỞ NÊN TỐT HƠN (*)-  Lm. Giuse Đinh Tất Quý

Kính thưa anh chị em.

Chúng ta đang học hỏi về lối sống yêu thương của Chúa. Tuần trước chúng ta đã nói với nhau về một trong những khía cạnh của lối sống đó. Chúng ta đã nói về sự tha thứ. Hôm nay qua lời dạy bằng dụ ngôn rất dễ hiểu, Chúa cũng muốn nói với chúng ta về lối sống này qua hai lời khuyên.

Lời khuyên thứ nhất: Yêu thương là phải làm cho người khác trở nên tốt lành hơn. Muốn thế chúng ta phải tự học để làm cho mình trở nên tốt lành trước.

Lý do: “Mù mà lại dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố? Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi. Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới? Sao anh lại có thể nói với người anh em: “Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra”, trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình? Hỡi kẻ đạo đức giả! Lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em!(Lc 6,40-42)

Có lẽ ít có lời hướng dẫn nào cụ thể và thực tế hơn thế. Quy luật muôn đời vẫn còn đó. Không ai có thể cho cái mình không có. Vậy muốn làm cho những anh em của chúng ta trở nên tốt thì chính mỗi người chúng ta phải tự huấn luyện mình nên tốt. Có như thế chúng ta mới tránh được điều mà Chúa Giêsu gọi là giả hình, một thói xấu rất phổ biến của mọi thời đại xưa cũng như nay.

Nam tướng J. Eotvos, một nhà tư tưởng có tiếng của Hungari đã nói:

“Giá trị chân chính của con người không phải bởi năng trí, mà chỉ là bởi sức mạnh của chí khí. Những tài năng đối với người thiếu nghị lực chỉ làm cho họ hèn yếu: cái tư chất siêu việt của một người kém chí khí lại là người khốn nạn đáng khinh nhất”.

Một mùa xuân, anh nông dân đứng bên cạnh thửa ruộng, đưa mắt nhìn những luống cày thân yêu đang phơi mình dưới ánh sáng và tự hỏi:

– Năm nay, hỡi mảnh ruộng của ta, mi có đem lại cho ta cái gì chăng?

Những mảnh ruộng kia sẽ trả lời bằng một câu hỏi khác:

– Nhưng thưa ông, trước hết ông hãy cho tôi biết ông định cho tôi cái gì đã?

Đó, người bạn trẻ cũng dừng bước trước cánh cửa nhiệm mầu của đời sống:

– Hỡi đời sống, mi có dành cho ta cái gì không? Cái gì sẽ chờ đợi ta từ năm này sang năm khác?

Nhưng đời sống sẽ hỏi lại chàng trẻ tuổi:

“Hỡi anh, điều đó còn tùy ở những gì anh cho tôi, phần của anh sẽ được xứng với công việc của anh. Anh sẽ hái quả của hạt giống anh gieo.

Kinh nghiệm sẽ chỉ cho chúng ta biết rằng con đường đưa đến chí khí không phải dễ. Cần phải có một ý chí mạnh mẽ mới chống nổi được với những tật xấu nhỏ mọn, và không bao giờ sa ngã. Một ý chí không ngừng, và cần phải được chú trọng luôn.

Bạn có tự hỏi với mình rằng: tôi muốn! Tôi muốn!

– Và có phải bạn muốn đúng như thế chăng?

– Tôi muốn kiềm chế ngũ quan và tình cảm của tôi.

-Tôi muốn đặt cái lộn xộn của tư tưởng tôi vào thứ tự.

-Tôi muốn suy nghĩ trước khi nói.

-Tôi muốn cân nhắc mọi điều trước khi hành động.

-Tôi muốn lợi dụng ngay những kinh nghiệm của việc đã làm, tôi muốn nghĩ đến tương lại, vậy tôi muốn dùng ngay những quãng thời giờ hiện tại một cách đúng mực.

-Tôi muốn làm việc tận tâm, chịu đau khổ mà không phàn nàn, sống trong đạo hạnh, và sau hết chết bình yên, trong hy vọng được hưởng hạnh phúc đời đời.

