I. Dẫn vào Thánh lễ

Anh chị em thân mến

Chúng ta đều biết ảnh hưởng của lời nói: có những lời nói khiến ta sung sướng vô cùng, nhưng cũng có những lời nói làm lòng ta đau nhói; lời của những bậc khôn ngoan dạy ta nhiều điều hay lẽ phải, còn lời đường mật của những người xấu có thể dụ ta đến những thiệt hại khôn lường.

Hôm nay, Chúa bảo ta hãy lưu ý đến Lời của Chúa. Ðó là những hạt giống tốt có khả năng sinh những hoa trái rất tốt lành.

Xin Chúa giúp chúng ta trở thành những mảnh đất tốt để hạt giống Lời Chúa gieo vào sinh hoa kết quả tốt đẹp.

II. Gợi ý sám hối

Chúng ta chưa quan tâm đủ đến việc học hỏi Lời Chúa trong Tin Mừng.

Rất nhiều hạt giống lời Chúa gieo vào lòng chúng ta đã uổng phí vì chúng ta không thành tâm đón nhận.

Chúng ta nghe Lời Chúa rất nhiều nhưng thi hành thì rất ít.

III. Lời Chúa

1. Bài đọc I (Is 55,10-11)

Ðoạn trích này thuộc về phần thứ II của sách Isaia, phần này được gọi là "Sách an ủi". Ngôn sứ Ðệ nhị Isaia nói rằng Thiên Chúa đã hứa sẽ cho dân Do Thái thoát khỏi cảnh lưu đày và được trở về quê hương.

Thế nhưng nhiều người Do Thái tỏ ra không tin vào lời hứa đó. Ngôn sứ lưu ý họ hãy nhớ rằng lời của Thiên Chúa luôn luôn hữu hiệu: Ngài đã nói thì thế nào cũng xảy ra đúng như lời Ngài nói; Ngài đã hứa thì chắc chắn Ngài sẽ thực hiện.

Lịch sử đã chứng minh cho điều Ðệ nhị Isaia nói: dân do thái đã được hồi hương vào năm 538 trước công nguyên.

2. Ðáp ca (Tv 64)

Thánh vịnh 64 ca tụng Thiên Chúa Tạo Hoá: sau khi tạo dựng trái đất, Ngài thường xuyên thăm viếng, tưới gội, để cho trái đất thấm nhuần mầu mỡ, cây trái đâm chồi nẩy lộc sinh hoa kết quả, gia súc sinh sản và lớn lên, muôn loài hát xướng hoan ca.

Phụng vụ chọn những lời ca tụng này như một bức màn nền để làm nổi bật ý nghĩa dụ ngôn Tin Mừng về việc gieo những hạt giống lời Chúa.

3. Tin Mừng (Mt 13,1-23)

Dụ ngôn này đã quá quen thuộc với chúng ta. Chúng ta hãy để ý đến vài chi tiết mang ý nghĩa đặc biệt:

Người nông phu này gieo hạt giống xuống mọi loại đất mặc dù biết trước là nhiều hạt sẽ không nầy mầm mọc lên, và Thiên Chúa rất hào phóng sẵn sàng ban lời Ngài cho mọi người và ban cách rất quảng đại dồi dào.

Dụ ngôn kể ra 4 loại đất, trong đó có tới 3 là đất xấu. Thực tế đáng buồn là rất nhiều người đã không đón nhận Lời Chúa và làm cho lời ấy sinh kết quả.

Lời Ðức Giêsu trích dẫn sách Isaia "Các ngươi lắng lai mà chẳng hiểu, trố mắt nhìn mà chẳng thấy gì". Tâm thế của những người lòng chai dạ đá trước Lời Chúa. Ðối với họ, Lời Chúa như "đàn gãy tai trâu" và như "nước đổ lá môn" chẳng chút hiệu quả.

Nhưng đối với người biết đón nhận Lời Chúa và đem ra thực hành thì kết quả rất phi thường: một hạt sinh ra 30, 60, 100 hạt khác.

4. Bài đọc II (Rm 8,18-23) (Chủ đề phụ)

Ðoạn thư này chứa đựng một ý tưởng khá mới lạ của Thánh Phaolô, đó là có một sự liên đới số phận giữa con người và các thụ tạo khác: khi con người phạm tội và do đó bị rơi vào vòng nô lệ tội lỗi thì các thụ tạo cũng bị lôi cuốn vào vòng nô lệ đó; hiện nay con người ngóng chờ ơn giải thoát thì các thụ tạo cũng ngóng trông như vậy.

IV. Gợi ý giảng

1. "Ngài dùng dụ ngôn mà nói với họ nhiều điều"

Một Rabbi do thái kia rất thích dùng các câu chuyện để giải thích những chân lý. Có một môn sinh hỏi ông tại sao ông thích dùng cách đó. Thay cho câu trả lời, ông lại kể một câu chuyện như sau:

Ngày xửa ngày xưa, chàng Sự Thật đi rảo khắp nơi, không mặc quần áo mà cũng chẳng trang sức gì cả, cho nên ai nấy vừa thấy chàng là mắc cỡ đỏ mặt và chạy trốn hết. Sự Thật buồn lắm. Một hôm chàng gặp nàng Dụ Ngôn mặc một chiếc áo muôn màu tuyệt đẹp.

- Anh Sự Thật ơi, sao anh buồn thế?

- Tôi buồn vì tôi vừa già vừa xấu, không ai muốn nhìn tôi.

- Không phải thế đâu. Nàng Dụ Ngôn cười đáp. Ðây anh hãy mượn chiếc áo của tôi mặc vào. Rồi anh sẽ thấy điều gì xảy ra.

Chàng Sự Thật mặc chiếc áo muôn màu của nàng Dụ Ngôn vào. Và chàng đi đâu cũng được mọi người niềm nở tiếp đón.

Kể xong câu chuyện, Vị Rabbi kết luận: Người ta rất khó đón nhận sự thật "trần trụi", nhưng rất dễ đón nhận sự thật được diễn tả bằng dụ ngôn.

2. Lựa lời mà nghe

Có câu ca dao: "Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau". Câu này có thể gợi ý cho một câu khác: "... Lựa lời mà nghe sao cho có phúc"

Chúng ta phải lựa lời để nghe, bởi vì có những lời toàn gây thiệt hại và có những lời đem lại phúc thật.

Lời Chúa rất đáng cho chúng ta lựa để nghe, vì:

luôn đúng sự thật, không sai bao giờ, bởi Chúa chính là Sự Thật.

Chúa không gạt gẫm chúng ta bao giờ. Ngài nói gì cho chúng ta nghe đều chỉ vì lợi ích cho chúng ta.

Lời Ngài là ánh sáng chỉ đường, lời Ngài là sự sống.

Lời Chúa rất quý trọng, đến nỗi Ngôi Hai Thiên Chúa được gọi là Ngôi Lời.

3. Sống đạo bằng gì?

Nếu được hỏi câu này, một người bàng quan nhìn chúng ta sống sẽ trả lời rằng: họ sống đạo bằng đọc kinh, bằng lãnh nhận các bí tích và bằng tham dự các lễ nghi.

