Những nghịch lý của cuộc sống con người

Những nghịch lý của cuộc sống con người

ĐỌC LỜI CHÚA

• Is 50,5-9a: (6) Tôi đã đưa lưng cho người ta đánh đòn, giơ má cho người ta giật râu. Tôi đã không che mặt khi bị mắng nhiếc phỉ nhổ.

• Gc 2,14-18: (14) Ai bảo rằng mình có đức tin mà không hành động theo đức tin, thì nào có ích lợi gì? Đức tin có thể cứu người ấy được chăng? (17) Đức tin không có hành động là đức tin chết.

• TIN MỪNG: Mc 8,27-35

Ông Phêrô tuyên xưng đức tin

(27) Đức Giêsu và các môn đệ của Người đi tới các làng xã vùng Xêdarê Philípphê. Dọc đường, Người hỏi các môn đệ: «Người ta nói Thầy là ai?» (28) Các ông đáp: «Họ bảo Thầy là ông Gioan Tẩy Giả, có kẻ thì bảo là ông Êlia, kẻ khác lại cho là một ngôn sứ nào đó». (29) Người lại hỏi các ông: «Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?» Ông Phêrô trả lời: «Thầy là Đấng Kitô». (30) Đức Giêsu liền cấm ngặt các ông không được nói với ai về Người.

Đức Giêsu loan báo lần thứ nhất cuộc Thương Khó và Phục Sinh

(31) Rồi Người bắt đầu dạy cho các ông biết Con Người phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết và sau ba ngày, sống lại. (32) Người nói rõ điều đó, không úp mở. Ông Phêrô liền kéo riêng Người ra và bắt đầu trách Người. (33) Nhưng khi Đức Giêsu quay lại, nhìn thấy các môn đệ, Người trách ông Phêrô: «Xatan! lui lại đàng sau Thầy! Vì tư tưởng của anh không phải là tư tưởng của Thiên Chúa, mà là của loài người».

Những điều kiện để theo Đức Giêsu

(34) Rồi Đức Giêsu gọi đám đông cùng với các môn đệ lại. Người nói với họ rằng: «Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo. (35) Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi và vì Tin Mừng, thì sẽ cứu được mạng sống ấy.

CHIA SẺ

Câu hỏi gợi ý:

1. «Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi và vì Tin Mừng, thì sẽ cứu được mạng sống ấy» (Mc 8,35). Bạn có thấy điều này nghịch lý không? Bạn lý giải câu này thế nào?

2. Có điều gì tốt đẹp trên đời bạn có được mà không phải trả giá không, hoặc chính bạn trả giá hoặc người khác trả giá thay cho bạn?

3. «Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo» (Mc 8,34). Dựa vào câu này, bạn thử tự xác định xem mình đã theo Chúa đích thực chưa? Bạn có còn thiếu điều gì phải làm để là người theo Chúa đích thực?

Suy tư gợi ý:

1. Những điều nghịch lý những lại là định luật tự nhiên

Cuộc đời này có rất nhiều nghịch lý, nhưng lại là những quy luật tự nhiên mà muốn tồn tại và hạnh phúc thì phải tuân theo: «Thuận thiên giả tồn, nghịch thiên giả vong». Một trong những nghịch lý ấy được Đức Giêsu nói đến trong bài Tin Mừng hôm nay: «Ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi và vì Tin Mừng, thì sẽ cứu được mạng sống ấy» (Mc 8,35). Điều Ngài nói thật lạ thường: muốn cứu mạng thì sẽ mất, có liều mạng mới được sống! Nhưng sự thật là như thế! Người mà lúc nào cũng chỉ nghĩ đến hạnh phúc mình, muốn nắm chắc hạnh phúc trong tay, và bằng mọi giá tránh tất cả mọi đau khổ xảy đến, thì hạnh phúc sẽ vuột khỏi vòng tay và sẽ suốt đời lâm vào tình trạng đau khổ. Cổ nhân có câu: «Ghét của nào trời trao của nấy», rất đúng! Ngược lại, người không quan tâm đến hạnh phúc hay đau khổ của mình mà chỉ mưu cầu hạnh phúc cho tha nhân và tìm cách giúp tha nhân khỏi đau khổ, thì người ấy lại hạnh phúc hơn cả và ít phải đau khổ nhất. Nghe thì thật nghịch tai, nhưng người có kinh nghiệm trường đời đều nghiệm ra như thế. Nói chung, càng ích kỷ thì càng dễ đau khổ, càng vị tha thì càng dễ hạnh phúc. Điều ấy rất đúng trong đời sống thực tế, và lại càng đúng trong lãnh vực tâm linh. Cứ thử sống như thế ta sẽ thấy đúng như vậy.

