TIỀN NHIỀU ĐỂ LÀM GÌ?

(Suy niệm của ĐTGM. Giuse Vũ Văn Thiên)

Từ vài tháng nay, trong ngôn ngữ thường ngày hoặc các bài viết trên báo mạng, người ta trích dẫn một câu nói đã trở thành “nổi tiếng”: “Tiền nhiều để làm gì?”. Đây là phát ngôn của một vị đại gia có tiếng tăm trong thương trường, được người ta tôn làm “vua” và sở hữu một tài sản khổng lồ. Điều đáng nói là vị đại gia ấy, tuy nhiều tiền, mà hạnh phúc lại long đong. Thế nên, sau nhiều năm chung sống, đôi vợ chồng ấy có nhiều bất đồng và phải ra tòa ly dị. Báo chí tốn khá nhiều giấy mực về việc ly hôn của cặp vợ chồng này. Vụ án xem ra chưa có hồi kết thúc, vì còn nhiều bất đồng về việc chia tài sản.

Cùng với vụ ly hôn đình đám vừa nêu, xung quanh chúng ta có biết bao tranh chấp thường xuyên xảy ra và đã trở thành “chuyện thường ngày ở huyện”. Đó là những xung đột, kiện cáo nhau ra tòa. Nhiều vụ việc mà đương đơn và bị đơn là những người có mối liên hệ rất gần gũi thiêng liêng, thậm chí là cha mẹ với con cái. Những điều này cho thấy không phải lúc nào tiền bạc cũng đem lại cho con người hạnh phúc.

“Tiền nhiều để làm gì”, khi mái ấm không còn, tình yêu biến thành thù hận, vợ chồng thành kẻ thù? Đây là một trải nghiệm cay đắng. Bởi lẽ tiền bạc rất quý, nhưng không phải lúc nào nó cũng đem cho chúng ta hạnh phúc.

Dù không trực tiếp đặt câu hỏi chính xác như trên, trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu cũng ngầm hỏi anh phú hộ: “Tiền để làm gì?” qua lời kết án: “Nội đêm nay, người ta sẽ đòi mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?”. Anh phú hộ đáng trách không phải vì anh giàu, mà vì anh sống ích kỷ, khép kín và không quan tâm đến người khác. Anh nghĩ rằng tiền bạc sẽ đem lại cho anh tất cả, và nhất là cho anh được hạnh phúc. Nhưng thực tế không phải như vậy. Trong khi anh tự cho mình là giàu có và những người khác trầm trồ khen ngợi anh là khôn ngoan, thì Thiên Chúa lại bảo anh ta là “đồ ngốc”. Anh mải mê tính toán và quá tự tin vào kho tàng của mình, nhưng điều quan trọng là sự sống con người thì anh lại chẳng giữ được.

Chúa Giêsu đã kết luận câu chuyện: “Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó”. Thông điệp mà Chúa muốn gửi cho chúng ta qua hình ảnh người phú hộ quá rõ ràng: có nhiều người giàu có về của cải mà nghèo nàn về tình người. Họ cũng sẽ phải chịu số phận như anh phú hộ trên đây. Nếu chỉ lo tích cóp nhiều của cải, khi chết nào có mang được gì đâu.

Cuộc đời là phù du. Tác giả sách Giảng Viên có lối hành văn của một lãng tử. Ông coi mọi sự như rơm rác và cho rằng mọi sự dưới gầm trời này chỉ là “sắc sắc không không”. Tất cả chi là hư vô. Trăm năm trước chẳng có ta; trăm năm sau cũng thế. Cuộc đời sẽ rất nhàm chán và đơn điệu nếu như không có Chúa. Ngài là lý tưởng của đời sống chúng ta. Tin vào Ngài làm cho cuộc này đậm đà hương vị và ý nghĩa ngọt ngào. Tin vào Chúa giúp ta mở rộng tâm hồn để chia sẻ và cảm thông với tha nhân, và như thế cuộc đời bớt đi vẻ đơn điệu. Kinh nghiệm thực tế cho chúng ta thấy một cuộc sống ích kỷ, khép kín dù có phú túc mà thiếu niềm vui, dù có dồi dào mà không hạnh phúc. Khi kết luận mọi sự để hư vô, tác giả sách Giảng Viên khuyên chúng ta hãy tìm đến những giá trị bền vững, kiếm tìm những của cải không ai lấy mất được.

