NGƯỜI ĐỆ TỬ ĐÍCH THỰC

Bài giảng trên cánh đồng của Luca không chỉ ngắn hơn bài giảng của Mt 5-7; mặc dù trong 30 câu phần lớn đều song song với 107 câu của Matthêu nhưng giọng điệu hoàn toàn khác. Chỗ nào Tin Mừng thứ nhất làm nổi bật thái độ tôn giáo của các môn đệ Chúa Kitô khác biệt trong nhiều điểm với thái độ của các Kinh sư Do Thái, thì về phần mình Luca tìm cách liên kết cộng đoàn Kitô hữu với Israel hơn là tạo những khoảng cách –điều mà tự nhiên cộng đoàn đã làm. Ông trình bày cho Thêophilê, trước kia là người ngoại giáo (x. 1,3), như bản mẫu của sứ điệp Tin Mừng, điều độc đáo hơn cả trong lời giảng dạy của Chúa Giêsu, không hề có trong kho tàng khôn ngoan của các dân tộc.

Sau các mối phúc nói cho những người bị đè bẹp trong cuộc sống, thì phần thứ hai, một cách hành xử tuyệt đối đặc biệt trước hết được đề nghị với các môn đệ: yêu thương kẻ thù. Lý lịch của những kẻ thù này được biểu lộ qua các hành vi họ làm (cc. 27-28): đó là những kẻ bách hại các Kitô hữu được nói đến trong mối phúc thứ tư. Nói với những kẻ đang nghe Ngài -một gợi nhớ đến câu 18- Chúa Giêsu yêu cầu họ có tình thương (agapè) đối với những ai ghét họ. Đây không phải là vấn đề tình cảm mà người ta có đối với một phần tử gia đình, cũng không phải tình bằng hữu với một kẻ ngang hàng, càng không phải thứ tình yêu đam mê. Đây là việc tôn trọng và khoan dung đối với kẻ thù, được biểu lộ bằng cử chỉ và lời nói. Một yêu cầu như thế đã thực vậy ở các câu 27-28, được nhắc lại ở câu 35. Vậy, những câu được đóng khung như thế phải được hiểu theo quan điểm này; chúng minh hoạ một đòi hỏi căn bản.

Những thí dụ mới đầu được trình bày ở ngôi thứ hai số ít: sự bất bạo động đối với ai bạo hành người tín hữu, sự trao ban cách thường quen… ngay cả cho kẻ trộm; phải nhường nhịn trong tất cả ý nghĩa của từ này (cc. 29-30). Rồi tới”luật vàng” (c.31) mở ra một triển khai mới bằng từ”anh em”. Hãy để ý: việc chuyển từ ngôi thứ hai số ít (ở đây, (cc. 29-30; xa hơn, (cc. 41-42) qua ngôi thứ hai số nhiều gợi lên sự vượt quá tương quan liên bản vị. Như thế”luật vàng” được trình bày cách tích cực: tính hỗ tương mà luật này phải dựa vào (làm cho người khác điều thiện mà mình muốn nhận nơi họ) được xác định, ngay cả được vượt qua, trong, trong các câu 31-34. Thực vậy, ba câu hỏi nhắc lại rằng chỉ có việc không tính toán và không cho để được cho, chỉ có tính cách vô vị lợi mới phân biệt cách ăn ở của những người tội lỗi, những người này cũng biết yêu thương, nhân ái đối với những ai đối xử với họ như vậy. Trong sáu câu này, thính giả được mời gọi hằng ngày phải vượt qua chính mình, phải sáng tạo để làm điều thiện cho kẻ khác, nhất là cho kẻ không muốn làm điều thiện cho mình.

Có thể rằng một thực hành như thế sẽ ”tước khí giới” đối phương –sức mạnh của những người bất bạo động mà Gandhi đã sử dụng chẳng hạn… nhưng Chúa Giêsu không nói gì đến chuyện đó, bởi vì Ngài nhấn mạnh sự kiện là không được tìm kết quả trên bình diện con người; nếu có thì đó chỉ là phần được ban thôi. Người tín hữu chỉ trông chờ lời đáp của Thiên Chúa. Đáp lại ba hành vi phục vụ người khác (c.35) là lòng biết ơn của Thiên Chúa (nguyên văn là ân sủng, phần thưởng): nó làm cho trở thành con cái của Thiên Chúa. Ở đây cũng như ở Mt 5,9-45, chính trên cơ sở những tương quan liên vị mà có sự đồng hoá của người tín hữu với Đấng là Con duy nhất của Thiên Chúa.