Còn đời sống nào cao thượng hơn nữa không?

Đúng thế, muốn làm cho những người được mình yêu thương trở nên tốt lành thì chính mình phải học để trở nên tốt lành trước. Con đường làm cho mình được như thế không phải dễ. Cần phải có một ý chí mạnh mẽ. Làm được như thế là chúng ta trở thành một con người cao thượng và sẽ thành tấm gương sáng chói trước mặt mọi người.

Lời khuyên thứ hai của Chúa: “Không có cây nào tốt mà lại sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt. Thật vậy, xem quả thì biết cây. Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho! Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra.” (Lc 6,43-45)

Nội dung lời khuyên này cũng không quá khó hiểu. Xem ra nó cũng chẳng khác với lời khuyên thư nhất là bao.

Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho!

Một em gái nhỏ vâng lời bà nội bảo đi quét nhà. Quét xong, bé đến thưa bà là mình đã quét sạch rồi. Bà nội hỏi lại : “Có thật quét xong chưa? Để bà xem lại.” Nói rồi bà cụ đứng dậy xem khắp nhà. Xem một lượt, bà nói với đứa cháu gái : “Nhà chưa sạch gì cả, chỗ nào cũng đầy bụi. Con quét lại đi !” Cô gái nhỏ vâng lời quét thêm một lần nữa, lần này bé quét thật kỹ. Quét xong liền đến trình cho bà nội. Cũng như lần trước, bà cụ xem qua một lượt rồi nói : “Nhà cũng chưa được sạch gì cả, chỗ nào cũng đầy bụi. Sao quét dối vậy? Quét lại đi! Cô gái nghĩ rằng mình còn nhỏ quét chưa sạch được, nên cố vâng lời nội đi quét lần nữa. quét xong, nó cũng đến trình cho nội. Lần này cũng như hai lần trước, bà cụ xem xong lại nói là nhà chưa sạch. Cô gái lấy làm lạ kỳ. Cuối cùng nó phát hiện ra là bà cụ mang cặp kính dính đầy bụi. Thì ra, vì vậy mà bà cụ nhìn đâu cũng thấy toàn là bụi cả.

Chỉ có cặp mắt trong sáng, tấm lòng trong sạch mới có thể nhìn thấy sự thực.

Câu 43-44: Nhắc nhở rằng chúng ta chỉ có thể nhận xét người khác qua việc làm của họ:

Để phân biệt cây tốt xấu phải căn cứ vào quả – công việc – chứ không phải lá – lời nói ” vì có nhiều người chỉ tìm thấy lá khi đến gần. Nào là lá to, lá rậm, lá bóng … lá, chỉ có lá, ngoài ra không có gì khác ! Nhiều người chạy đến chúng ta nói hy vọng tìm được giải khát, họ đang khát mong Thiên Chúa. Chúng ta đừng quên rằng chúng ta đang có trong tay tất cả những điều ấy. Chúng ta có đầy đủ giáo lý, với ơn Chúa, mặc dầu chúng ta không xứng đáng” (Escriva, Amis de Dieu, 51)

Có người đã nói với một giáo sư rằng : “Tôi không thể nghe lời ông nói vì đã được thấy con người của ông rồi. “Giảng và dạy, cả hai đều là sự thật qua nhân cách. Lời hay không bao giờ thay thế được việc tốt”.

Một nhà chế tạo làm được một con ong, cũng vỗ cánh bay được, cũng kêu vo vo, người đứng xem không tài nào biết được nó là ong giả cho tới khi có người hỏi rằng: “Nó có làm ra mật không?” Chỉ một sự thí nghiệm đơn sơ ấy cũng đủ phân biệt ong thật với ong giả. Cứ xem quả thì biết cây. Khi có ai khoe khoang về đời sống đạo của họ, chỉ cần hỏi như thánh Phao-lô: “Thế thì anh em được kết quả gì ?” (Rm 6,21) Con đường duy nhất để chứng tỏ Ki-tô giáo là đạo thật là chúng ta phải sống thế nào cho mọi người thấy Ki-tô giáo sản sinh ra những người tốt thật.