Thực ra, ai trong chúng ta cũng cần tiền và ai trong chúng ta cũng phải có tiền mới sống được. Tiền bạc giúp chúng ta có cuộc sống ổn định và xứng với phẩm giá con người. Tuy vậy, những ai tham lam và kiếm tiền bằng những phương pháp trái với lương tâm và luật Chúa, sớm hay muộn cũng sẽ thất bại. Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta, cùng với việc kiếm kế sinh nhai để bảo đảm cuộc sống cách lương thiện, chúng ta cũng phải lo lắng cho tâm hồn, để đến lúc Chúa đến gọi, chúng ta sẵn sàng và thanh thản về với Ngài.

“Hãy hướng lòng trí về thượng giới!”. Thánh Phaolô khuyên chúng ta như vậy (Bài đọc II). Bởi lẽ cuộc sống này chắng phải là quê hương vĩnh cửu. Chúa Giêsu đã sống lại, như một bảo chứng của quyền năng Thiên Chúa. Tìm kiếm những gì thuộc thượng giới là mặc lấy Đức Kitô. Ngược lại với thượng giới là hạ giới, tức là những nết xấu đang tồn tại trong con người chúng ta: gian dâm, ô uế, đam mê, ước muốn xấu và tham lam dối trá. Khi loại bỏ được con người hạ giới, chúng ta sẽ nhẹ nhàng thanh thản để theo Đức Kitô và thuộc trọn về Người.

“Tiền bạc chưa bao giờ và không bao giờ khiến con người hạnh phúc, trong bản chất nó không có gì có thể tạo ra hạnh phúc. Một người càng có nó nhiều bao nhiêu càng muốn nó nhiều bấy nhiêu” (Benjamin Franklin).

5.Nghệ thuật làm giàu

(Trích dẫn từ ‘Như Thầy Đã Yêu’ – Thiên Phúc)

Một ngày nọ, vua Nghiêu đi tuần thú đất Hoa, viên quan địa phương đất ấy ra nghênh đón và chúc vua rằng: “Xin chúc nhà vua sống lâu”. Vua Nghiêu nói: “Đừng chúc thế!” Viên quan lại chúc: “Chúc nhà vua giàu có”. Vua Nghiêu lại nói: “Đừng chúc thế”. Viên quan chúc nữa: “Xin chúc nhà vua đông con trai”. Vua Nghiêu lại nói: “Đừng chúc thế”. Quan lấy làm lạ mới hỏi nhà vua: “Sống lâu, giàu có, đông con trai, ai cũng thích cả, sao nhà vua chẳng muốn?” Vua Nghiêu đáp: “Đông con trai thì sợ nhiều. Giàu có thì việc nhiều. Sống lâu thì nhục nhiều. Ba điều ấy không mang lại nhân đức nên ta từ chối.

Viên quan tâu: “Nhà vua nói thế thực là bậc quân tử. Nhưng trời sinh ra mỗi người phải có một việc. Nếu đông con trai, hãy cắt đặt mỗi người một nhiệm vụ thì có lợi chứ có gì mà sợ? Giàu có mà đem phân phát cho người nghèo thì còn công việc gì mà lo? Ăn uống có chừng mực, thức ngủ có điều độ, trong lòng thanh thỏa, thiên hạ tài giỏi thì vui cái vui của họ, trăm tuổi nhắm mắt về cõi trời. Một đời chẳng gây tai họa gì, hỏi có gì là nhục?”

Đứng trước tiền của, người ta có những thái độ rất khác nhau: Vua Nghiêu vì quá thận trọng chỉ nhìn thấy mặt trái của đồng tiền, nên của cải không sinh ích gì cho ông. Người phú hộ trong bài Tin Mừng hôm nay lại quá cậy dựa vào tiền của, nên khi thần chết bất ngờ đến thì tiền muôn bạc nén cũng không cứu được linh hồn ông. Duy chỉ có viên quan địa phương là có thái độ đúng mực về tiền bạc: Nếu giàu có thì đem chia sẻ cho người thiếu thốn. Đó chính là sứ điệp mà Chúa Giêsu muốn loan báo cho chúng ta hôm nay: Hãy dùng của cải đời này mà “làm giàu trước mặt Thiên Chúa” (Lc 12,21). Đó chính là nghệ thuật làm giàu đích thực.

Trước mặt Thiên Chúa, chúng ta chỉ là những con người nghèo khó. Cho dù có xây bao nhiêu kho lẫm, bao nhiêu két sắt, bao nhiêu tài khoản ngân hàng, cũng chỉ là con số không. Chúng ta chỉ thực sự giàu có trước mặt Thiên Chúa khi chúng ta dốc cạn kho cho người nghèo khó, mở hầu bao giúp kẻ khốn cùng. Chúa phán: “Hãy bán của cải mình đi mà bố thí. Hãy sắm lấy túi tiền chẳng bao giờ cũ rách, một kho tàng chẳng thể hao hụt ở trên trời, nơi trộm cắp không bén mảng, mối mọt cũng không đục phá” (Lc 12,33)

Quả thật, một kho lẫm dù có được khóa chặt đến đâu cũng không ngăn cản được kẻ trộm. Nhưng chỉ có những tài sản đích thực mà không ai có thể đánh cắp, chính là những tài sản thiêng liêng.