Câu 36 là một câu then chốt, nó vừa đóng lại phần khai triển ở trên vừa mở ra phần hai ngắn gọn: sự từ chối xét đoán người khác (cc. 37-38). Cả hai đều dựa trên việc bắt chước Thiên Chúa. Người tín hữu vừa được hứa ban cho trở thành con của Chúa, ước gì họ đừng quên cách ngôn”Cha nào, con nấy!”. Đã được hình thành ở Lv 19,2 đề tài bắt chước Thiên Chúa nhắm tới sự”thánh thiện”. Trong bài giảng của Matthêu thì nói nên hoàn thiện như Cha trên trời (Mt 5,48). Đó là một ưu phẩm khác của Thiên Chúa được đề cao ở đây: cảm thông, nhân từ, trong chiều hướng của Xh 34,6, nơi đó Thiên Chúa tự tuyên bố là Đấng cảm thông và đầy tình thương xót. Chính cách hành xử của Chúa Cha thiết lập và làm cho khả thi tình yêu của tín hữu đối với kẻ thù, cũng y như việc từ chối không đoán xét anh em.

Như vậy những câu 37-38 cũng minh hoạ điều mà lòng thương xót làm nảy sinh. Bằng bốn ý tưởng –hai câu phủ định và hai khẳng định- Chúa Giêsu kêu gọi người ta mãi mãi trong một lượng giá chắc như đinh đóng cột. Người tín hữu không có thể thay thế Thiên Chúa để lên án người khác, cũng không mong người khác đối xử với mình như vậy, đấy là công việc của một mình Thiên Chúa mà thôi: rốt cuộc chính Người sẽ xét xử, sẽ lên án hay tha thứ, sẽ ban phát dư dật. Cách hành xử của tôi đối với người khác như thế nào thì Thiên Chúa cũng sẽ xử với tôi như vậy.

72.Chúa Nhật 7 Thường Niên

(Suy niệm của Lm. Augustine, SJ.)

ĐỊA ĐIỂM TRUYỀN GIÁO

CHÊNH VÊNH Ở SƯỜN NÚI

Một địa điểm truyền giáo nằm chênh vênh trên sườn núi heo hút nơi cao nguyên Trung Hoa lục địa. Đó là một điểm truyền giáo của các cha thừa sai Milanô, nước Italia.

Địa điểm truyền giáo này gồm một bệnh xá và một nhà mồ côi dành cho các em gái do các nữ tu Italia trông coi. Các linh mục thừa sai ít khi có mặt vì phải thường xuyên đi làm mục vụ ở xa. Do đó, các nữ tu đảm trách mọi việc không những liên quan tới bệnh nhân và các em mồ côi, nhưng còn nhiều việc khác nữa, như dạy giáo lý, tổ chức những giờ đọc kinh. Đó là vào năm 1951, khi các thừa sai chưa bị trục xuất khỏi Trung Hoa.

Nghe Biết Về Các Nữ Tu

Nghe biết về lòng tốt của các nữ tu nên bệnh nhân nhiều nơi tìm đến bệnh xá để được các chị khám bệnh và phát thuốc. Riêng các bé gái được đưa tới viện mồ côi phần lớn chỉ vì cha mẹ quá nghèo không thể nuôi chúng được. Nhưng cũng có một số em bị bỏ rơi vì những lý do khác. Dù sao ở đây các em được lớn lên trong niềm tin vào Thiên Chúa quan phòng trong cụ thể dưới sự săn sóc tận tụy của các nữ tu. Ngoài giờ học chữ và học giáo lý, các em còn được dạy nghề đan, thêu và dệt.

Nếp sống trầm lặng của nhà mồ côi ở nơi hẻo lánh này không khác chi nếp sống của một đan viện, gồm có học hành, làm việc và cầu nguyện. Mỗi buổi chiều người ta đều nghe lời kinh vang lên từ cửa miệng các em mồ côi "Lạy Chúa Giêsu bé thơ, con yêu mến Chúa!"

Bỗng Xuất Hiện Toán Người Vũ Trang

Nhưng vào một buổi chiều mưa, tại nhà mồ côi bỗng xuất hiện một toán người đàn ông có vũ trang. Họ đứng nghênh ngang trước mặt các chị, súng cầm trong tay, miệng quát tháo: "Muốn sống thì đứng im!"

