MÙA VỌNG: MÙA MÀU HỒNG

(Suy niệm của ĐGM. Giuse Vũ Duy Thống - Trích trong ‘Nút Vòng Xoay’)

Nếu khởi đầu Mùa Vọng là một màu xanh của những tâm hồn biết rằng Thiên Chúa hằng hy vọng vào mình và hành trình Mùa Vọng là một màu tím của những cuộc đời sám hối, thì ở giữa lòng Mùa Vọng, đời người đã được đặt vào một vận hành mới với một năng lực mới cho một cuộc đời mới. Những cái mới ấy Phụng Vụ Lời Chúa hôm nay diễn tả bằng một niềm vui và lễ phục minh họa bằng một tông màu bất ngờ tươi sáng để cùng với Giáo Hội, Chúa Nhật hôm nay xin được gọi tên Mùa Vọng là mùa màu hồng.

Vâng! Màu hồng. Nhưng không phải là một thứ ửng hồng e lệ của tình yêu buổi đầu gặp gỡ, cũng không phải là thứ bột hồng điểm trang của hương phấn trong ngày lễ hội, mà chính là màu hồng của niềm vui chan hòa và những chí bền chiến đấu đã làm nên sức sống và sức mạnh không ngừng gieo hưng phấn trên hành trình đức tin.

Qua cách gọi tên Mùa Vọng là mùa màu hồng, xin được gợi ý về hiệu quả của niềm hy vọng.

1) Niềm hy vọng đem lại cho đời tín hữu một niềm vui chan hòa.

Không phải vô cớ mà thánh Phaolô năm xưa đã kêu gọi các tín hữu của mình “Hãy vui lên!” cũng chẳng phải tình cờ khi Phụng Vụ gọi Chúa Nhật thứ ba Mùa Vọng là Chúa Nhật của niềm vui, mà tất cả đã là một hữu ý dàn dựng để làm nổi bật lên nỗi vui mừng và niềm hy vọng không phải như hai nỗi niềm đặt cận kề nhau, mà như hai yếu tố tương tại vào nhau của cùng một nỗi niềm duy nhất kết nên đời sống Kitô hữu. Có hy vọng là có niềm vui.

Bởi có hy vọng nên đời tín hữu cũng có một vũ trụ quan tươi vui: Họ không chấp nhận cuộc đời theo kiểu “cũng liều nhắm mắt đưa chân” trôi nổi vật vờ theo dòng nước cuốn, mà là đón nhận cuộc đời bằng một phong thái thanh thản vui tươi. Họ không chấp nhận nhìn môi trường mình đang sống như những sự kiện bên lề mà biết nhận ra đó chính là nơi mình được kêu gọi đến để thể hiện ơn gọi làm người và làm con Chúa. Cho dẫu cuộc đời có thế nào cũng vẫn có đó niềm hy vọng vươn cao. “Trong khi chưa có được điều mình thích, hãy bắt đầu bằng cách thích những điều mình đang có”. Tôi muốn một cuộc đời rộng đẹp nhưng trước mắt tôi vẫn chỉ là những mảnh đời chật hẹp thì trong niềm hy vọng, tôi phải bắt đầu bằng cách nới rộng đời mình ra.

Bởi có niềm hy vọng nên đời tín hữu cũng có một nhân sinh quan chan hòa. Trong đại dương không ai là một hòn đảo. Trong chuyến đi cuộc đời chẳng ai là người lữ khách cô đơn. Thế nên, trong tinh thần liên đới, tín hữu là những kẻ đồng hành và đồng hành cũng có nghĩa là biết cho đi và nhận về. Cũng giống như tình yêu, hy vọng là rộng mở, là biết cho đi. Trong đổi chác, không ai có thể cho cái mình không có, nhưng trong niềm hy vọng, không ai có thể có được điều mà mình không biết cho đi. Bởi lẽ bạc tiền cho đi sẽ có lúc vơi cạn, nhưng niềm hy vọng biết cho đi thì ngược lại, bỗng trở nên phong phú lạ thường. Nỗi vui cho đi sẽ thành nỗi vui lớn hơn của kẻ cho và người nhận gộp lại, và niềm hy vọng biết cho đi sẽ nên niềm hy vọng vĩ đại của một sự sống triển nở sinh sôi.