Thực ra, khi người giàu chia sẻ của cải cho kẻ nghèo, cũng chỉ là bổn phận của người quản lý mà thôi. Augier đã nói một câu chí lý: “Trong dự tính của Thiên Chúa, người giàu chỉ là viên thủ quỹ của người nghèo”. Vì thế, những ai “ê hề của cải, dư xài nhiều năm” mà “cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã” (Lc 12,19) chính là những kẻ ăn cắp. Thánh Tôma Aquinô quả quyết: “Những người giàu đã đánh cắp của người nghèo khi họ tiêu xài phung phí những của cải dư thừa”.

Có thể nói, chúng ta đánh cắp của người nghèo khi chúng ta thu lợi quá mức trên sức lao động của kẻ khác.

Chúng ta đánh cắp của người nghèo khi chúng ta giữ lại đồ đạc tiện nghi mà chẳng bao giờ dùng đến.

Chúng ta đánh cắp của người nghèo khi chúng ta ăn chơi, mua sắm như ném tiền qua cửa sổ.

Thánh Basiliô không một chút ngần ngại nói với chúng ta rằng: “Tấm bánh mà bạn giữ lại là của người đói khổ, chiếc áo mà bạn cất trong vali là của kẻ trần trụi”.

Lạy Chúa, Chúa để 80% của cải trên thế gian này vào tay 20% những người giàu có, là để họ biết chia sẻ cho những người thiếu thốn, là để họ “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”, chứ không phải để biến họ thành những kẻ đánh cắp.

Xin dạy chúng con chỉ nên giữ lại những gì cần thiết, và biết san sẻ hồng ân của Chúa cho mọi người, để thế giới này không còn cảnh bất công, nghèo đói, nhưng sẽ là một thế giới công bằng và yêu thương. Amen.

6.Biết dùng tiền của

(Trích trong ‘Xây Nhà Trên Đá’ của Lm. Giuse Vũ Khắc Nghiêm - ViKiNi)

Tục ngữ có câu: “Có tiền mua tiên cũng được” nhưng có tiền như: “Vua Ngô ba mươi sáu lọng vàng, chết xuống âm phủ chẳng mang được gì”.

Đức Giêsu cũng nói với đám đông và chúng ta rằng: “Anh em phải coi chừng, phải tránh xa mọi thứ tham lam, vì dẫu có dư giả, thì mạng sống con người cũng không được bảo đảm đâu”. Vậy phải dùng tiền của thế nào để mạng sống con người được bảo đảm?

Chúng ta, ai cũng biết đến giải thưởng nổi tiếng nhất thế giới là giải thưởng Nobel do tài sản khổng lồ của ông Alfred Nobel để lại. Ông đã dùng tiền của thế nào?

Ban đầu, ông Nobel đã dùng tiền của để sáng chế ra chất nổ làm cốt mìn và thuốc súng không khói. Kết quả là nhà thí nghiệm kho chất nổ của ông bị phát nổ tan tành, và bộ chiến tranh nước Ý đã lập cho ông một phòng thí nghiệm khác ở San Remo năm 1891. Để ông làm đạn và mìn. Do đó, nhiều người cho ông là hung thần phá hoại. Bà Bertha Suttner nói với ông “ông là tên sát nhân”. Có lẽ nhờ những lời đó mà ông thay đổi cách dùng tiền của.

Trước khi tạ thế, Nobel đã làm chúc thư gởi tất cả tiền của vào ngân hàng để lấy tiền lời thưởng hàng năm cho những ai có công nhất với nhân loại về năm công trình sau đây:

Thứ nhất giải thưởng cho ai có công xây dựng hòa bình.

Thứ hai giải thưởng cho ai có công phát minh về sinh học, y học.

Thứ ba giải thưởng về vật lý.

Thứ tư giải thưởng về hoá học.

Thứ năm giải thưởng văn chương cho tác phẩm nêu lên được lý tưởng cao đẹp cho nhân loại.

Như vậy, ông Nobel, lúc đầu đã dùng tiền của làm những việc bất nhân, về sau, ông đã biết dùng tiền của giúp ích cho nhân loại.

