CANH TÂN ĐỜI SỐNG ĐỨC TIN

(Suy niệm của ĐTGM. Giuse Vũ Văn Thiên)

Đức tin là quà tặng Chúa ban cho mỗi chúng ta, vào lúc chúng ta lĩnh nhận Bí tích Thanh Tẩy. Món quà quý giá này, mãi mãi không thay đổi, vì Thiên Chúa là đấng bất biến, vô thuỷ vô chung, thiên thu vạn đại. Vì Đức tin là một quà tặng, nên chúng ta, những người đón nhận, có thể làm mai một hoặc thậm chí đánh mất Đức tin. Nhiều người coi Đức tin như một cổ vật vô cùng quý giá, nên cất giữ cẩn thận trong tủ kính, không liên quan và tác động gì đến cuộc sống đời thường. Có người lại bị ảnh hưởng quan điểm vô thần, coi Đức tin vào Chúa là một điều lỗi thời, cổ hủ và lạc hậu.

Bản chất của Đức tin không thay đổi, nhưng cách sống Đức tin nơi người tín hữu thì cần phải được canh tân. Bởi lẽ, nhiều người nhận mình là tín hữu nhưng không hiểu biết về Chúa và giáo huấn của Người. Vì vậy, Đức tin và cuộc đời nơi họ là hai thực tách cách biệt nhau, thậm chí còn tương phản và mâu thuẫn nhau.

Tin là gì? Nhiều người đặt câu hỏi này. Sách Giáo lý của Giáo Hội Công giáo nêu rõ : Tin là đem trí khôn và ý chí của mình quy phục Thiên Chúa cách trọn vẹn. Con người đặt trọn bản thân quy phục Thiên Chúa, Đấng mạc khải » (trích số 143). Đối với Kitô hữu, Đức tin không phải là quan điểm mơ hồ, một niềm hy vọng mông lung vào một đối tượng siêu nhiên, có thể hiện hữu đâu đó để giúp họ. Đức tin là cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa và hoàn toàn phó thác nơi Ngài, Đấng đã ngỏ lời và hành động yêu thương chúng ta trong lịch sử, đặc biệt qua Đức Giêsu, con của Ngài.

Vì Đức tin là một ân ban của Thiên Chúa, nên người nhận cần trân trọng và làm cho phát triển nơi cuộc đời mình. Đức tin cũng giống như một cây trồng, cần chăm sóc và cắt tỉa để lớn lên từng ngày, đồng thời sinh hoa kết trái, tác động đến suy nghĩ và hành động của người tín hữu. Năm 2022 này, Tổng Giáo phận Hà Nội đang chuẩn bị tổ chức Công nghị giáo phận, nhân dịp kỷ niệm 110 năm Công đồng Kẻ Sở (1912-2022). Chủ đề của Công nghị là “Canh tân Đức tin”. Mục đích của Công nghị là giúp người tín hữu suy tư về nội dung Đức tin và nhìn lại cách sống Đức tin của mình trong đời sống cụ thể. Canh tân đời sống Đức tin tức là nhận ra sự cần thiết của Đức tin, cũng như cảm nhận tác động của Đức tin trong cuộc sống. Người tín hữu trước khi làm việc, nói năng, cần nhận định xem việc làm và lời nói của mình có phù hợp với Đức tin Công giáo hay không. Làm như thế, Đức tin sẽ là một động lực giúp chúng ta sống tốt, nhờ đó có thể làm chứng cho Chúa.