Ðúng vậy, người công giáo chưa hoặc rất ít sống đạo bằng Lời Chúa. Nếu sống đạo bằng đọc kinh thì sau giờ kinh là hết sống đạo! Nếu sống đạo bằng lãnh nhận các bí tích thì có bao nhiêu dịp để sống đạo đâu! Và nếu sống đạo bằng tham dự các lễ nghi thì sẽ không còn sống đạo khi ra khỏi nhà thờ! Vả lại, đạo ở trong các kinh đọc, trong các bí tích và trong những lễ nghi không thấm nhập vào cuộc đời, vào xã hội.

Ðạo là đường, sống đạo là đi đường. Trong cuộc hành trình này, Lời Chúa chỉ hướng cho ta đi, Lời Chúa dạy ta giải quyết những tình huống như thế nào, Lời Chúa là kim chỉ nam đưa ta tới cùng đích.

4. Bốn thái độ trước Lời Chúa

Chúng ta hãy nghe chính Ðức Giêsu giải nghĩa 4 loại đất, tiêu biểu cho 4 thái độ của con người trước Lời Chúa:

Ðất vệ đường: những kẻ chẳng thiết tha gì đến Lời Chúa. Lời gieo xuống đó chẳng bao lâu thì bị quỷ dữ cướp đi.

Ðất lẫn sỏi đá: những người mau mắn đón nhận Lời Chúa nhưng không quý chuộng bao nhiêu. Khi gặp chút gian khó thì bỏ cuộc.

Ðất có nhiều gai: những người cũng đón nhận lời Chúa, nhưng điều họ quan tâm hơn là những đam mê, vui thú, của cải... Các thứ sau này như gai góc um tùm dần dần làm cho Lời Chúa chết ngạt.

Ðất tốt: những người sốt sắng nghe Lời và quảng đại thi hành.

Mỗi ngày Chúa Nhựt chúng ta dự Thánh Lễ, Lời Chúa đều được gieo vào lòng chúng ta.

Có khi nghe xong chúng ta quên liền. Sau Lễ, nếu có ai hỏi ta bài Tin Mừng hôm nay nói gì, chắc ta không trả lời được. Chúng ta là vệ đường.

Có khi chúng ta cảm thấy Lời Chúa rất hay và có ý muốn làm theo. Nhưng trở về với cuộc sống nhộn nhịp, vài ngày sau ý muốn ấy đã tắt ngúm. Chúng ta là đất lẫn sỏi đá.

Có khi chúng ta thực tâm thi hành lời Chúa. Thế rồi chuyện này chuyện nọ trong cuộc sống xảy đến. Chúng ta quan tâm giải quyết những chuyện ấy hơn. Lời Chúa bị bóp chết. Chúng ta là đất có nhiều gai góc.

Chỉ cần một câu Tin Mừng thôi nhưng được suy gẫm kỹ và được kiên trì thực hiện thì sẽ sinh kết quả gấp trăm.

5. Chuyện minh họa

Một ông vua nọ có thói quen mỗi ngày nghe một đoạn trong kinh Bagayad Gita. Người phụ trách việc đọc kinh này là một nhà sư đạo đức, thông thái. Cứ mỗi lần đọc xong một đoạn kinh, ông lại dùng đến kiến thức uyên bác của mình để giải thích cho vua nghe. Và ngày nào ông cũng đặt câu hỏi "Bệ hạ có hiểu những gì thần vừa dẫn giải không?". Nhưng lần nào nhà vua cũng chỉ trả lời "Khanh nên hỏi điều đó với khanh trước đã"... Ngày nọ, giữa lúc đọc kinh, ông bỗng được giác ngộ và nhận ra tất cả mọi sự đều là hão huyền. Thế là nhà sư quyết từ bỏ mọi sự và lên đường bắt đầu cuộc sống của một người hành khất. Trước khi ra đi, ông nói với nhà vua "Tâu bệ hạ, thế là cuối cùng hạ thần đã hiểu được: Giác ngộ đích thực, hiểu biết chân lý chính là thực thi chân lý".

V. Lời nguyện cho mọi người

CT: Anh chị em thân mến

"Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra". Với tâm tình yêu mến lời Chúa, chúng ta cùng tha thiết nguyện xin.

1. Lời Chúa là nền tảng đức tin của người tín hữu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho mọi thành viên trong đại gia đình Hội Thánh / biết ý thức tầm quan trọng của Lời Chúa / cũng như cố gắng đọc thường xuyên / và đem ra thực hành trong đời sống thường ngày.

2. Kinh Thánh chứa đựng Lời Chúa / là cuốn sách được in ra nhiều nhất / được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất / và được đọc nhiều nhất trên thế giới / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho các tín hữu biết trân trọng bộ sách quý báu này.

3. Thường thì những người rao giảng Lời Chúa / hay gặp nhiều thử thách gian nan trong cuộc sống thường ngày / Chúng ta hiệp lời cầu xin Chúa luôn che chở giữ gìn các vị ấy / để các ngài có thể chu toàn trọng trách của mình.

4. Sống đạo là sống theo Lời Chúa dạy / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho cộng đoàn giáo xứ sẽ / biết cố gắng sống theo Lời Chúa trong Tin Mừng / để đời sống đức tin ngày càng vững chắc và trưởng thành hơn.

CT: Lạy Chúa Giêsu, mỗi khi tham dự Thánh lễ, xin cho chúng con luôn biết chuẩn bị tâm hồn xứng đáng và chăm chú lắng nghe, để Lời Chúa được công bố thực sự trở nên nguồn dinh dưỡng quý báu cho đời sống đức tin của chúng con. Chúa hằng sống và hiển trị muôn đời.

VI. Trong Thánh Lễ

- Trước kinh Lạy Cha: Ðức Giêsu đã nói "Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, mà còn nhờ những lời từ miệng Thiên Chúa phán ra". Trong kinh Lạy Cha sau đây, chúng ta hãy tha thiết "xin Cha cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày".

- Trước rước lễ: Mỗi khi tham dự Thánh lễ, chúng ta được dự hai bàn tiệc là bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc Thánh Thể. Chúng ta đã được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa rồi. Giờ đây chúng ta sắp được nuôi dưỡng bằng chính Thánh Thể Chúa. "Ðây Chiên Thiên Chúa..."

VII. Giải tán

Chúng ta sắp trở về cuộc sống phức tạp với nhiều cực khổ, lo toan, đam mê, tranh chấp... Chớ gì tất cả những thứ ấy không bóp nghẹt những hạt giống Lời Chúa đã được gieo vào lòng chúng ta trong Thánh Lễ này.

12. Sống Lời Chúa để tâm hồn luôn là mảnh đất tốt

(Suy niệm của Lm. Jos. Quang Nguyễn)

Chúa Giêsu giải thích rất rõ ràng “Dụ ngôn người gieo giống” rằng Thiên Chúa là người gieo giống. Con người và tâm trí của chúng ta là đất. Hạt giống là Lời Chúa. Vậy, còn lại là vấn đề của chúng ta là làm sao tâm trí, con người chúng trở nên đất tốt để Hạt giống Lời Chúa sinh hoa kết quả tốt đẹp cho đời và làm rạng danh Thiên Chúa?