Đám người vũ trang này ăn mặc nửa dân sự nửa binh sĩ: chân mang giầy, bắp vế quấn vải, bên trong mặc aó gi-lê, bên ngoài choàng áo măng-tô, đầu đội mũ lưỡi trai. Các nữ tu thầm nghĩ "thôi lại bị cướp rồi!"

Tên chỉ huy ra lệnh cho đàn em trói các nữ tu lại. Thấy bọn cướp thô bạo dùng giây thừng trói các chị, các em mồ côi òa lên khóc rồi chạy lại nắm lấy áo dòng của các chị mà kêu "Chị ơi! Chị ơi!" Bọn cướp liền quát tháo và đẩy các em chúi xuống đất. Các em khiếp sợ chỉ còn biết chạy vào nhà thờ kêu lên cùng Chúa "Chúa Giêsu bé thơ ơi! Chúa Giêsu bé thơ ơi!"

"Mấy Lão Giám Mục Phải Trả Cho Tao Số Tiền Lớn"

Trong khi đó bọn cướp bắt đầu tra khảo các chị. Tên chỉ huy quát: "Các mụ là người Tây, phải không?" Các nữ tu trả lời: "Chúng tôi là người Italia." Tên cầm đầu cười đắc chí: "Hừ, tốt lắm. Phen này mấy lão Giám Mục phải trả cho chúng tao một khoản tiền lớn. Nếu không chịu, tao sẽ cắt cổ từng mụ một." Vừa nói hắn vừa cứa sống dao vào cổ một chị. Cả bọn cười hô hố. Kế đến là màn cướp phá viện mồ côi và bệnh viện.

Khi ấy có người đưa tin bệnh đậu mùa đang lan tràn ở vùng Latan, sào huyệt của đảng Hắc Long là đảng cướp cạn đã từng giết nhiều người. Tên đầu đảng bắt đàn em mở các thùng thuốc chúng vừa cướp được. Nhưng chúng thất vọng vì toàn là thuốc với nhãn hiệu Italia, chẳng ai đọc được! Hắn vừa vất mấy hộp thuốc vào thùng, vừa giận dữ lẩm bẩm: "Vô ích! Có gởi ba thứ quỉ này về cho đảng Hắc Long cũng chẳng ai biết sử dụng!" Ngừng một chút, hắn nói tiếp: "Phải kiếm cho ra một bác sĩ Tây Phương mới được."

"Hãy Đi Theo Cái Ông Chúa Bị Đóng Đinh Của Mụ"

Khi ấy chị Nga (Natalia), nữ tu trẻ nhất của địa điểm truyền giáo nói với tên chỉ huy "Tôi là y tá. Tôi biết các tên thuốc và cách dùng" Hắn nhìn chị Nga với cặp mắt nghi ngờ: "Mụ biết chữa bệnh đậu mùa đen à?" Trước câu hỏi vừa khiêu khích lại vừa khinh bạt, chị Nga điềm tĩnh trả lời: "Vâng, tôi biết." Hắn hỏi tiếp: "Vậy mụ có biết bệnh đậu mùa đen là bệnh giết người không?" Chị Nga trả lời: "Tôi biết chứ!" Hắn lại hỏi: "Thế mụ dám tình nguyện đến Latan sao?" Chị Nga dịu dàng trả lời: "Nếu ông muốn, tôi sẵn sàng đến cứu sống dân chúng vùng Latan."

Hắn liền tươi nét mặt nhưng cũng vẫn ra bộ khinh bạt: "Được rồi, vậy mụ hãy đi theo cái ông Chúa bị đóng đinh của mụ đi."

Quả là giây phút cảm động khi chị Nga nhìn từng chị em có thể là lần chót: "Xin các chị cầu nguyện cho em, chúng ta hẹn gặp nhau trên trời!" Thấy tay mình còn bị trói, chị Nga nói với bọn cướp: "Xin các ông cởi trói cho tôi chứ!"

Đoàn người rời cứ điểm truyền giáo và xuống núi. Bóng dáng chị Nga nữ tu cứ xa dần rồi mất hút sau khúc đường dốc dưới nắng chiều của vùng cao nguyên Trung Quốc.