Rõ ràng là với niềm hy vọng, cuộc sống đã biến thành niềm vui, cho dẫu niềm vui ấy chưa ở độ tinh ròng mà vẫn còn đan xen với những nỗi niềm riêng tư hay nỗi lo đại cuộc, nhưng đã hồng hào lên một sức sống tươi trẻ vì đó chính là thành quả của niềm hy vọng.

Chắc cộng đoàn còn nhớ Đức Thánh Cha Gioan Phaolô I. Triều đại Giáo Hoàng của ngài chỉ có ba mươi ba ngày nhưng hình ảnh của ngài thì thế giới khó mà quên. Đó là hình ảnh của một Giáo Hoàng với nụ cười thật tươi, nụ cười trong hồn và nụ cười ngoài miệng. Chính ngài là người đã lập lại quan điểm của thánh Tôma để chủ trương: vui vẻ là một nhân đức. Và Mẹ Têrêsa Calcutta, một trong mười phụ nữ được xếp vào hàng vĩ nhân hiện đại, khi người ta hỏi Mẹ xem phải làm gì cho cuộc sống tốt hơn, Mẹ bảo: “Hãy mỉm cười. Cười là thông điệp hòa bình. Cười là nếm cảm thực tại Thiên Chúa”.

2) Niềm hy vọng đem lại cho đời tín hữu một chí bền chiến đấu.

Những lúc an bình, niềm hy vọng mở ra một cuộc sống tươi vui nhưng khi gặp phải thử thách, niềm hy vọng lại trở nên sức mạnh kiên cường. Chính vì thế, hy vọng không chỉ được xem là nhân đức của nụ cười mà còn được khẳng định là nhân đức của sự chiến đấu trước những thách đố không thiếu trong đời.

Có những thách đố đến từ những nghịch lý trong đời sống đức tin thể hiện qua những câu hỏi “tại sao?” khó mà trả lời nếu không có niềm hy vọng. Như câu hỏi tại sao của Cựu Ước: “Tại sao kẻ lành thường gặp hoạn nạn còn kẻ dữ lại cứ phây phây?”. Như câu hỏi của thánh Phaolô: “Tại sao điều tốt muốn làm tôi lại chẳng làm, còn điều xấu muốn tránh tôi lại hay vấp phải?”. Như câu hỏi về Giáo Hội: “Tại sao Giáo Hội bản chất là duy nhất mà trong lịch sử vẫn cứ mãi ghi dấu bằng những cuộc phân ly?”. Như câu hỏi của các bạn trẻ Tây Ban Nha đặt ra cho Đức Gioan Phaolô II năm 1982: “Tại sao Thiên Chúa tốt lành mà trong tạo thành của Ngài lại có quá nhiều tội ác?”. Như câu hỏi của báo chí: “Tại sao người ta cứ phải lo đề phòng đối phó mà không biết yêu thương nhau?”. Hay như câu hỏi mỗi người thường đặt ra với lòng mình: “Tại sao nhân đức như lúa tốt chăm hoài vẫn khó mọc còn nết xấu như cỏ dại nhổ mãi vẫn cứ còn?” Những câu hỏi ấy được đặt ra và còn được đặt ra mãi mãi. Sẽ là hoang mang chao đảo nếu không tìm được giải đáp; nhưng sẽ không có câu trả lời đích thực nếu không nại đến niềm hy vọng vào điều toàn bích vốn chỉ có nơi Thiên Chúa và trong cuộc sống mai sau.

