HÃY BIẾT MÌNH

HÃY BIẾT MÌNH- Lm. Gioan M. Nguyễn Thiên Khải CMC

Thưa anh chị em,

Tin mừng tuần trước lời Chúa dạy sống tương quan với tha nhân theo tinh thần Phúc âm, là ứng xử như lối sống của Chúa. Còn tuần này, Chúa dạy chúng ta hãy nhìn thẳng vào con người của mình, có nghĩa là biết thân phận con người “nhân vô thập toàn”, nên khiêm tốn chứ đừng cho mình là mẫu mực mà lên án hay phê bình xét đoán người khác.

Chuyện ngụ ngôn kể rằng: Thần Du-pi-te khi dựng nên con người thì ngài đeo cho họ hai cái túi: Một cái trước ngực, đựng những lỗi lầm của người khác, một cái sau lưng đựng những lỗi lầm của mình. Như vậy, người ta chỉ nhìn thấy những lỗi lầm của người khác mà không nhìn thấy những khuyết điểm của mình ở sau lưng.

Câu chuyện ngụ ngôn trên thật đúng câu tục ngữ cha ông mình nói: “Việc người thì sáng, việc mình thì quáng”. Và đây cũng là chuẩn mực để có khả năng hướng dẫn, chỉ bảo, xét đoán người khác, trước hết phải tự xét mình, phải biết mình trước đã, nhưng biết mình không dễ chút nào, biết được lầm lỗi của mình lại càng khó biết bao.

Chính vì thế triết gia Socrate rất chí lý khi nhắn nhủ các môn sinh của mình “Hỡi ngươi, hãy tự biết mình”. Còn tác giả Thánh vịnh đã nói: “Người công chính mỗi ngày còn sai lỗi tới bảy lần, huống hồ là chúng ta”. Cho nên, người xưa có câu: “Tri bỉ, tri kỷ, bách chiến bách thắng”. Có nghĩa là biết mình, biết người, trăm trận trăm thắng.

Vậy, để biết rõ mình hơn, chúng ta cần phải khiêm tốn hồi tâm xét mình. Dù mình có tài giỏi đến đâu đi nữa, nhưng vẫn còn có nhiều lãnh vực mù mờ và đầy khuyết điểm.

Vì thế, điều quan trọng là phải biết nhìn nhận những giới hạn và khuyết điểm của mình, để rồi cố gắng nỗ lực sửa đổi, thăng tiến bản thân mình trước.

Bởi lẽ, con người chúng ta thật là yếu đuối như chiếc bình sành mong manh dễ vỡ. Hôm nay có thể chúng ta đứng vững, nhưng biết đâu ngày mai lại vấp ngã. Sở dĩ chúng ta được như ngày hôm nay, tất cả đều do ân sủng và tình thương Chúa giữ gìn mà thôi.

Vậy mà, đôi khi chúng ta rất chủ quan sửa lỗi người khác, vì nghĩ rằng muốn cho người khác được nên hoàn thiện hơn. Trong khi đó, chúng ta rất khó chịu khi bị người khác góp ý sửa lỗi cho mình.

Lẽ ra chúng ta phải cư xử nghiêm khắc với bản thân mình mà rộng rãi với tha nhân, thì chúng ta hành động trái ngược lại, là cư xử nghiêm khắc với tha nhân, nhưng lại rộng rãi với chính bản thân mình.

Đáng lẽ ra, chúng ta phải lấy cái xà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi mới lấy cái rác ra khỏi mắt người ta, nhưng trái lại, chúng ta chỉ thấy cái rơm, cái rác trong mắt người khác, mà quên đi cái xà chà bá ở trong mắt mình.

Mặc khác, chúng ta thường thích người khác khen thưởng hơn là biết lắng nghe những lời người khác nói về mình, nhất là khi chúng ta có chút chức quyền. Hơn nữa, muốn biết rõ về mình nhiều hơn, chúng ta cần phải can đảm, khiêm tốn lắng nghe những lời góp ý chân thành của người khác, để biết sửa mình mỗi ngày nên tốt hơn.

Tiếp đến, Chúa bảo muốn cho lời dạy của mình có sức thuyết phục được người khác, thì trước tiên phải sống những điều mình dạy trước đã “Sao anh lại có thể nói với người anh em: “Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra, trong khi chính mình lại không thấy cái xà còn trong mắt của mình. Hãy lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em”(Lc 6,42).

Chẳng hạn như: cha mẹ muốn con cái siêng năng đạo đức, thì chính cha mẹ hãy siêng năng đạo đức trước. “Chân mình thì lấm mê mê, lại cầm bó đuốc mà rê chân người” thì không phải lẽ.

Vì thế, kẻ muốn làm thầy người khác thì trước hết phải “Tiên trách kỷ”, có nghĩa là biết mình với những giới hạn và yếu đuối, để chấn chỉnh bản thân mình. Rồi mới “hậu trách nhân”, có nghĩa là mới có thể sửa dạy người khác. Vì “Nếu không biết mình để tu thân thì giống như lời Đức Giêsu nói: “Mù dắt mù” cả hai sẽ lăn cù xuống hố.

Anh chị em thân mến,

Những lời Chúa dạy hôm nay không đơn thuần là bài học có tính cách luân lý khuyên chúng ta không nên xét đoán người khác, nhưng còn mời gọi chúng ta xác tín rằng: Chỉ có Thiên Chúa, Đấng thấu suốt lòng con người mới có toàn quyền xét xử con người mà thôi. Nhìn nhận quyền xét xử của Thiên Chúa, con người sẽ nhận ra thân phận tội lỗi yếu hèn của mình. “Hãy lấy cái dằm ra khỏi mắt ngươi trước đã”, nghĩa là Chúa không trao quyền xét đoán cho chúng ta, vì chúng ta có là gì đâu là lên mặt xét đoán.

Lắng nghe Lời Chúa hôm nay, ước gì mỗi người chúng ta bắt chước thánh Augustinô cầu nguyện với Chúa như sau: “Lạy Chúa, xin cho con biết Chúa và xin cho con biết con. Biết Chúa để con yêu mến Chúa. Biết con để con khiêm tốn sống đúng bản ngã của mình, là không ngừng hoán cải mỗi ngày để nên hoàn thiện hơn”. Amen.