Đức Giêsu không nói tiền của là xấu, nhưng đã cảnh giác lòng tham lam tiền của và phải coi chừng đừng dùng tiền của ăn chơi bất chính và gây những việc bất nhân. Tin Mừng hôm nay nói đến một người đến xin Đức Giêsu: “Xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi”.

Chắc hẳn cha mẹ anh đã chết, chỉ còn lại hai anh em chung sống với nhau thôi. Thế mà em đòi anh phải chia gia tài. Có lẽ anh không chịu nên em đến xin Đức Giêsu lấy quyền như một vị tiên tri bắt anh chia gia tài cho em. Như vậy em đã coi tiền của hơn tình nghĩa anh em ruột thịt. Nó coi của hơn người. Nó chọn chia rẽ hơn đoàn kết, tranh chấp hơn hòa thuận.

Chúa Giêsu còn thấy rõ tâm trạng người em này muốn có tiền để ăn chơi, phung phá, nên Người đã nói với nó phải tránh xa mọi thứ tham lam, tránh xa cái thói ăn chơi như hạng phú hộ kia, ông có nhiều ruộng sinh nhiều hoa lợi, xây những kho lẫm lớn tích trữ để ăn uống vui chơi cho đã. Nhưng khốn cho ông ta, “đồ ngốc! đêm nay, người ta sẽ đòi mạng ngươi”. Quả thực, chỉ qua một đêm thôi, đến sáng người ta đã lo đóng hòm, bó chặt lại, khiêng ông đi chôn cho sâu, nén cho chặt để khỏi bốc ra những mùi thối tha. Quả vậy, chỉ một cơn gió độc đêm nay, mắt ta nhắm nghiền lại, không bao giờ còn liếc nhìn, lườm nguýt ai nữa, mồm ta câm lại, không bao giờ ăn nhậu say sưa nữa, không còn cãi nhau, chửi nhau, vu oan vu vạ, nói hành nói xấu nữa, lòng dạ gan ruột xẹp lép không con hờn giận, ghen ghét căm thù nữa. Chỉ còn linh hồn ra trước tòa Chúa để chịu phán xét thôi.

Nếu biết sử dụng tiền của ở đời này để trở nên giầu có trước mặt Thiên Chúa thì thật vinh phúc biết bao cho ta khi ra trước tòa Chúa phán xét. Thiên Chúa đã dựng nên vũ trụ này thật phong phú, và dựng nên con người đầy tài năng phi thường để con người khai thác phát triển làm đẹp cuộc đời mình, làm vinh quang đời sống mình cho đến muôn đời; chứ không phải cho con người của cải, như cho một đứa con hư, chỉ ăn chơi phung phá làm hại cuộc đời mình, phá hoại đời sống nhân loại. “Của cải là đầy tớ tốt” khi con người biết sai khiến nó giúp đỡ mình. Nhưng tiền của là “ông chủ xấu” khi tiền của sai khiến ta, khi lòng tham tiền của xúi đẩy ta làm những điều bất nhân, bất công.

Thực trạng của thế giới ngày nay, không biết dùng tiền của. Để tiền của xúi giục mình đi vào chỗ chết. Ngày 21/07/1983 đài Hà Nội đưa tin Mỹ âm mưu chế tạo máy bay MX tốn phí hai trăm triệu đô một chiếc, bằng hai trăm triệu gịa lúa năm 1983; nghĩa là năm chiếc nuôi được cả nước Việt Nam một năm. Trong khi đó, ngày 21/07/1986, cơ quan Lương Thực Thế Giới là FAO họp ở Rôma đã thống kê Á Châu có ba trăm triệu người đói ăn. Thế giới đang chơi trò tận thế rồi!

Còn chúng ta, muốn khỏi mất mạng sống, muốn được hạnh phúc thật, phải biết dùng tiền của mua sắm những thứ cần thiết hằng ngày như cơm ăn, áo mặc, nhà ở, phải biết dùng tiền của mua sắm những thứ cần thiết hơn nữa như sách vở, học hành, sách giáo dục nhân bản, sách tiến bộ khoa học; nhất là những sách giáo lý, Thánh kinh, đạo đức hướng dẫn đời sống mình nên người lương thiện, tài giỏi, nhất là nên con Thiên Chúa. Đức Giêsu đã đặc biệt kêu gọi chúng ta hãy dùng tiền của để mua sắm những bạn hữu đón tiếp ta vào nước trời. Làm được thế, chúng ta đã dùng tiền của để nên giầu có trước mặt Thiên Chúa.

Lạy Chúa, xin dậy chúng con biết khôn ngoan dùng của cải đời này để làm giầu của cải trên trời. Xin cho chúng con đừng bao giờ là “đồ ngốc” tham lam, keo kiết và sống bê tha tội lỗi, Amen.