Câu chuyện nói trên tự nhiên làm cho ý nghĩa của bài Tin Mừng hôm nay trở nên sống động. Lời Chúa Giêsu dậy các môn đệ xưa về yêu thương đối lại với thù ghét, chúc lành đối lại với nguyền rủa, v.v… xem ra không còn là những lời trừu tượng. Lời đó nhờ sức mạnh của Chúa Thánh Linh như đã mặc lấy xác phàm nơi một số nữ tu, đặc biệt là nơi chị Nga. Ngược lại, sự dữ cũng thấy nổi bật nơi bọn cướp, nhất là nơi tên làm đầu chúng. Điều lạ lùng là làm sao tên này đã có thể nói lên được mấu chốt sâu thẳm nhất không những của câu chuyện nhưng của trọn đời tu khi hắn nói với chị Nga còn bị trói tay rằng: "Vậy mụ hãy đi theo cái ông Chúa bị đóng đinh của mụ đi!"

Mấu Chốt Làm Sáng Tỏ Tin Mừng

Quả thật theo sát gót bước Chúa Giêsu chính là lý tưỏng của mọi Kitô hữu, tuy mỗi người mỗi cách khác nhau và các tu sĩ có cách riêng của tu sĩ trong việc theo chân Người. Dù sao, theo sát gót bước Chúa Giêsu chính là mấu chốt để làm sáng tỏ bài Tin Mừng hôm nay.

Bài Tin Mừng hôm nay chỉ là một đoạn của bài giảng khai trương về Nước của Thiên Chúa mà Đức Giêsu đến để thiết lập nơi bản thân Người. Nước đó không được thiết lập dựa vào lực lượng của binh hùng tướng mạnh nhưng dựa vào sức hấp dẫn của chính Thiên Chúa ngang qua người Con đã được Thiên Chúa tuyển chọn để ai nấy vâng nghe lời Người (Lc 9,35).

Hai chữ môn đệ (nguyên ngữ Hy Lạp mathetes) trong các sách Tin Mừng và Công Vụ không chỉ có nghĩa là học trò nhận lấy lời dạy của Thày. Ở đây phải hiểu là người có tương quan mật thiết hẳn với một bản vị. Một cách đích xác hơn, môn đệ là người được Đức Giêsu gọi, nên người đó bước theo Người (Lc 9,57-62). Và bước theo Đức Giêsu tức là bước vào Vương Quốc của Thiên Chúa đã có nơi bản thân Đức Giêsu. Vậy người môn đệ sẽ gắn bó với chính số phận, đặc biệt là với thập giá và vinh quang của Đức Giêsu.

Đám Đông Bước Theo Chúa Giêsu

Người môn đệ của Đức Giêsu phải vâng theo ý Thiên Chúa và sống gắn bó với Đức Giêsu tới mức hy sinh mạng sống mình vì yêu mến Người, như lời Người nói với đám đông đang bước theo Người rằng: "Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được (Lc 14,26). Thái độ vừa nói giả thiết người môn đệ của Đức luôn Giêsu phải khiêm nhường và nghèo khó theo điều kiện chính Người đã nêu là: "Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được." (Lc 14,27).

Yêu Kẻ Thù

Chính Đức Giêsu đã làm cho các mối phúc được sáng tỏ nơi cuộc sống và nhất là cuộc thương khó Người đã chịu:

- Người đã "yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét mình" (c.27). Người chịu "nhạo báng, đánh đập, xúc phạm" (Lc 22,63-65) chỉ vì yêu và muốn cứu chuộc những kẻ ngược đãi mình.

- Người đã "chúc lành" (c.28) cho những kẻ đóng đinh Người trên khổ hình thập giá bằng lời cầu: "Lạy Cha, xin tha cho họ vì họ không biết việc họ làm." (Lc 23,34).

- Ở chặng đường thánh giá thứ mười, Đức Giêsu đã sống theo nghĩa đen những điều Người dạy các môn đệ là: "Ai đoạt áo ngoài của anh thì cũng đừng cản nó lấy áo trong. Ai xin thì hãy cho. Ai lấy cái gì của anh thì đừng đòi lại." (cc.29-30).

Vậy khi chị Nga nữ tu hy sinh đi cứu sống bọn cướp Hắc Long là nạn nhân của bệnh đậu mùa đen, thì cũng chỉ là để theo sát gót bước Đức Giêsu, Đấng đã "yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét mình" (c.27) mà thôi.

73.Chúa Nhật 7 Thường Niê