Có người nói đã là ruộng rồi thì làm gì có đá sỏi, vệ đường, bụi gai như dụ ngôn Chúa Giêsu kể hôm nay. Nhà chú giải Thánh Kinh nổi tiếng, William Barclay giải thích rằng: Đất sỏi đá, không phải là đất đầy những đá; nhưng là đất bình thường ở Palestine, một lớp đất mỏng trên mặt nhưng có tảng đá nằm ở dưới. Lớp đất có lẽ chỉ sâu chừng 4 hay 5 cm trước khi tới phần đá vôi. Đất có gai, dễ tạo nên lầm lẫn. Khi người gieo hạt giống xuống, mặt đất có vẻ được dọn sạch sẽ; nhưng ở trong đất vẫn còn những gốc rễ của cỏ dại, cây hoang, và gai góc sẵn sàng mọc trở lại. Mỗi người làm vườn đều biết rằng các loại cỏ dại mọc lên với một tốc độ nhanh chóng mà ít có hạt giống tốt nào có thể theo kịp. Hậu quả là hạt giống và cỏ dại mọc lên chung với nhau; nhưng cỏ dại mạnh mẽ hơn làm chết ngộp sự phát triển của hạt giống. Đất tốt, ở dưới sâu, thuần túy là đất mềm; hạt giống có thể đâm rễ sâu xuống tìm được dinh dưỡng, lớn lên nhanh chóng; và trong đất tốt nó sẽ phát sinh một mùa gặt bôi thu.

Tâm hồn mỗi người chúng ta cũng giống như thửa ruộng ở Palestine thời Chúa Giêsu, gồm đủ mọi loại đất cho nên Lời Chúa trong các bài đọc hôm nay nói đến tính hiệu năng của Lời Chúa, tức Lời Chúa có sự sống rồi còn nó lớn lên và phát sinh hoa trái cứu độ: bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hoà và tiết độ (Gl 5, 22- 23) là do mảnh đất tâm hồn, lòng trí chúng ta đó thôi.

Trong bài đọc 1, Đức Chúa phán qua miệng Ngôn Sứ Isaia rằng "cũng như nước mưa thấm xuống đất, làm cho đất phì nhiêu và đâm chồi nẩy lộc, cho kẻ gieo có hạt giống, cho người đói có bánh ăn, hơn thế, lời từ miệng ta phán ra thấm vào lòng người sẽ không trở về với Ta cách hư luống nhưng thực hiện ý muốn của Ta" (Is 55,10-11). Qủa thế, đất mà không có nước thì đất có màu mỡ mấy chăng nữa nó không thể phát sinh sự sống, trái lại, nếu có nước đổ xuống đất thì tất yếu phát sinh sự sống cho muôn loài. Cho nên, mấy ngàn năm nay trên Sao Hỏa, Mặt Trăng… vẫn chưa có sự sống. Nước nguồn phát sinh sự sống muôn loài muôn vật, còn Lời Chúa thấm vào lòng người còn phát sinh sự sống mạnh hơn nhiều: nhờ Lời Chúa mà vạn vật được tạo thành từ hư không (St 1,1-31), nhờ Lời Chúa mà mọi bệnh hoạn tật nguyền được chữa lành (Mt 4,23), tha tội (Lc 7,48), khử trừ quỷ (Mt 8,16), người chết được sống lại (Ga 11, 43-44) và được sống đời đời (Ga 11,25-26). Cho nên, Chúa Giêsu nói: "Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra" (Mt 4,4). Vì thế, trong Hiến Chế tín lý về mạc khải của Thiên Chúa Dei Verbum số 21, Công Ðồng Chung Vaticanô II dạy rằng Lời Chúa có một sức mạnh và quyền năng có thể nâng đỡ và tăng cường Giáo Hội, ban sức mạnh đức tin cho con cái Giáo Hội, là lương thực linh hồn, nguồn sống thiêng liêng, tinh tuyền và trường cửu cho con cái Giáo Hội.

Qủa thế, “Lời Chúa là lời sáng tạo” (St 1,3-26); "sống động và linh nghiệm" (Dt 4,12) “Lời hằng sống” (Ga 6,68); “Lời mang lại ơn cứu độ cho muôn dân”. Vì thế, chúng ta phải đem Lời Chúa nhập vào mảnh đất tâm trí, lời nói, hành động của chúng ta trong cuộc sống hằng ngày, nghĩa là chúng ta phải “ăn” Lời, hấp thụ lấy Lời hằng ngày qua việc đọc, suy niệm và thi hành Lời Chúa. Vì chưng, Chúa thực hiện Lời của Ngài nơi mọi hoạt động, công việc của chúng ta qua việc sống Lời Ngài. Ngược lại, nếu chúng ta đọc Lời Chúa và không thi hành thì chẳng khác gì đọc bài báo. Điều đó chứng tỏ chúng ta không tin vào sức mạnh của Lời Chúa, như thế đức tin của chúng ta đã chết rồi. Vì vậy Thánh Giacôbê khuyên: "Anh em hãy đem Lời ấy ra thực hành, chứ đừng nghe suông mà lừa dối chính mình. Thật vậy, ai lắng nghe Lời Chúa mà không thực hành, thì giống như người soi gương thấy khuôn mặt tự nhiên của mình. Người ấy soi gương rồi đi, và quên ngay không nhớ mặt mình thế nào. Ai thiết tha và trung thành tuân giữ luật trọn hảo -luật mang lại tự do-, ai thi hành luật Chúa, chứ không nghe qua rồi bỏ, thì sẽ tìm được hạnh phúc trong mọi việc mình làm" (Gc 2,22-25).

Vâng, xin vâng và thi hành Lời Chúa ở bất cứ lúc nào và hoàn cảnh nào, bất cứ hạng người nào dù thánh hay tội nhân, dù hạnh phúc hay đau khổ thì nhờ sức mạnh của Lời Chúa, con người và cuộc sống của chúng ta phát sinh hoa thơm trái ngọt cho mình và cho đời. Cụ thể, Ông Phêrô đã vất vả thả lưới suốt đêm mà chẳng bắt được con cá nào mà chỉ khi Chúa Giêsu truyền lệnh và ông vâng Lời Chúa thì được mẻ cá đầy thuyền (Lc 5,1-11). Rõ ràng rằng vì tin và vâng Lời Chúa nên Phêrô bắt được cá, ngược lại chính sự tự cao, quên Chúa, quên Lời Ngài nên cả đêm chẳng bắt được con cá nào. Không phải nhờ vào khả năng của chính mình mà Phêrô bắt được cá, nhưng nhờ tin và thi hành Lời Chúa truyền. Thế rồi, cũng chính vì tin rằng Lời Chúa Giêsu uy lực nên chị phụ nữ tội lỗi cấp thành phố đã sẵn sàng làm tất cả để được thứ tha và đem lại nguồn bình an và hạnh phúc đích thực cho đời chị (Lc 7,37-47). Rồi, một người tội lỗi tầy trời như chàng thanh niên Augustinô đã tin vào Lời Chúa và thi hành Lời Chúa dạy, Chúa đã biến mảnh đất tâm hồn của Ngài đầy sỏi đá, bui gốc thành mảnh đất tâm hồn là đời sống thánh và thiện mà mọi người hôm nay gưỡng mộ.