Có những thách đố đến từ những nghịch biến trong lối sống đạo như sự ly thân giữa giáo lý tốt lành của đạo với đời sống kèn cựa của người tín hữu, như cách sống thực dụng của một số thành phần có đạo, như xu hướng tục hóa đang có nguy cơ tràn lan, và phổ biến nhất vẫn là thái độ “mackeno” dửng dưng với đạo của một số kẻ tự nhận là có đạo mà thực tế chẳng tốt hơn ai. Sẽ là dị ứng co cụm nếu chỉ thở dài thất vọng, nhưng sẽ là bản lĩnh hy vọng nếu biết vươn lên khẳng định niềm tin.

Và cũng có những thách đố đến từ những nghịch cảnh trong cuộc đời như tai nạn bất ưng, như sức khỏe yếu kém, như hoàn cảnh không thuận lợi cho ngành nghề, như những thất bại nhiều mặt. Sẽ là thất vọng nếu cúi gập trên nỗi đau của mình, nhưng sẽ là hy vọng nếu biết vươn lên, cho dẫu hoàn cảnh có tuyệt vọng đi nữa thì ở đó vẫn cứ sáng rỡ một niềm cậy trông.

Trọn trang Tin Mừng hôm nay là một thách đố không nhỏ mà Gioan Tẩy Giả đã gặp phải: rao giảng về một sự trừng phạt đến cận kề nhưng lại gặp phải sự chậm trễ; loan báo về Đấng Cứu Thế như một vị Chúa oai phong đáng sợ nhưng lại thấy Chúa Giêsu chan hòa nhân ái; công bố về thời mở cửa cứu độ nhưng chính mình lại bị cầm tù vào giữa lúc mọi người xôn xao hạnh phúc. Đã có lúc nóng lòng chờ đợi như việc gửi môn đệ đến chất vấn Chúa Giêsu qua đoạn Phúc Âm hôm nay, nhưng từ những thách đố ấy, nơi Gioan Tẩy Giả đã chứng minh một niềm hy vọng kiên cường: ông không phải là cây sậy yếu mềm chao nghiêng trước gió mà chính là một tượng đài bất khuất của lẽ cậy trông.

Niềm hy vọng chính là sức mạnh hồng hào giúp Gioan Tẩy Giả và tất cả những ai đang gặp thách đố biết kiên vững kinh qua tất cả.

Tóm lại, với hiệu quả của niềm hy vọng là niềm vui chan hòa và chí bền chiến đấu, đời sống của tín hữu đã được đặt vào một vận hành mới vươn tới một điều còn lớn lao hơn cả chính nỗi niềm của mình. Đó không chỉ là chân lý cho trí ta đong đầy, không chỉ là thiện hảo cho lòng ta mê thích, cũng không chỉ là nét đẹp cho mắt nhìn no thỏa mà chính là một Đấng, Đấng ấy là Thiên Chúa hằng hy vọng vào ta.

Và như thế, thiết tưởng đã đến lúc đặt ra vấn đề: liệu ta có niềm hy vọng ấy chưa?

Bài đọc thứ nhất nhắc nhở “Đừng sợ”. Đừng sợ không có niềm hy vọng vì trước khi ta có thể hy vọng thì Chúa đã hy vọng vào ta. Đó là một hồng ân. Cũng đừng sợ mình mất niềm hy vọng như thể ta sống có một mình. Có một Đấng cùng sống với ta và Đấng ấy không dễ gì để mất ta đâu. Cũng đừng sợ niềm hy vọng của ta sao quá nhạt nhòa, bởi hy vọng là một công trình cả đời. Điều đáng sợ đáng ngại và đáng đau khổ nhất là “thấy Thiên Chúa bị bóp chết trong một đời người”, nghĩa là người ta khước từ hy vọng, bóp nghẹt hy vọng nhân danh sự tự do hoặc danh lợi thú.

Bài đọc thứ hai khuyến khích “Hãy vui lên!” Vui vì ta là niềm hy vọng trong mắt nhìn cứu độ của Thiên Chúa và đồng thời cũng là niềm hy vọng thắp sáng cho anh em mình nữa, để không chỉ gây thắc mắc “nghĩ gì vui thế mà cười một mình” như Trần Tiến trong ca khúc “Thành phố trẻ”, mà còn để chuyển tải đến môi trường xung quanh một niềm vui chan hòa và chí bền chiến đấu.