Chúa Giê-su nhắc nhở rằng xét cho cùng lời nói ở môi miệng chúng ta chỉ là sản phẩm của lòng chúng ta. Không ai có thể mở miệng nói về Thiên Chúa nếu Thánh Thần không ở trong lòng người ấy. Không có điều gì bộc lộ rõ tâm trạng của một người cho bằng chính lời nói của họ, khi họ không cầm giữ ý tứ khi nói năng, khi họ tự do phát ngôn, nghĩ sao nói vậy.

Trả lời cho một thanh niên mong ước được biết rõ về mình, một cụ già đã trả lời như sau: Ngày nọ ở một chân trời xa tắp, người ta thấy có hai bóng đen đang ôm nhau.

Một em bé ngây thơ buột miệng nói: hai bóng đen đó là ba má đang hôn nhau.

Một chàng thanh niên mơ mộng nói: đó là đôi tình nhân đang quấn quýt bên nhau.

Một người cô đơn nhận xét: hẳn họ phải là hai người bạn thân gặp nhau sau nhiều năm tháng xa cách.

Một kẻ tham tiền lại nghĩ khác: đó phải là hai thương gia vừa mới ký giao kèo làm ăn.

Một người đàn bà có trái tim trìu mến thì thào: đây là người cha mới từ trận chiến trở về ôm hôn đứa con gái mình.

Một tên sát nhân đứng gần đó góp ý: đây là hai người đàn ông đang vật lộn đáu đá nhau trong cuộc giao chiến sống còn.

Người đàn ông khác không màng chi tới việc chung quanh gắt: ai mà biết được họ đang ôm hôn hay cắn xé.

Cuối cùng, có một vị thánh đầy lòng yêu thương của Thiên Chúa giảng hòa: không gì đẹp bằng cảnh hai con người ôm nhau.

Kể xong câu chuyện, cụ già kết luận: mỗi một tư tưởng của bạn sẽ bộc lộ bạn là ai. Bạn nên tự vấn lương tâm xem bạn từng nghĩ về gì? Chính câu trả lời cho một câu hỏi bất ngờ có thể cho thấy tư tưởng của người đó thích tập chú vào đâu và những sở ước của họ đặt ở đâu. Lời nói của chúng ta phản ánh tâm địa của chúng ta.Amen

(*)Tựa đề do BTT.GPBR đặt

CHÚA NHẬT VIII THƯỜNG NIÊN- NĂM C

TU THÂN TRƯỚC – Trích Logos C

Một ngày kia, người ta thấy một anh chàng đứng Bên một cây cột Bên đường mà áo quần lem luốc đầy sơn. Một người thấy thế hỏi: – Sao anh ra nông nỗi thế này? Anh đáp: – tôi vốn Bị cận thị muốn xem Bảng thông Báo trên đầu cột! Người kia nhìn lên và đọc: “lưu ý: cột mới sơn đừng động  vào !”

Mới chỉ là cận thị thôi thì đã sinh lắm chuyện lôi thôi huống chi là mù mắt. Đức Giêsu Bảo: mù dẫn mù thì cả hai lăn đều xuống hố ! Muốn đi đúng đường thì điều kiện tiên quyết phải có đôi mắt sáng.

Sáng mắt để Biết mình.

Đây là công việc xét mình. Chúng ta thường có khuynh hướng xét người và ngại xét mình. Người ta nghiệm ra rằng: Sống trên đời, mọi người như  đều có một đôi quang gánh trên vai. Ai cũng có thói quen Bỏ tật xấu của thiên hạ vào cái thúng phía trước và để khuyết điểm của mình trong cái thúng còn lại phía sau. Thế là tật xấu của người cứ luôn trước mắt mình và lỗi lầm của Bản thân ta chẳng nhìn thấy trừ khi ta cố gắng muốn thấy.

Do vậy, con người dễ có cái nhìn lầm lạc: thấy ai cũng có tội trừ mình rồi sinh ra thói kiêu căng, khinh thường và kết án anh em.