Qua Lời Chúa hôm nay, suy đi xét lại, tâm hồn chúng ta thuộc loại đất nào? Đất sỏi đá, đất đầy gai góc hay đất phì nhiêu? Nhưng dù mảnh đất nào đi nữa chúng ta phải luôn canh tác, cải tạo cho nó, tức tâm hồn chúng ta luôn tỉnh thức trước những cơn cám dỗ, cầu nguyện kết hiệp liên lỉ với Chúa, ăn năn sám hối khi trót phạm tội với Chúa và tha nhân, lúc đó mảnh đất tâm hồn ta mới có thể đón nhận hạt giống Lời Chúa hầu hạt giống này làm cho cuộc sống chúng ta thánh thiện, hạnh phúc và bình an đồng thời phát sinh ơn cứu độ cho người khác. Muốn có được một mùa gặt bội thu, người nông dân phải dọn ruộng, dọn đất, phải chăm sóc cho hạt giống nảy mầm và lớn lên, phải ngăn ngừa và đẩy lùi mọi yếu tố, mọi tác nhân gây thiệt hại cho hạt giống và cây trồng. Mùa gặt thiêng liêng của chúng ta cũng phải làm như vậy. Nếu tâm hồn chúng ta có những sói đá là kiêu ngạo, nghe Lời Chúa mà không sống Lời Chúa, ích kỷ… thì chúng ta cần phải cày sâu cuốc bẩm bằng việc khiêm nhường, đọc và cầu nguyện với Lời Chúa để thấy những viên sỏi đá ấy, lượm và vất đi qua việc năng chịu các Bí Tích. Nếu tâm hồn chúng ta là bụi gai, gai của đam mê dục vọng tội lỗi, gai của gian dối, lọc lừa, gai của kỳ thị, khinh người, gai của các loại tội lỗi khác… thì chúng ta cần phải phát hoang, đào bậc gốc bụi ấy mà bỏ đi ra ngoài tâm trí, hành vi trong cuộc sống chúng ta bằng việc sống thi hành các giới răn của Chúa và Hội Thánh, nhất là Lời Chúa hằng ngày. Còn nếu tâm hồn chúng ta có những vệ đường của tội trong gia đình hay cộng đoàn của chúng ta đang sống như vệ đường của việc bất hiếu, không vâng lời bề trên, giận hờn ghen ghét, vợ chồng ngoại tình, con cái hoang đàng, cộng đoàn xào xáo nhau… Chúng ta cần phải dẹp bỏ những vệ đường này bằng việc Mến Chúa yêu người hết lòng, sức sức và hết linh hồn có như thế hạt giống Lời Chúa phát sinh hiệu năng nơi tâm hồn, cách sống và hành xử của chúng ta giống như Chúa và các thánh trong gia đình và cộng đoàn xã hội, lúc ấy Lời Chúa khi được gieo vào mới có hy vọng sinh hạt 30, hạt 60 và hạt 100 như lòng Chúa mong ước.

Lạy Chúa, Lời Chúa là lời ban sự sống, xin giúp chúng con biết cúi xuống nhặt những hạt giống Tin Mừng bên vệ đường để đặt vào trong cuộc sống hằng ngày của mình, và biết quăng đi những sỏi đá, là những dịp tội gây cớ vấp phạm cho tha nhân, đồng thời luôn can đảm nhổ đi những gai góc là những đam mê bất chính, là nguyên do đưa đến sự tha hóa của chúng ta. Xin cho con biết noi gương các thánh luôn biết lắng nghe và thực hành Lời Chúa trong cuộc sống hằng ngày của chúng con để nhờ đó chúng con có thể làm sáng danh Chúa và mưu ích cho tha nhân. Amen.

13. Lời Chúa giúp con người tự do

(Suy niệm của Lm. Giuse Phạm Thanh Liêm, SJ.)

Thời đầu khi Đức Yêsu xuất hiện rao giảng, người ta đông đảo đi theo Ngài. Rồi với thời gian, nhiều người đã bỏ Ngài, ngay cả các môn đệ. Trong dụ ngôn người gieo giống hôm nay, Đức Yêsu cho thấy chính tùy thái độ của người nghe đối với Lời Ngài, mà Lời Ngài sinh hoa kết quả như thế nào trong lòng con người. Đức Yêsu đã dạy dỗ bằng dụ ngôn, vì người nghe không dễ dàng hiểu và chấp nhận Lời Ngài. Với dụ ngôn, con người hiểu theo mức độ của mỗi người.

1. Con người có thể bị nô lệ

Con người có thể bị nô lệ nhiều điều. Có người nghiện xì-ke ma tuý, họ không thể thắng được cơn nghiện nên đã ăn cắp ăn trộm, có người bán cả vợ cả con để có tiền hít chích cho thoả cơn nghiền. Có người lại bị nô lệ đồng tiền, họ chỉ thích và chỉ lo kiếm tiền; tiền bạc như ông chủ, sai khiến họ đủ điều; họ không chú ý đến vợ đến con, không lo giáo dục con cái, không dành thời giờ cho gia đình; và hậu quả là gia đình họ không hạnh phúc, con cái hư hỏng, gia đình bị tan hoang. Có người lại bị nô lệ danh vọng, nô lệ chức quyền, nô lệ tiếng khen. Nói một cách tổng quát, con người có khuynh chiều vật chất và xác thịt, nếu con người chiều theo tất cả những điều đó một cách bất chính, con người ở trong tình trang mê lầm.

Thái độ ứng xử của con người tùy thuộc đặc biệt tình trạng nội tâm của mỗi người, tùy lúc đó họ có tự do thực hay không. Một người có thể có tự do mà không có tự do đích thực, chẳng hạn như người nghiện xì-ke ma tuý, họ tuy tự do nhưng lại không tự do thực. Cũng có nhiều lãnh vực tuy con người bị giới hạn, nhưng vẫn có tự do; chẳng hạn đã là người ai cũng phải ăn phải uống, tuy con người không có tự do tuyệt đối để không ăn, nhưng con người vẫn tự do để ăn lúc nào và ăn như thế nào hoặc không ăn.

Để có tự do nội tâm, con người cần biết đúng. Biết đúng để sống đúng. Ngày nay cũng như ngày xưa, có nhiều lý thuyết, có nhiều lập luận tuy dù không đúng nhưng cũng có người theo. Đi theo một lý thuyết sai lầm, là giam hãm con người trong tình trạng u mê. Thánh Augustin trước khi trở lại đạo Công Giáo, đã ở trong tình trạng này. Theo niềm tin Kitô-hữu, những điều Thiên Chúa mặc khải qua Kinh Thánh và đặc biệt qua Đức Yêsu, sẽ giúp con người được tự do. Thiên Chúa là Đấng yêu thương con người, Ngài muốn con người được tự do, Ngài đã nói với con người trong dòng lịch sử qua các tiên tri, và vào thời sau hết Ngài đã sai gởi Con Ngài tới với chúng ta, để dạy chúng ta hiểu biết đúng đắn về Thiên Chúa, hầu con người được tự do và hạnh phúc.