Ai đã coi cuốn phim “Cuộc đời Chúa Cứu Thế” chắc còn nhớ lúc kết, sau khi đã có biến cố lên trời và lời trao sứ vụ đến với muôn dân, người ta cho xuất hiện trên màn ảnh một chân dung của Chúa Giêsu thật lớn tươi cười với chiếc răng khểnh đàng hoàng. Không biết dụng ý của đạo diễn thế nào, nhưng phải nói là có tác dụng phấn khích, vừa đem lại nét tươi tắn cho cuốn phim, vừa đem đến niềm vui chan hòa hy vọng.

Mong rằng nụ cười thật lạ ấy cũng trở thành niềm vui cho ta trên nẻo sống đức tin và thể hiện niềm hy vọng. Được như thế, Chúa Nhật hôm nay đích thực là Chúa Nhật của niềm vui, và Mùa Vọng cũng thêm sáng nghĩa là mùa màu hồng hy vọng thật đẹp thật tươi thật nhiều nụ cười cho người người hạnh phúc.

4.Dấu chỉ thời Thiên sai

(Suy niệm của ĐTGM. Giuse Vũ Văn Thiên)

Mục đích của Mùa Vọng không chỉ là thời gian chuẩn bị cử hành lễ Giáng sinh, nhưng còn là lúc chúng ta được mời gọi nhận ra những dấu chỉ của thời Thiên sai trong cuộc sống. Quả vậy, Đức tin nói với chúng ta, những gì đang xảy ra xung quanh, dù vui hay buồn, bao giờ cũng mang một thông điệp của Chúa, qua đó, chúng ta được mời gọi nhận ra và thực hiện thánh ý của Ngài.

Thánh Mátthêu kể lại, lúc ông Gioan Tẩy giả đang bị giam trong tù, với tâm trạng hoang mang. Ông không biết vị ngôn sứ quê ở Nagiarét có phải là Đấng muôn dân mong đợi hay không. Không lẽ ông chịu ngồi tù một cách vô ích? Vì vậy, ông đã sai môn đệ của mình đến gặp Chúa Giêsu và thẳng thắn đặt câu hỏi: “Thầy có thật là Đấng phải đến hay không, hay là chúng tôi còn phải đợi ai khác?”. Chúa Giêsu không trả lời trực tiếp câu hỏi này, nhưng Người bảo họ hãy về kể lại với ông Gioan những gì họ thấy. Chúa muốn gửi cho ông Gioan một thông điệp: Phúc cho người nào không vấp ngã vì tôi. Ông Gioan Tẩy giả là một người am hiểu Cựu ước và giáo huấn của các ngôn sứ, nên chắc chắn khi nghe thuật lại, ông dễ dàng nhận ra những phép lạ Chúa Giêsu làm là những dấu chỉ của thời Thiên sai. Tác giả Tân ước không cho chúng ta biết ông Gioan phản ứng thế nào khi nghe những lời nhắn nhủ của Chúa. Tuy vậy, nhưng gì xảy ra sau đó đối với ông, đã đủ để chứng minh rằng ông tin Đức Giêsu là Đấng phải đến. Gioan Tẩy giả đã chấp nhận cảnh tù đày và ông đã chết để làm chứng cho chân lý. Sự hy sinh và can đảm của ông Gioan được chính Đức Giêsu khen ngợi. Nhiều lần, trong Tin Mừng, Đức Giêsu khen ngợi lòng tin vững vàng của một số người. Nhờ lòng tin này, Chúa đã chấp nhận làm những phép lạ như họ mong ước. Ta có thể dẫn chứng trường hợp vị sĩ quan, hoặc người đàn bà xứ Ca-na-an. Đối với ông Gioan Tẩy giả, Chúa tuyên bố, ông còn hơn một vị ngôn sứ, và là người cao trọng nhất trong số phàm nhân đã lọt lòng mẹ.