Các bài đọc Lời Chúa của Chúa nhật 19 thường niên đều có chủ đề chung là Đức tin. Tác giả sách Khôn ngoàn (Bài đọc I) và tác giả thư gửi giáo dân Híp-ri (Bài đọc II) đều suy tư về quá khứ để nhìn nhận tình thương và quyền năng của Thiên Chúa đối với những ai thành tín cậy trông vào Ngài. Nếu tác giả sách Khôn ngoan suy tư về biến cố vượt Biển Đỏ như một dấu son trong những kỳ công Chúa thực hiện, thì thư Híp-ri lại nêu lên những gương mẫu Đức tin của các Tổ phụ là ông Abraham, Isaac và Giacóp. Đức tin đã giúp các ngài đạt được những điều mà theo lẽ tự nhiên không thể có được, như trường hợp bà Sara đã cao niên mà vẫn sinh con. Đức tin vào Thiên Chúa làm cho những điều nghịch lý trở thành hữu lý, điều không thể trở thành có thể. Nếu đọc tiếp thư Híp-ri, chúng ta sẽ thấy tác giả trích dẫn rất nhiều nhân vật của Cựu ước với mục đích khích lệ các tín hữu noi gương các ngài để can đảm và kiên trì trong thử thách. Như lửa thử vàng, gian nan thử đức, những khó khăn chông gai chính là phép thử lòng trung tín với Chúa của người tín hữu. Những ai tin tưởng cậy trông vào Chúa sẽ tìm được sức mạnh nơi Ngài để vượt lên những khó khăn, biến đau khổ thành niềm vui, vì Chúa luôn che chở và đỡ nâng những ai kêu cầu Ngài.

Nhờ Đức tin, người tín hữu có thể trung thành theo Chúa trong mọi nghịch cảnh. Lời mời gọi theo Chúa trong Tin Mừng Thánh Luca mà chúng ta nghe trong thánh lễ Chúa nhật này xem ra thật khó khăn. Chúa đề nghị người môn đệ sẵn sàng hy sinh mọi sự như tiền bạc của cải vì Chúa để sắm cho mình kho tàng trên trời. Trong lịch sử, đã có nhiều tín hữu đáp trả lời mời gọi này cách quyết liệt, như những vị ẩn tu, những đan sĩ. Họ chấp nhận buông bỏ tất cả để sống một đời sống cô tịch, chìm sâu trong lời cầu nguyện và sự kết hợp trọn vẹn với Chúa. Trong cuộc sống hiện tại của chúng ta, lời mời gọi buông bỏ để theo Chúa vẫn mang tính thời sự. Quả vậy, nhiều khi của cải vật chất là nguyên nhân làm chúng ta xa Chúa và xung đột với anh chị em. Tinh thần buông bỏ chính là đặt ưu tiên cho vị trí của Đức tin trong cuộc đời. Như thế, chúng ta vẫn sở hữu của cải, mà vẫn có tinh thần hy sinh. Nhờ đó, chúng ta được tự do trước những ràng buộc và ảnh hưởng của vật chất. Chúa Giêsu đã chúc phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó. Điều này cho thấy, ngay cả lúc dồi dào của cải, người yêu Chúa vẫn có thể sống tinh thần nghèo, khi gắn bó với Chúa và dành cho Ngài một vị trí ưu tiên trong trái tim cũng như trong cuộc đời.

Để cụ thể hoá tinh thần buông bỏ, Chúa Giêsu dùng dụ ngôn về người chủ đi ăn cưới, trao cho người giúp việc coi sóc cơ nghiệp. Người giúp việc trung tín luôn tỉnh thức chờ đợi chủ về. Người giúp việc biếng nhác lại chè chén say sưa. Hậu quả thế nào, chúng ta dễ đoán ra.

 Mỗi người trong chúng ta đều là những người quản lý. Tài sản có được đều là do Chúa trao cho chúng ta gìn giữ và sinh lợi. Tài sản đó là sức khoẻ, gia đình, bạn bè, nghề nghiệp, học vấn. Có những người trân trọng giữ gìn và nhờ đó được hưởng hạnh phúc. Cũng có người lười biếng cẩu thả không biết chăm sóc và làm cho số vốn Chúa trao sinh lợi và trở nên bất hạnh.