2. Lời Chúa như sương sa tưới mát

Lịch sử nhân loại cho thấy có biết bao người “tầm sư học đạo”, miệt mài đi tìm khôn ngoan, hy vọng sẽ được hạnh phúc đích thực. Tất cả những ao ước hướng thiện, truy tìm chân lý, ao ước thành người tuyệt vời, là những nét đẹp nơi con người. Những điều này phản ánh nét đẹp của Thiên Chúa nơi con người; và nét đẹp này từ Thiên Chúa mà có. Thiên Chúa làm tất cả những điều tốt lành nơi con người. Thiên Chúa làm con người say mê đi tìm Ngài như Nguồn Chân Thiện Mỹ.

Thiên Chúa làm con người đi tìm Ngài như Chân Thiện Mỹ tuyệt đối. Thiên Chúa cũng nói với con người qua trung gian những con người. Như sương sa rơi xuống đất, thấm nhập vào lòng đất, làm cây đâm chồi và sinh hoa kết trái, Lời Ngài giúp con người nhận ra sự thật, giải phóng con người khỏi nô lệ, giúp con người sinh hoa kết trái trong việc tốt lành. Đức Yêsu là Lời Thiên Chúa tới trần gian với con người. Lời Thiên Chúa nhập thể giúp con người nhận ra sự thật, và giúp con người sống bình an hạnh phúc trong mọi hoàn cảnh sống.

Lời của Đức Yêsu cho con người, tuy dù là Lời Thiên Chúa nhập thể, vẫn luôn luôn để con người tự do với Lời Ngài. Tùy con người đón nhận hay không, đón nhận như thế nào, mà Lời đó sinh hoa kết trái. Lời đó có thể như hạt giống rơi trên đá sỏi, rơi vào bụi gai, rơi nơi vệ đường, hoặc rơi nơi đất tốt. Hạnh phúc vừa vượt tầm tay của mỗi người, vừa nằm trong tầm tay của mỗi người, tùy con người quyết định.

3. Đức Yêsu như gương mẫu

Ngôi Lời Thiên Chúa, một khi đã nhập thể làm người, thì Ngài cũng bị giới hạn như bao người khác. Đức Yêsu cũng là người như chúng ta, Ngài cũng có những khuynh chiều xác thịt như chúng ta, Ngài cũng bị cám dỗ về miếng ăn, về danh vọng, về quyền lực. Tuy vậy, Ngài vượt lên và tự do với tất cả.

Ngài tự do với bạc tiền, danh vọng, tình duyên. Ngài rong ruổi rao giảng khắp đất nước Do Thái trong khó nghèo: “chồn cáo có hang, chim trời có tổ nhưng con người không có chỗ tựa đầu”. Ngài tự do với tiếng khen lời chê của con người, Ngài dạy dỗ dân chúng chứ không đi tìm tiếng khen của dân chúng. Ngài sẵn sàng chấp nhận người ta bỏ không theo Ngài nữa. Ngài chấp nhận không có quyền lực bảo vệ Ngài, để rồi phải chết ô nhục trên thập giá.

Đức Yêsu là người chỉ sống cho Thiên Chúa và cho con người. Ngài muốn con người được tự do với tất cả, để con người có thể sống bình an hạnh phúc. Chỉ có tình yêu mới làm con người được tự do. Tình yêu có thể giải phóng tất cả. Cha mẹ yêu thương con cái, cho dù con cái có lầm lỗi thì tình yêu của người cha người mẹ có thể tạo dịp để người con có thể bắt đầu lại cuộc đời. Thiên Chúa luôn tha thứ cho con người, vì Ngài yêu thương con người, và luôn muốn con người bắt đầu lại cuộc đời. Yêu thương và tha thứ, là để con người trở nên tốt hơn tuyệt hơn hạnh phúc hơn.

Câu hỏi gợi ý chia sẻ

1. Bạn gặp ai là người tự do nhất trong kinh nghiệm đời bạn? Xin chia sẻ điều bạn được đánh động qua người này.

2. Bạn có kinh nghiệm Lời Chúa làm bạn tự do không? Xin chia sẻ.

3. Lời Chúa có chỗ trong đời bạn không? Bạn có được Lời Chúa dạy dỗ mỗi ngày không? Qua việc gì? (Nghe Lời Chúa trong Thánh Lễ, đọc Lời Chúa mỗi ngày)

14. Suy niệm chú giải của Lm. Inhaxio Hồ Thông

Chủ đề Lời Chúa Chúa Nhật 15 Thường Niên năm A này là tính hữu hiệu của Lời Chúa.

Is 55, 10-11

Trong đoạn trích của tác phẩm ngôn sứ I-sai-a đệ nhị này, Lời Chúa được sánh ví với ơn mưa móc làm cho hạt giống, nẩy mầm, đâm chồi nẩy lộc và đem lại cơm bánh cho con người.

Rm 8, 18-23

Trong đoạn trích thư gởi tín hữu Rô-ma, thánh Phao-lô kêu mời suy gẫm, bên kia mầu nhiệm đau khổ, số mệnh vinh quang đang chờ đón không chỉ con cái Thiên Chúa nhưng còn muôn loài thụ tạo nữa.

Mt 13, 1-23

Tin Mừng tường thuật dụ ngôn “Người Gieo Giống”. Chúa Giêsu sánh ví Lời Ngài với hạt giống. Hạt giống được gieo vào những mảnh đất tốt, chắc chắn sản sinh một vụ mùa bội thu.

BÀI ĐỌC I (Is 55, 10-11)

Bản văn này gợi lên tính hữu hiệu của lời Chúa có thể sánh ví với tính hữu hiệu của ơn mưa móc làm cho đất phì nhiêu. Bản văn này được chọn vì mối liên hệ gần gũi của nó với dụ ngôn “Người Gieo Giống” trong Tin Mừng hôm nay. Bản văn này được trích từ chương cuối tác phẩm của I-sai-a đệ nhị, vị ngôn sứ của thời lưu đày Ba-by-lon này an ủi những người đồng hương bất hạnh của ông khi hứa với họ rằng Đức Chúa sắp ra tay giải thoát họ.

1. Tính hữu hiệu của Lời Chúa:

Vị ngôn sứ khẳng định rằng những gì Chúa đã hứa như thế không thể nào là dối trá được, vì Lời Chúa nhất thiết phải phát sinh thành quả của mình, chắc chắn như ơn mưa mốc từ trời xuống đem lại sự phong nhiêu cho đất đai và phúc lộc cho con người trước khi trở về trời cao. Những hình ảnh được dùng để so sánh ở đây không thuần túy là thi ca: “mưa trời và sương sa là dấu chỉ ơn cứu độ nhưng không”. Ở đầu bài thơ của mình, vị ngôn sứ đã nhắc nhớ rằng nước mà trời ban thì không phải trả đồng nào. Từ đó, ông lại kêu gọi dân chúng hãy tin tưởng. Tính hữu hiệu của Lời Chúa được minh chứng một cách tuyệt vời nhất đó sẽ là cuộc giải thoát sắp đến cho những người lưu đày. Ông kêu to lên ngay sau đoạn trích này:

“Phải, các ngươi sẽ ra đi mừng rỡ hân hoan,

rồi lũ lượt kéo về bình an vô sự” (Is 55: 12)

2. Nhân cách hóa lời Chúa:

Trong bản văn này, tác giả nhân cách hóa Lời Chúa; Lời Chúa được sánh ví như một sứ giả ra đi để chu toàn sứ mạng và sẽ chỉ trở về khi sứ mạng được hoàn thành. Đức Giêsu sẽ hiện thân Lời Chúa này. Ngài sẽ trở về nhà Cha chỉ khi Ngài chu toàn sứ mạng cứu độ của mình.