Các nhà tu đức khuyên ta nên khôn ngoan đổi ngược quang gánh lại để dễ thấy lỗi lầm Bản thân và dễ quên khuyết điểm của tha nhân. Nhờ vậy, ta cảm thông, tha thứ cho người khác và tự thôi thúc mình chỉnh sửa lỗi lầm và gia tăng rèn luyện nhân đức.

Người ta thích đốt giai đoạn.

Xét mình và sửa mình là công việc chẳng thú vị gì, vì thế nhiều người thích tề gia trước khi tu thân ; thích Bình thiên hạ trong khi chưa để tâm tề gia.

Kết quả là, người nghe không khẩu phục tâm phục. Thế là người ta phải dùng sức mạnh, dùng đàn áp để Bắt người khác phải nghe, phải theo mình. Khi đó, ngưòi dưới có thể khẩu phục mà tâm không phục.

Đối với lãnh vực đạo đức, phương án đó không được chấp nhận. Con người ta không thể nên thánh trong sợ hãi hoặc do Bị áp lực.

Bài học từ cuộc đời Đức Giêsu.

Đức Giêsu dạy chúng ta phải tự chỉnh đốn mình trước đã. Chính Ngài luôn sống làm gương sáng trước và sau đó mới chỉ dạy. Đức Giêsu đã học ăn, học nói, học gói, học mở nơi “trường học” Nagiareth dưới sự chỉ Bảo của thầy dạy là Đức Maria và Thánh Cả Giuse trong suốt 30 năm. 30 năm tu thân chuẩn Bị cho 3 năm rao giảng.

Khi đi loan Báo Tin Mừng, trước khi dạy Bằng lời, Ngài luôn dạy trước Bằng gương sáng. Ngài đã quì xuống rửa chân cho các muôn đệ trước khi dạy lý thuyết về Bài học phục vụ tha nhân; Ngài đã từng “lăn lộn” chia sẻ cuộc sống với những kẻ thấp cổ Bé miệng, với những người tội lỗi Bị loại trừ… trước khi mở miệng kể chuyện  dụ ngôn con chiên lạc (cf. Lc 15, 4-7); Ngài dạy chúng ta Bài học khó nghèo không chỉ Bằng lời mà còn Bằng gương sống giản dị “con cáo có hang, chim trời có tổ, còn Con Người không có chỗ tựa đầu!” (Lc 9, 58)

Bài học cho chúng ta.

Trước tiên là Bài học cho những người được Chúa tín nhiệm trao sứ mạng điều khiển cộng đoàn. Chúng ta không thể thuyết phục người khác theo Chúa nếu chúng ta không tiên phong theo Chúa. Chúng ta không thể khuyên Bảo người khác nên thánh nếu chúng ta chưa dám từ Bỏ ý riêng để can đảm sống thánh ý Chúa.

Gặp sự khó mà ta mất Bình tĩnh và nổi đoá kêu trách, Bất mãn… thì lấy đâu kinh nghiệm mà an uỉ nâng đỡ những người đang đau khổ trên giường Bệnh, những người vừa thất Bại ê chề trên đường đời.

Cần phải tu thân trước đã ta mới đủ kinh nghiệm, đủ tư cách và đủ ơn Chúa để giúp người khác tu thân.

Sau nữa là Bài học cho những Bậc làm cha mẹ, những nhà giáo dục cho con cái. Được Chúa chia quyền phụ tử từ Chúa cho chúng ta trên con cái, chúng ta phải sống xứng đáng sao cho chúng ta là hình ảnh của Chúa trước mắt con cái. Cách sống tốt của cha mẹ là phương cách giáo dục hiệu quả nhất. Ngược lại, nói có hay, dạy có ngọt ngào mà đời sống lại Bê tha thì chẳng thể nào uốn nắn con cái nên người được. Nếu con cái là hoa trái của tình yêu cha mẹ thì nhân đức nơi con cái là hoa trái của đời sống đạo đức của mẹ cha.

Trên Bàn tay trái của Gandhi có một vết sẹo lớn khiến mọi người thắc mắc. Đến ngày ông thành công dành lại nền độc lập cho dân tộc Ấn độ, ông mới giải thích: Đây là Bài học mẹ dạy Gandhi khi ông còn Bé. Nhờ Bài học này mà mới có thành công hôm nay.