Chúng ta đều biết, tỉnh thức là luôn nỗ lực cố gắng nên hoàn thiện. Tỉnh thức cũng là sự quan tâm đến anh chị em xung quanh, để tạo mối tương quan hài hoà và nâng đỡ cứu giúp những người bất hạnh. Trái ngược với tỉnh thức là sự mê man trong những đam mê, cố chấp trong những hận thù, mưu mô toan tính trong lối sống. Kinh nghiệm thực tế cho chúng ta thấy cuộc đời này hết sức mong manh và ngắn ngủi. Con người chỉ sống duy nhất một lần. Hãy cố sống sao cho đẹp, cho có ý nghĩa, để tạo cho mình tâm hồn thanh thản, an vui và hạnh phúc.

Chúng ta hãy cảm tạ Thiên Chúa vì hồng ân Đức tin. Hãy nghiêm túc suy tư về cách thức sống Đức tin trong đời sống hiện tại. Như những người quản lý trung thành cần mẫn, chúng ta hãy làm cho Đức tin nơi cá nhân mỗi người được nở hoa kết trái. Đó chính là lòng nhân hậu, bao dung và vị tha. Nhờ lòng tín thác cậy trông và kiên trì thực thi ý Chúa, chúng ta trở nên những người quản gia trung tín và khôn ngoan. Đó là niềm vui và là lý tưởng của người Kitô hữu.

5.Sức mạnh của đức tin

(Suy niệm của ĐTGM. Giuse Vũ Văn Thiên)

Mỗi chúng ta, khi nghiêm túc nhìn lại quá khứ, sẽ cảm nhận những điều kỳ diệu xảy đến trong đời mình. Người vô tín có thể coi đó là một chuỗi những ngẫu nhiên. Trái lại, những ai tin vào Chúa lại nhận ra cánh tay dẫn dắt của Ngài. Khi nhận ra những điều lạ lùng Chúa đã làm cho mình, người tín hữu được mời gọi ca tụng quyền năng của Chúa và dâng lời cảm tạ tình thương của Ngài. Họ cũng nhận ra sức mạnh của Đức tin. Bởi lẽ tin vào Chúa mang lại cho con người những ân huệ lớn lao mà con người không ngờ tới.

Tác giả sách Khôn ngoan đã suy tư về những điều đã xảy ra trong lịch sử dân Do Thái. Với lăng kính đức tin, ông nhận ra biến cố dân Do Thái ra khỏi Ai Cập và vượt qua Biển Đỏ là nhờ sức mạnh siêu nhiên và hồng ân lớn lao Chúa đã thực hiện vì yêu thương Dân Ngài. Trong khi Chúa trừng phạt người Ai Cập và nhấn chìm họ dưới biển sâu, thì Ngài lại thương dân Do Thái, cho họ được bình an vô sự. Trước biến cố kỳ diệu này, những người được chứng kiến vừa sững sờ ngạc nhiên trước quyền năng Thiên Chúa, vừa mạnh mẽ tín thác vào tình thương của Ngài. Họ đã cùng với ông Môisen hát vang bài ca tụng Thiên Chúa. Bài ca ấy còn được nhắc mãi tới ngày nay.

Như thế, trên đời này, chẳng có gì là ngẫu nhiên cả, nhưng hết thảy đều nằm trong kế hoạch yêu thương của Chúa. Lịch sử chứng minh: những ai tin vào Chúa, dù trải qua nhiều nguy hiểm gian nan hay chông gai khốn khó, Thiên Chúa vẫn ra tay cứu vớt và gìn giữ họ an toàn. Tác giả thư Do Thái đã liệt kê các Tổ phụ và những nhân vật quan trọng trong Cựu ước. Hầu hết người Do Thái đều biết đến tên tuổi của những nhân vật này, vì họ có liên quan đến những sự kiện lớn lao trong lịch sử. Khi trưng dẫn những nhân vật này, tác giả muốn minh chứng cho chúng ta về sức mạnh kỳ diệu của Đức tin. Quả vậy, Đức tin làm cho cái không có thành có, nhưng trường hợp ông Abraham và bà Sara sinh con vào lúc tuổi già. Đức tin biến khổ đau thành hạnh phúc và làm cho thất bại hóa nên thành công. Đoạn thư được đọc trong Phụng vụ hôm nay chỉ là một phần trong danh sách những nhân vật được nhắc tới trong suốt chương 11 của thư gửi người Do Thái. Họ là những người trải qua thử thách, nhưng vẫn kiên trung cậy dựa vào Chúa, và nhờ đó họ được Ngài xót thương.