Con người quá sợ đau khổ và luôn luôn muốn tránh đau khổ bằng mọi giá, kể cả làm điều xấu, nên con người đã tự gây đau khổ cho mình và tha nhân. Trái lại, khi con người sẵn sàng và dám chấp nhận đau khổ để thực hiện điều tốt thì con người mới có được hạnh phúc lâu dài và đích thực.

2. Chấp nhận đau khổ để được hạnh phúc, đó là sự khôn ngoan của Thiên Chúa

Tại sao Đức Giêsu lại tuyên bố Ngài phải chịu thương khó và tử nạn sau khi các môn đệ tuyên xưng Ngài là Đấng Kitô? Vì đó chính là lúc thuận tiện nhất để Ngài – với tư cách và uy tín của Đấng Kitô, cũng là Thiên Chúa – công bố quy luật «vượt qua» hay mầu nhiệm «vượt qua» đầy nghịch lý của Ngài: phải trải qua tử nạn để sau đó phục sinh, phải trải qua đau khổ thì mới được hạnh phúc. Chính Ngài là Thiên Chúa đã chọn cách ấy. Nếu có cách làm nào tốt hơn, khôn ngoan hơn, chắc chắn Thiên Chúa, Đấng khôn ngoan vô cùng, sẽ chọn cách ấy. Nhưng không có cách nào khác khôn ngoan và chắc chắn hơn cách này. Muốn cứu cả nhân loại khỏi đau khổ do tội lỗi, muốn đem lại hạnh phúc cho họ, thì Ngài phải chấp nhận chịu đau khổ đến tột cùng và chết cách thảm thương nhục nhã. Những người có lý tưởng cứu khổ xã hội, muốn đem hạnh phúc đến cho mọi người mà lại muốn tránh đau khổ, khó khăn, thiệt thòi, muốn sống hưởng thụ, ăn ngon mặc sang, được trọng vọng hơn người… đều là những người ảo tưởng hoặc những kẻ đạo đức giả hiệu.

Nói chung, con người không muốn hành động theo cách của Thiên Chúa, mà muốn làm theo cách của mình, nên con người cứ gây ra không biết bao nhiêu đau khổ. Con người có tâm lý «sợ quả chứ không sợ nhân, tránh quả chứ không tránh nhân», mà nhân của đau khổ là sự ác. Làm ác thì có thể được một thứ hạnh phúc rất mỏng dòn và chóng qua, nhưng hậu quả của nó là đau khổ lâu dài và chắc chắn. Còn làm thiện thì phải chấp nhận đau khổ, một thứ đau khổ chóng qua nhưng đem lại hạnh phúc bền vững và lâu dài. Do đó, người khôn ngoan thì «sợ nhân chứ không sợ quả, tránh nhân chứ không tránh quả». Nếu đã lỡ gây ra nhân xấu thì luôn sẵn sàng chấp nhận hậu quả xấu, chứ không tránh nó bằng cách gây nên một nhân xấu khác. Cố gắng tránh hậu quả xấu bằng cách gây một nhân xấu khác chỉ làm cho mình lún sâu vào tội lỗi và làm hậu quả xấu ấy trở nên trầm trọng hơn.

3. Điều kiện để theo Đức Giêsu

Theo Đức Giêsu là đi vào con đường sống, con đường khôn ngoan đem lại hạnh phúc thật sự. Muốn sống phong phú, muốn hạnh phúc đích thực và lâu dài thì phải chấp nhận con đường khôn ngoan của Ngài. Vì thế, Ngài nói: «Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo» (Mc 8,34). Nếu có phương cách nào khôn ngoan hơn chắc chắn Ngài đã không nói như thế! Điều kiện Ngài nói thật rõ ràng: từ bỏ «cái tôi» ích kỷ của mình và sẵn sàng chấp nhận đau khổ. Từ bỏ «cái tôi» ích kỷ là không sống vì mình, không đặt quá nặng hạnh phúc hay đau khổ, quyền lợi hay thiệt hại, thuận lợi hay khó khăn của mình. Thay vào đó, hãy sống vì tha nhân, quan tâm đến hạnh phúc và đau khổ của tha nhân nhiều hơn. Sẵn sàng chấp nhận đau khổ là sẵn sàng hy sinh, chịu mất mát, thiệt thòi để tha nhân được hạnh phúc, được giảm bớt đau khổ… nhất là những người mà ta thường gặp trong đời sống thường ngày. Cứ thử sống như thế, ta sẽ thấy tâm hồn mình tràn ngập bình an và hạnh phúc, một thứ bình an hạnh phúc sâu xa khác hẳn với thứ hạnh phúc mà chúng ta thường tìm kiếm theo lối ích kỷ.