Nhờ bí tích Thanh tẩy, mỗi người tín hữu được Chúa trao cho ba chức vụ: Ngôn sứ, Tư tế và Quản trị. Nhờ thi hành ba chức năng này, họ cộng tác vào sứ vụ loan báo Tin Mừng, thánh hóa bản thân và thánh hóa thế gian,tham gia điều hành cộng đoàn Giáo Hội địa phương. Dù sống bậc giáo dân hay dù nghèo nàn ít học, người tín hữu đều có quyền và có bổn phận thực thi ba chức năng này trong cuộc sống. Noi gương ông Gioan Tẩy giả, chúng ta hãy góp phần loan báo Chúa Giêsu cho con người của thời đại hôm nay. Hãy trở nên những “dấu chỉ của Nước Trời”, qua đời sống ngay thẳng chân thành và thánh thiện của chúng ta. Hãy phản ánh lòng nhân hậu của Thiên Chúa qua những hành vi cử chỉ của mình trong cuộc sống đời thường. Đó cũng là những “dấu chỉ của thời Thiên sai”, vì chúng góp phần làm cho người khác nhận ra Thiên Chúa đang hiện diện giữa lòng nhân loại.

Hai mươi thế kỷ sau khi Chúa Giêsu xuống thế làm người, có thể con người thời nay đặt ra những vấn nạn: tại sao chúng tôi không còn thấy những phép lạ làm cho người mù sáng mắt, người què đi được, người điếc nghe được? tại sao chúng tôi vẫn còn thấy chiến tranh, bạo lực và giết chóc tàn sát lẫn nhau? Tại sao người tốt phải đau khổ, trong khi người gian ác lại sung sướng giàu có? Thánh Phaolô trả lời: “Anh em hãy kiên nhẫn, giống như nhà nông kiên nhẫn chờ đợi đất trổ sinh hoa màu. Họ phải đợi cả mưa đầu mùa lẫn cuối mùa” (Bài đọc  II). Vị Tông đồ dân ngoại vừa khuyên chúng ta hãy tin vào Thiên Chúa là Thẩm phán chí công, vừa mong muốn chúng ta hãy cố gắng làm việc thiện, để rồi qua những việc tốt lành ấy, Chúa sẽ thưởng công cho chúng ta.

Một trong những sứ điệp quan trọng mà người ngôn sứ được mời gọi loan báo trong xã hội hôm nay, đó là niềm vui. Nội dung của “Tin Mừng” chính là niềm vui. Chúng ta vui mừng hạnh phúc vì được Chúa yêu thương và chúc lành. Chúa yêu chúng ta đến nỗi ban Con Một của mình để dạy dỗ và chúc lành cho chúng ta. Chúng ta vui mừng vì Chúa hiện diện để nâng đỡ và “làm cho những bàn tay rã rời trở nên mạnh mẽ” (Bài đọc I). Niềm vui chỉ có thể được loan báo nếu chính bản thân chúng ta cảm nghiệm được trong đời sống cá nhân của mỗi người. Ngôn sứ Isaia đã diễn tả niềm vui của thời Thiên sai, khi Chúa xuất hiện. Những điều ông tiên báo như: người mù sáng mắt, người què đi được, người điếc nghe được… cũng chính là điều Đức Giêsu đã nói với những môn đệ của ông Gioan hãy về thuật lại cho thày mình.

Hãy vui lên, đó là lời ngôn sứ Isaia kêu mời chúng ta. Đó cũng là lời mời gọi của Giáo Hội trong những ngày chuẩn bị mừng lễ Giáng sinh. Hãy làm cho niềm vui lan tỏa trong cuộc sống. Không chỉ là niềm vui lý thuyết, nhưng được thể hiện qua tâm hồn cao thượng, tấm lòng nhân ái, lương tâm ngay thẳng và trái tim chân thành. Đó chính là dấu chỉ của thời Thiên sai.

5.Vui mừng và kiên nhẫn