Giữa biển đời đầy gian nan sóng gió, chúng ta không biết bến bờ ở nơi đâu. Giữa xã hội nhiều khuynh hướng trái chiều, chúng ta không biết phải cậy dựa vào chốn nào. Đức Giêsu trong Tin Mừng hôm nay khẳng định với chúng ta: cứ yêu mến Chúa. Ngài là Cha và là ông Chủ của đời ta. Ngài thấu hiểu nỗi lòng của mỗi người và ra tay cứu giúp. Hình ảnh người đầy tớ chuyên cần tỉnh thức và trung tín với bổn phận được trao, là mẫu mực cho các tín hữu. Đó cũng là một mẫu mực về đời sống Đức tin và lòng trung thành. Sống trên đời, chúng ta cũng giống như những người quản lý. Chúa trao cho chúng ta thời giờ, con cái, sức khỏe, kiến thức, nghề nghiệp và biết bao điều kiện tốt lành. Nhờ những vốn liếng Chúa trao, mà chúng ta có thể sống xứng với phẩm giá con người và thành đạt vươn lên trong cuộc sống. Chúng ta đã và đang sử dụng những gì Chúa ban thế nào? Đến giờ phán xét, chúng ta phải trả lời trước mặt Chúa về những gì chúng ta đã nhận từ nơi Ngài.

Tiếp nối tư tưởng Chúa nhật trước, Chúa Giêsu dạy chúng ta cần có thái độ đúng mức đối với của cải vật chất. Cùng với những lo toan bận rộn để có đời sống vật chất ổn định, chúng ta cần tích trữ cho mình của cải thiêng liêng, là của cải không hao mòn, không bị mối mọt và cũng chẳng lo bị người khác lấy mất.

“Dù mắt ngủ nhưng lòng vẫn thức, vẫn tin yêu một mực chân tình”. Lời kinh cầu nguyện này cho thấy người tỉnh thức vẫn yêu mến Chúa kể cả khi mình đang ngủ, đang làm việc và đang vui chơi. Bởi lẽ tâm hồn họ luôn hướng về Chúa và thao thức làm những gì đẹp lòng Ngài.

“Đầy tớ nào đã biết ý chủ mà không chuẩn bị sẵn sàng, hoặc không làm theo ý chủ, thì sẽ bị đòn nhiều. Còn kẻ không biết ý chủ mà làm những chuyện đáng phạt, thì sẽ bị đòn ít. Hễ ai đã được cho nhiều thì sẽ bị đòi nhiều, và ai được giao phó nhiều thì sẽ bị đòi hỏi nhiều hơn.” Câu kết của bài Tin Mừng cũng là một nguyên tắc và một phương châm sống cho chúng ta. Lời này cũng giúp chúng ta tự vấn lương tâm, để biết mình đang ở đâu và trong tình trạng nào trước mặt Chúa và đối với anh chị em. Hạnh phúc hay đau khổ, được thưởng hay bị phạt… đó là kết quả đến từ thái độ sống và từ những hành vi của chúng ta.

6.Ngày mai không bao giờ đến

(Trích dẫn từ ‘Như Thầy Đã Yêu’ – Thiên Phúc)

Tại chùa Tô Châu, có một nhà sư tên Viên Thủ Trung, tu hành đắc đạo, nhà sư thường bày trên án thư, trước chỗ ngồi, một cái quan tài con bằng gỗ bạch đàn, dài độ 5 tấc, có một cái nắp mở ra đóng vào được.

Khách đến chơi trông thấy cười nhạo nói rằng:

- Ngài chế ra cái này dùng để làm gì?