BÀI ĐỌC II (Rm 8, 18-23)

Chúng ta tiếp tục đọc chương 8 được trích từ thư của thánh Phao-lô gởi tín hữu Rô-ma. Thánh nhân vừa mới chứng tỏ rằng vận mệnh của người Ki-tô hữu được liên kết với vận mệnh của Đức Ki-tô. Chính nhờ Ngài và trong Ngài mà chúng ta trở nên con cái Thiên Chúa và đồng thừa tự với Ngài.

1. Vận mệnh vinh quang của con cái Thiên Chúa:

“Những đau khổ chúng ta chịu bây giờ, sánh sao được với vinh quang mà Thiên Chúa đã mặc khải nơi chúng ta”. Kiểu nói: “Những đau khổ chúng ta chịu bây giờ”, có thể được hiểu là những hoàn cảnh trần thế mà người Ki-tô hữu đang sống, nhưng chắc chắn là những gian nan thử thách mà họ phải chịu trong cuộc chiến đấu chống tội lỗi. Đau khổ tự nó là một điều dữ không thể nào phát sinh vinh quang được; tuy nhiên, đau khổ lại trở nên nguồn mạch vinh quang chỉ khi nào được liên kết với Đức Giêsu, vì chính ở nơi Ngài mà đau khổ và vinh quang là hai khía cạnh của một mầu nhiệm Tử Nạn và Phục Sinh: “Vì một khi cùng chịu đau khổ với Người, chúng ta sẽ cùng được hưởng vinh quang với Người”.

2. Muôn loài mong chờ được giải thoát:

Những gì được thánh Phao-lô khai triển ở đây không xuất phát từ một hệ thống triết học, cũng không từ một quan niệm khoa học về vũ trụ, nhưng được đặt trên nền tảng Kinh Thánh. Thế giới đã được sáng tạo cho con người; vì thế, nó liên đới với vận mệnh của con người; tất nhiên, nó đã bị nguyền rủa do tội lỗi của con người: “Đất đai bị nguyền rủa vì ngươi; ngươi sẽ phải cực nhọc mọi ngày trong đời ngươi, mới kiếm được miếng ăn từ đất mà ra” (St 3: 17). Chính dựa trên lời nguyền này mà thánh Phao-lô đã quả quyết: “Quả thế, muôn loài đã lâm vào cảnh hư ảo, không phải vì chúng muốn, nhưng vì Thiên Chúa bắt chịu vậy”. Theo thánh Phao-lô, chính trong kế hoạch của Thiên Chúa mà muôn loài muôn vật, vì được liên kết với án phạt của con người, cũng được dự phần vào ơn cứu độ và được giải thoát khỏi cảnh hư nát. Các ngôn sứ đã loan báo:

“Này đây Ta sáng tạo trời mới đất mới,

không còn ai nhớ đến thuở ban đầu và nhắc lại trong tâm trí nữa.

Nhưng thiên hạ sẽ vui mừng và luôn mãi hỷ hoan

vì những gì chính Ta sáng tạo” (Is 65: 17-18; x. 11: 6-9).

Thánh Phao-lô ám chí đến lời loan báo này: “Thật vậy, chúng ta biết rằng: cho đến bây giờ, muôn loài trong vũ trụ cùng rên siết và quằn quại như sắp sinh con”.

Vả lại, văn chương khải huyền đã mở rộng những niềm hy vọng vào thời Mê-si-a vượt quá cái khung chủ nghĩa quốc gia chật hẹp để đạt đến toàn thể nhân loại, và thậm chí đến muôn vật vô tri vô giác. “Thế giới tương lai” được mô tả như một thế giới thay hình đổi dạng nhờ những thực tại thiên giới đột nhập vào. Thư thứ hai của thánh Phê-rô gợi lên viễn cảnh này bằng những ngôn từ khải huyền: “Trong khi mong đợi ngày của Thiên Chúa và làm cho ngày đó mau đến, ngày mà các tầng trời sẽ bị thiêu hủy và ngũ hành sẽ cháy tan ra trong lửa hồng. Nhưng theo lời Thiên Chúa hứa, chúng ta mong đợi trời mới đất mới, nơi công lý ngự trị” (2Pr 3: 12-13).

Trong các thư được viết trong cảnh bị giam cầm, thánh Phao-lô sẽ lấy lại cùng viễn cảnh vĩ đại này, bằng những biểu thức ngắn gọn hơn; chẳng hạn như trong thư gởi tín hữu Cô-lô-xê, thánh Phao-lô chúc tụng Đức Ki-tô là thủ lãnh vũ trụ, nhờ Ngài và cho Ngài “Thiên Chúa đã đem lại bình an cho mọi loài dưới đất và muôn vật trên trời” (Cl 1: 20). Đây cũng là những điểm nhấn trong thư gởi tín hữu Ê-phê-xô (1: 9-13).

3. Vai trò của Chúa Thánh Thần:

 Tư tưởng của thánh Phao-lô dựa trên thần học Nhập Thể, Tử Nạn và Phục Sinh của Đức Ki-tô, theo đó vai trò của Chúa Thánh Thần không thể nào vắng bóng được. Chính Chúa Thánh Thần đã khởi sự rồi trong chúng ta sự biến đổi này và cho phép chúng ta hy vọng về “một sự giải phóng thân xác chúng ta trong tương lai”. Cũng cách thức như vậy đối với muôn loài muôn vật, tức là toàn thể thế giới hữu hình biệt phân với loài người. Vì thế, tư tưởng của thánh Phao-lô ngược lại với tư tưởng Hy-lạp. Trong khi tư tưởng Hy-lạp mong muốn giải thoát tinh thần khỏi vật chất, thì thánh Phao-lô nhắm đến khôi phục vật chất nhờ Chúa Thánh Thần.

Giáo Hội đã tiếp nhận viễn cảnh của thánh Phao-lô. Công Đồng Vatican II được khơi nguồn cảm hứng từ viễn cảnh này (cũng một phần từ cha Teilhard de C-hardin như trong tác phẩm “Cảnh Vực Thần Linh”).

TIN MỪNG (Mt 13, 1-23)

Trong chương này, thánh Mát-thêu tập hợp bảy dụ ngôn, trong đó bốn dụ ngôn: “cỏ lùng”, “kho báu”, “ngọc quý” và “chiếc lưới” thuộc nguồn riêng của thánh nhân, còn hai dụ ngôn: “người gieo giống” và “hạt cải” thì có chung nguồn với thánh Mác-cô và thánh Lu-ca, trong khi dụ ngôn “men trong bột” thì có chung với thánh Lu-ca. Bảy dụ ngôn này hình thành nên một tổng thể thuần nhất: cả bảy dụ ngôn đều có mối liên hệ tới “Nước Trời”. Tin Mừng hôm nay chỉ trích dẫn dụ ngôn “Người Gieo Giống”.