Số là khi còn Bé, một lần đánh nhau làm rách áo, Gandhi sợ mẹ Buồn nên nói dối: rách áo do ngã vào hàng rào. Mẹ ông không hạch hỏi chỉ Bỏ ăn (tuyệt thực). Đến ngày thứ Ba, Gandhi sợ mẹ chết đói  và đã hứa: “Mẹ ngồi dậy dùng cơm, đã 3 ngày mẹ không ăn gì! Con hứa với mẹ từ nay con sẽ không Bao giờ nói dối.” Mẹ Gandhi trả lời: “mày nghĩ xem, tao đã hai thứ tóc trên đầu mà lại đi tin vào lời hứa của một đứa nói dối à!” rồi Bà tuyệt thực tiếp.

Nói thì mẹ không tin, Gandhi chạy xuống Bếp tìm được cục than còn đỏ trong Bếp Bỏ vào lòng tay nắm chặt và chạy vội lên với mẹ. Mẹ nghe tiếng xèo xèo, ngửi mùi khét khét… quay lại giật vội Bàn tay Gandhi và nói: “Thôi mẹ tin con!”

Từ đó, suốt đời Gandhi luôn là con người uy tín, đáng tin; mẫu mực trong cách sống; đáng mến trước dân tộc Ấn và đáng nể trước đế quốc Anh và thế giới.

Hãy lấy đà khỏi mắt ta để ta có thể lấy rác khỏi mắt anh em. Amen

CHÚA NHẬT VIII THƯỜNG NIÊN- NĂM C

LÒNG AN VUI THÌ DƯỜNG NHƯ KHÔNG XÉT ĐOÁN– Lm. Antôn Nguyễn Văn Dũng DCCT

Trong cuộc sống thường ngày, con người chúng ta dễ có khuynh hướng khen, chê và phán xét người khác. Ta phán xét người khác có thể bằng lời nói, bằng cử chỉ, hoặc đôi khi chỉ là nghĩ thầm trong bụng về chuyện này chuyện khác của người ta.

Nhất là khi ngồi lại với nhau để chuyện trò, chúng ta thường có khuynh hướng khoe những điều tốt về bản thân mình bằng cách so sánh cái tốt của mình với cái dở của người khác, còn những cái dở, cái xấu của mình thì cố giấu cho bằng được. Gắn với xét đoán tiêu cực người khác thường là một thái độ ganh tị, đả phá, trả thù cho bõ tức. Còn khi nhận xét để góp ý cho người khác sửa sai, tránh lỗi lầm, thì bao giờ ta cũng dễ dàng có sự bao dung, nhẹ nhàng trong cử chỉ và lời nói.

Hơn nữa, có một sự thật khá hiển nhiên: Một khi lòng ta nhẹ nhàng, thanh thản, an vui, thì ta thường nghĩ đến người khác với một thái độ tích cực và đầy bao dung, chứ chẳng muốn phán xét hay nặng lời với họ. Còn khi ta thích phán xét, thích nói xấu người khác thì lại là lúc chính ta thiếu sự bình an, hạnh phúc trong lòng.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô bảo rằng “những ai phán xét anh chị em mình, nói xấu anh chị em mình thì họ chính là kẻ giả hình vì họ không đủ can đảm nhìn lại những thiếu sót, lỗi lầm của bản thân mình.” Chúa Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay thì nói trực tiếp vào vấn đề hơn: “Sao người nhìn thấy cái rác trong mắt anh em, còn cái đà trong chính mắt ngươi thì lại không thấy?… Hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ ngươi sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh em ngươi”

Đặt mình trước Lời Chúa hôm nay, tôi với bạn thử ngẫm lại xem, mỗi khi ta chỉ trích, phán xét người khác, thì thật sự trong lòng ta đang an vui, hạnh phúc hay lòng ta đang ấm ức, bức xúc, tị hiềm? Nếu thấy lòng ta còn ấm ức, hậm hực, thì Chúa bảo ta rằng: Con hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ con sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh chị em con!