Chúng ta có thể dựa vào tiêu chuẩn rõ ràng này để biết mình có phải là người thật sự theo Chúa hay không. Theo Chúa mà không thật sự thực hiện hai điều kiện ấy thì chỉ là theo Chúa cách «hữu danh vô thực». Nhiều người tưởng mình đang theo Chúa cách tích cực chỉ vì mình đang là Kitô hữu, là tu sĩ, là linh mục, giám mục, hoặc đang làm tông đồ, tham gia hội này dòng kia. Nhưng nếu người ấy chưa từ bỏ được «cái tôi» của mình, ai nói động chạm đến mình là nổi đóa lên ngay, thì họ chưa phải là người theo Chúa đích thực. Hoặc khi nào phải hy sinh một chút cho người khác là tìm cách tránh né, từ chối, thì đó chỉ là kẻ giả danh theo Chúa thôi. Lời Chúa nói thật rất rõ ràng để mỗi người tự xét và tự biết mình trong việc này.

4. Tinh thần «từ bỏ mình», sẵn sàng «vác thập giá» là bí quyết để sống bình an và hạnh phúc

Tinh thần của Đức Giêsu trong bài Tin Mừng là như vậy. Ngài đã «từ bỏ mình» một cách triệt để: từ ngôi vị Thiên Chúa vô cùng cao sang, Ngài đã «từ bỏ mình» đến nỗi trở nên một người chết nhục nhã như một tên tội phạm. Chính vì «từ bỏ mình» triệt để như thế, mà Ngài đã trở nên vinh quang nhất, được tôn vinh nhất (x. Pl 2,6-9). Và Ngài cũng đã «vác thập giá», chịu biết bao đau khổ ở trần gian này, nên Ngài đã trở nên người hạnh phúc nhất. Ngài đã làm gương như thế, để chúng ta, những kẻ theo Ngài, bắt chước. Thánh Phaolô quả quyết: «Nếu ta cùng chết với Người, ta sẽ sống với Người; nếu ta cùng đau khổ với Người, ta sẽ thống trị với Người» (2Tm 2,11-12a). Mang danh là theo Ngài, mà sống ngược lại với tinh thần «từ bỏ mình», «vác thập giá mình» của Ngài, thì ta chỉ là kẻ theo Ngài một cách «hữu danh vô thực» mà thôi.

Tại sao cuộc sống của chúng ta hiện nay không hạnh phúc, dù chúng ta được thuận lợi hơn, giàu có hơn, học thức hơn, mạnh khỏe hơn, đỡ vất vả hơn… biết bao người khác? Và cũng có những người khó khăn hơn, nghèo nàn hơn chúng ta rất nhiều, thế mà tâm hồn họ vẫn thanh thản, an lạc, hạnh phúc hơn ta? Chính vì chúng ta chưa «từ bỏ mình», vì «cái tôi» của ta vẫn còn lớn quá. Chúng ta mang danh là từ bỏ nhiều thứ, nhưng cái quan trọng cần từ bỏ nhất là chính «cái tôi» của mình, thì ta không chấp nhận từ bỏ. Bằng chứng là ai nói động đến ta, đến danh tiếng hay quyền lợi của ta, là ta phản ứng mãnh liệt. Chúng ta chỉ muốn được đề cao, khen tặng, tôn vinh, và tìm mọi cách để được như thế. Ta muốn mình phải hơn mọi người, có ai hơn ta một chút là ta khó chịu và tìm cách dìm họ xuống. Ta muốn mọi người phải chú ý đến ta, coi ta là quan trọng, muốn mình phải là «cái rốn của vũ trụ». Chúng ta chỉ muốn sống «vì mình», «vị kỷ» chứ không «vị tha», không biết sống «vì người khác». Và chúng ta chưa hạnh phúc cũng vì chúng ta không chấp nhận đau khổ: hơi khổ một chút là ta kêu van, bực bội, khó chịu, và tìm cách trút đau khổ cho người khác nếu được. Chính vì chúng ta sống như vậy, mà chúng ta mới đau khổ, đồng thời gây đau khổ cho bao người khác. Điều nghịch lý nhưng luôn luôn đúng, đó là: chỉ những ai thật sự «từ bỏ mình» và dám chấp nhận đau khổ mới có được tự do và hạnh phúc thật sự! Hãy thử sống như thế xem, ta sẽ thấy điều đó rất đúng, đúng như Đức Giêsu đã xác định.

CẦU NGUYỆN

Lạy Cha, con mang danh và tự hào là người theo Đức Kitô đã mấy chục năm nay. Nhưng nghiêm túc xét lại thì việc đó chỉ là ảo tưởng! Hai điều kiện để theo Ngài là «từ bỏ mình» và sẵn sàng «vác thập giá» để theo Ngài thì con chưa thực hiện được. Cả dấu chỉ «yêu thương nhau» mà ai là môn đệ đích thực của Ngài cũng đều thể hiện ra ngoài, con cũng không có. Xin giúp con ý thức được ảo tưởng ấy để tự chấn chỉnh lại hầu trở nên người môn đệ đích thật của Ngài. (JK)

Nguyễn Chính Kết