Các dụ ngôn là những thực tại thường ngày dễ thấy được dùng để nói về những thực tại tinh thần vốn cao siêu mầu nhiệm khó nắm bắt được. Vào thời Đức Giêsu, các kinh sư thường sử dụng phương thức này để đánh động sự chú ý của thính giả và khơi dậy những suy tư của họ. Thật ra, các ngôn sứ đã sử dụng phương thức này rồi và truyền thống đã gán cho vua Sa-lô-mon là nhà khai sinh phương thức giảng thuyết bằng dụ ngôn.

1. Người gieo giống chính là Đức Giêsu:

Khi dùng những hình ảnh rất quen thuộc đối với thính giả Ga-li-lê của Ngài, Chúa Giêsu mô tả số phận của mỗi hạt giống tùy thuộc vào vùng đất tiếp nhận nó. Trước hết, hạt giống gặp phải không chỉ những khó khăn nội tại do từ các loại đất: vệ đường chai cứng, đất đầy sỏi đá, đất đầy bụi gai, nhưng còn những chướng ngại đến từ bên ngoài: chim trời, nắng cháy. Tuy thế, “có những hạt giống rơi nhằm đất tốt, nên sinh hoa kết quả: hạt được gấp trăm, hạt được sáu chục, hạt được ba chục”. Hình ảnh được diễn tả ở đây rất mạnh, vì ở miền đất Pa-lét-tin, vào những vụ mùa bội thu nhất, sản lượng không vượt quá mười đến mười hai hạt lúa cho mỗi hạt giống.

Qua những gợi ý này, Đức Giêsu muốn đám đông cũng như các môn đệ Ngài hiểu rằng chính Ngài là “người gieo giống” ra đi gieo Lời Thiên Chúa, như thánh Mát-thêu giới thiệu ngay từ đầu: “Hôm ấy, Đức Giêsu từ trong nhà đi ra”. Như người nông dân gieo hạt giống trên khắp cánh đồng với đủ loại đất, Đức Giêsu gieo Lời Hằng Sống của Ngài một cách hào phóng cho hết mọi hạng người, không trừ một ai. Tuy nhiên, chỉ những ai mở rộng lòng mình đón nhận lời Ngài thì lời Ngài mới sinh hoa kết quả.

2. Cách thức tiếp đón Lời:

Các môn đệ không thể hiểu ngay tư tưởng của Đức Giêsu, vì thế các ông hỏi Ngài: “Thưa Thầy, sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?”. Câu trả lời của Đức Giêsu thì thật rõ ràng: “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không”. Đây là lần duy nhất và vào dịp duy nhất này mà trong các sách Tin Mừng xuất hiện từ “mầu nhiệm”. Tiếp đó, Đức Giêsu còn trở nên nghiêm khắc hơn khi trích dẫn một câu ngạn ngữ và áp dụng câu ngạn ngữ này vào việc tiếp đón Lời Ngài: “Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ còn dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, thì cũng sẽ bị lấy mất”. Chỉ ai thành tâm thiện chí mở rộng lòng mình ra trước ánh sáng của Lời Ngài, người ấy càng ngày càng đón nhận nhiều ánh sáng hơn nữa; nhưng nếu ai không màng chi đến ánh sáng của Lời Ngài, người ấy càng ngày càng trở nên tăm tối hơn.

3. Mục đích Chúa Giêsu rao giảng bằng dụ ngôn:

Khi rao giảng bằng dụ ngôn, Đức Giêsu không cố ý làm cho lời dạy của Ngài trở nên bí nhiệm để làm nhụt chí thính giả của Ngài. Trái lại, với những hình ảnh thân quen và những ngôn từ cụ thể, Ngài muốn thính giả của Ngài nắm bắt được những chân lý cao siêu mà Ngài thông truyền cho họ. Quả thật, ngay liền sau đó, thánh Mát-thêu nhấn mạnh như vậy khi trích dẫn Tv 78: 2:

“Mở miệng ra, tôi sẽ đôi lời huấn dụ,

công bố điều huyền bí thuở xa xưa”.

Tuy vậy, đám đông này lắng nghe lời Ngài, nhưng không thực tâm muốn hiểu đúng sứ điệp của Ngài mà lại theo sở thích của họ, theo những ước muốn của họ, theo những nhu cầu tư lợi của họ. Trước những tâm trí mù lòa của họ, Ngài đã phải thốt lên những lời cay đắng: “Bởi thế, nếu Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, là vì họ nhìn mà không nhìn, nghe mà không nghe không hiểu”, và Ngài sánh ví đám thính giả này với dân chúng mà ngôn sứ I-sai-a đã gặp rồi vào thế kỷ VIII tCn: “Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu, có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy; vì lòng dân này đã ra chai đá: chúng đã bịt tai nhắm mắt, kẻo mắt chúng thấy, tai chúng nghe, và lòng hiểu được mà hoán cải, và rồi Ta sẽ chữa lành chúng cho lành” (Mt 13: 14-15; x. Is 6: 9-10).

Sấm ngôn I-sai-a này được cả ba Tin Mừng nhất lãm (Mt 13: 14-15; Mc 4: 12; Lc 8: 10) và Tin Mừng Gioan (Ga 12: 40) trích dẫn, cũng như được dùng để kết thúc sách Công Vụ Tông Đồ (Cv 28: 26-27). Vì thế, chúng ta có thể nói rằng sấm ngôn này đã được ứng nghiệm: việc dân Do thái từ chối là một sự kiện không thể chối cãi trong thời Giáo Hội tiên khởi, vì thế “ơn cứu độ của Thiên Chúa đã được gởi đến cho các dân ngoại” (Cv 28: 28).

Sấm ngôn I-sai-a này được trích từ bài trình thuật về ơn gọi của vị ngôn sứ. Đức Chúa báo trước cho vị ngôn sứ biết rằng sứ mạng của ông sẽ gặp rất nhiều khó khăn, vì ông sẽ phải ngỏ lời với một dân cố tình nhắm mắt bịt tai và rồi thế nào sứ mạng của ông cũng sẽ phải thất bại. Đây là kiểu nói mang đậm sắc thái sê-mít nhằm bày tỏ sự hờn dỗi, nhưng dễ hiểu lầm, như ở Việt Nam chúng ta khi cha mẹ nói với con cái mình với giọng giận hờn: “Đồ ngoan cố cứng đầu, nói mấy cũng không chịu nghe, chết đi cho khuất mắt”. Vì thế, để có thể giúp cho người thời nay hiểu được câu nói bí nhiệm này, có người đề nghị thay mệnh đề “kẻo (less)” bằng “trừ phi (unless)” như sau: “Các ngươi có lắng tai nghe cũng chẳng hiểu, có trố mắt nhìn cũng chẳng thấy; vì lòng dân này đã ra chai đá: chúng đã bịt tai nhắm mắt, trừ phi mắt chúng thấy, tai chúng nghe, và lòng hiểu được mà hoán cải, và rồi Ta sẽ chữa lành chúng cho lành”. Dù thế nào, hoàn cảnh của vị ngôn sứ cũng tương tự như hoàn cảnh của Đức Giêsu trước lòng chai dạ đá của con người.