Nhà sư trả lời:

- Người ta sống tất có chết, mà chết thì vào ngay cái này. Tôi thực lấy làm lạ, người đời ai cũng chỉ biết phú quí, công danh, tài sắc, thị hiếu, lo buồn, vất vả suốt đời chẳng biết đến cái chết là gì… Mỗi khi có việc không vừa ý, tôi cầm lấy quan tài mà ngắm, tức khắc tôi cảm thấy được yên tâm trong tâm hồn ngay.

Thật là hiếm, những con người luôn ngẫm suy về cái chết của chính mình, và còn hiếm hơn nữa, những con người xem cái chết như người bạn đồng hành, giúp họ vượt qua những nỗi chán chường trong cuộc sống như nhà sư Viên Thủ Trung trong câu chuyện trên đây. Phần nhiều, người ta bôn ba để kiếm sống, họ lo thu tích cho nhiều của cải, vội vã thụ hưởng những thú vui trần tục, họ sống như thể sẽ không bao giờ phải chết.

Tin Mừng hôm nay nhắc họ hãy “tỉnh thức và sẵn sàng”. Tỉnh thức như người đầy tớ trung tín đợi chủ về, như người khôn ngoan canh chừng tên đạo tặc; sẵn sàng như người quản lý khôn ngoan biết làm theo ý chủ.

Tỉnh thức không phải là không ngủ, mà là ngủ trong thức tỉnh.

Tỉnh thức không phải là ngồi không mà chờ đợi, nhưng vẫn làm theo ý chủ trong khi đợi chờ.

Tỉnh thức không phải là nôn nao sốt ruột, mà lắng nghe tiếng gõ cửa với đèn sáng trong tay.

Chính khi nhận ra mình đang mê muội, tức là lúc bắt đầu tỉnh thức. Các thánh thường nhận mình mỏng dòn yếu đuối, nên các ngài luôn tỉnh thức và sẵn sàng.

Có một điều làm cho người ta rất đỗi hoang mang, là Chúa sẽ đến thật bất ngờ: “Vì chính giờ phút anh em không ngờ, thì Con Người sẽ đến” (Lc 12,40). Người sẽ đến “bất ngờ như kẻ trộm”. Kẻ trộm đến không bao giờ gửi thư báo trước, vì vũ khí của anh ta là sự bất ngờ. Chúa không có ý chơi xấu chúng ta, cũng không lợi dụng lúc chúng ta lơ là thì Người đến. Thật ra, Chúa chỉ nhắc nhở chúng ta hãy luôn tỉnh thức. Đừng miệt mài trong cõi đời tạm mà quên đi cõi phúc trường sinh. Đừng mê mải thú vui trần gian mà quên đi hạnh phúc Nước Trời.

Nói cho cùng, việc Chúa đến bất ngờ là một biến cố vui mừng chứ đâu phải là bất hạnh. Chỉ bất hạnh cho những kẻ không khôn ngoan, không tỉnh thức, không trung thành với bổn phận. Còn đối với những ai tỉnh thức và trung thành thì việc Chúa đến bất ngờ lại là một ‘bất ngờ thú vị’.

Chẳng ai biết Chúa hẹn mình ở đâu, trong biến cố nào, nhưng chắc chắn cuộc hẹn phải có. Chẳng ai biết giờ chết của mình lúc nào, nhưng chắc chắn giờ ấy sẽ đến. Chỉ sợ chúng ta có một ảo tưởng hết sức nguy hiểm này, đó là nghĩ rằng mình vẫn còn thời gian. Cái ngày kinh hoàng nhất của một đời người là mình tưởng còn ‘ngày mai’ để chuẩn bị, nhưng lại phải đối diện với một thực tế rất đỗi phũ phàng là “ngày mai” ấy không bao giờ đến.

Lạy Chúa, xin dạy chúng con trở nên những đầy tớ trung tín và khôn ngoan của Chúa.

Xin nhắc chúng con luôn tỉnh thức và sẵn sàng, để chúng con không phải bàng hoàng khi Chúa bất ngờ đến gõ cửa. Amen.