4. Những người gieo giống tương lai:

Tương phản với những viễn cảnh bi quan này, Đức Giêsu gặp thấy niềm vui mà niềm tin của nhóm nhỏ môn đệ Ngài đem lại cho Ngài, những người mà Ngài sắp làm cho họ trở thành những người gieo Lời Ngài trong tương lai. Họ sẽ vấp phải những khó khăn tương tự, nhưng trên những mảnh đất tốt họ sẽ thu hoạch một vụ mùa kỳ diệu. Chúa Giêsu lập lại những con số thật choáng ngợp: “kẻ được gấp trăm, kẻ được sáu chục, kẻ được ba mươi”. Bởi vì không ai có thể nghi ngờ về tính hữu hiệu của Lời Chúa. Từ đó, chúng ta có thể hiểu tại sao Đức Giêsu sẽ dùng hình ảnh hạt giống để diễn tả sứ mạng của chính Ngài: “Thật, Thầy bảo thật anh em, nếu hạt lúa gieo vào lòng đất mà không chết đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình; còn nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều hạt khác” (Ga 12: 24). Để có được một vụ mùa bội thu, hạt giống cần phải chết đi. Cái chết đem lại một vụ mùa bội thu này sẽ là cái chết của chính Ngài.

15. Xạ lúa - Lm Vũ Đình Tường

Hạt giống: những ai từng gieo lúa, vãi lúa, hay rắc lúa đều đoán tiết trời oi bức vào mùa gieo lúa sẽ có mưa to ướt đất, người quăng hạt thóc xuống đất mong chúng mọc lên. Điểm lợi là đất ẩm ướt giúp hạt nảy mầm, sống mọc lên tốt. Hai nữa là mưa làm tan đất vùi lấp hạt thóc nên tránh bị chim trời tha mất. Thực ra dân miền Tây có phân biệt đôi chút về gieo hay vãi, hay xạ lúa. Thông thường hay nghe nói đến gieo mạ, vãi phân nhưng khi rắc lúa vào ruộng người ta lại dùng từ xạ lúa. Gieo lúa thường gieo rất dầy hạt và dùng để dặm chỗ lúa thất, nên có tình trạng gieo mạ. Từ thông thường dân miền Tây quen dùng là xạ lúa. Xạ lúa là trước ngực đeo thúng lúa hai chân bước đều và hai tay nắm hạt thóc vãi vung ra. Bao lâu hạt thóc còn trong tay bấy lâu người gieo lúa còn kiểm soát được hạt thóc nhưng khi vung tay xạ lúa người đó không còn thể điều khiển được hạt thóc, nó vung vãi đâu đành chấp nhận mà không kiểm soát được vì thế mới có tình trạng hạt rơi vào bụi gai, hạt vào đất sỏi, hạt vào kẽ đá, hạt vào đất tốt. Điều này cũng nói lên tính rộng rãi, hào sảng của người gieo giống. Trong tâm người đó không kì thị, coi thường, khinh rẻ đất tốt, đất xấu mà quí trọng đất, công bằng trong việc đối xử với đất.

Đất tốt có thể biến thành đất xấu và đất xấu có thể biến thành đất tốt. Kinh thánh ghi lại 4 loại đất khác nhau: đất sỏi đá, đất vệ đường, đất cỏ gai mọc và đất tốt. Để biến đất cỏ gai mọc thì cần phải nhổ cỏ đất đó sẽ biến thành đất tốt hoặc đất sỏi đá nhặt bớt sỏi biến thành đất tốt. Như thế người ta có thể cải tạo đất xấu thành đất tốt. Đất vệ đường cũng không phải là vô dụng, bỏ đi vì đất dẫn người ta đến nơi muốn đến. Đất tốt nếu để liều không chăm sóc sẽ biến thành đất xấu vì bị cỏ dại, cỏ gai xâm lấn. Nếu chúng ta ví trái tim mình là thửa đất cho Lời Chúa thì bốn loại đất Kinh thánh nói đến chính là những xúc cảm, tình cảm biến đổi của con tim con người. Con tim tốt lành, thánh thiện hay con tim chai đá, sỏi sạn. Con tim đi đúng đường hay con tim lầm đường lạc lối. Con tim biết cảm thông với thống khổ của đồng loại hay con tim khô cằn, mất cảm xúc thương tâm, làm ngơ không đáp trả tiếng kêu cứu của đồng loại. Cảm xức, biến đổi của con tim dẫn đến kết quả tùy theo trạng thái biến đổi. Vì thế chúng ta cần siêng năng chăm sóc con tim mình, biến nó thành thửa ruộng tốt mang lợi ích cho tha nhân. Xã hội nhận được phúc lộc hay tai họa là do trạng thái của con tim, thửa đất gieo trồng lòng nhân hay là trung tâm gieo tang thương. Con tim thay đổi từ tốt sang xấu ai hưởng lợi hơn cả. Thiên Chúa không hưởng chi. Cá nhân người đó chưa chắc đã có lợi mà kẻ thu lợi nhiều nhất chính là ma quỉ, satan.

Thiếu cộng tác với Thiên Chúa chúng ta sẽ phí phạm tài năng Chúa ban. Phí phạm tài năng dưới nhiều dạng thức khác nhau. Phí phạm thời giờ trong việc cãi cọ nhau, tranh giành ảnh hưởng hay giận hờn vô bổ. Phí phạm sức khỏe khi xử dụng những hóa chất có hại cho sức khỏe. Phí phạm cơ hội làm việc lành phúc đức, phí phạm tuổi đời trong việc rong ruổi điều xấu, phí phạm cơ hội làm chứng nhân cho Đức Kitô Phục Sinh. Những phí phạm đó đều đến từ thuở đất xấu.

Một điểm nữa chúng ta cũng cần lưu í đó là yếu tố không kiểm soát được trong việc gieo trồng. Hạt lúa gieo vãi khỏi tay ta không thể kiểm soát được nữa. Hạt lúa trổ bông sinh trái cũng ngoài vòng kiểm soát của con người vì thế nên mới có hạt sinh 30, hạt 50 hạt 100. Điều này hoàn toàn tùy thuộc vào thiên nhiên, hay Thiên Chúa. Chúng ta làm hết khả năng và trao phó thành quả cuối cùng cho Thiên Chúa, mà không so bì hơn thiệt về thành quả vì nó ngoài khả năng kiểm soát của con người. Điều chúng ta có thể làm được là thái độ cộng tác của ta đối với Lời Chúa. Thành quả của Lời Chúa tùy thuộc và ảnh hưởng nhiều đến thái độ cộng tác của ta. Cộng tác nhiều, tích cực và siêng năng sẽ gặt hái thành quả mĩ mãn; cộng tác ít hơn, đáp trả qua loa dẫn đến hậu quả ít hiệu lực hơn.

Chúng ta xin ơn biết mở rộng tâm hồn đón nhận lời Chúa. Để hạt giống gieo trồng sinh hoa kết trái tốt đẹp.