Điều Răn Mới

 Cv 14, 20b-26 ; Kh 21, 1-5a ; Ga 13, 31-33a. 34-35

Bài Tin Mừng kể lại cho chúng ta biết: giai đoạn quyết liệt đưa Chúa Giêsu tới thập giá đã khởi sự. Giờ mà Chúa hằng mong đợi đã đến. Ngài khai trương giờ ấy bằng việc rửa chân cho các môn đệ đang khi ăn bữa Tiệc ly. Cử chỉ này vừa diễn tả sự khiêm nhường hạ mình đến cùng của Ngài. Đồng thời Ngài cũng coi đó như bài học Ngài để lại cho các môn đệ, ngõ hầu các môn đệ cũng yêu thương nhau và phục vụ nhau như vậy, sau khi Giuđa, người môn đệ phản bội, bỏ phòng tiệc ra đi, để thực hiện ý đồ của hắn. Chúa Giêsu thấy giờ ấy thật sự đã đến, nên Ngài tâm sự với các môn đệ những lời cuối cùng. Chính trong khung cảnh long trọng này, và trong cuộc tâm sự thân thiết này, Chúa Giêsu đã trao lại cho các môn đệ điều răn mới của Ngài.

Trước hết, điều răn mới Chúa Giêsu trao lại cho các môn đệ là gì? Đó là tình yêu, một điều quan trọng bậc nhất cho các môn đệ và cho tất cả chúng ta cũng như mọi người.

Thực vậy, từ ngàn xưa cho tới nay và mãi mãi, con người luôn luôn khao khát mong ước tình yêu. Từ văn chương đến nghệ thuật, đều lấy tình yêu làm đề tài chính. Người ta bàn đến tình yêu phu phụ, phụ tử, đồng hương, đồng bào, đồng loại. Có tình yêu, con người như được sưởi ấm thêm năng lực, và phấn chấn vui tươi. Trái lại, không có tình yêu, con người như mất quân bình, có khi ta than khóc lóc, có lúc chán nản tuyệt vọng.

Bởi thế, Kinh Thánh, một bộ sách viết cho loài người và vì loài người, cũng chất chứa những đoạn nói về tình yêu đủ loại: tình yêu giữa vợ chồng, tình yêu giữa cha mẹ và con cái, tình yêu giữa bạn hữu với nhau, tình yêu giữa các cá nhân hay tập thể. Tuy nhiên, tình yêu quý giá đó được nâng cao tới tuyệt đỉnh, được trở nên phổ bác, siêu nhiên và thánh thiện, chính là nhờ ở mệnh lệnh của Chúa Giêsu: “Thầy ban cho anh em một điều răn mới, là anh em hãy yêu thương nhau”. Không những thế, Ngài còn lấy tình yêu thương nhau làm dấu hiệu để mọi người nhận ra môn đệ của Ngài.

Chúng ta thấy mỗi tổ chức có những huy hiệu hay những dấu hiệu riêng để người khác có thể nhận ra thành viên của tổ chức ấy, cũng như để các thành viên của tổ chức ấy nhận ra nhau: một chiếc khăn quàng, một cái huy hiệu cài trên áo, trên nón, một bộ đồng phục… Chúa Giêsu thì không chọn một dấu hiệu bên ngoài, không chọn một màu áo, một kiểu áo, một huy hiệu, nhưng Ngài lấy tình yêu thương làm dấu hiệu cho mọi người nhận ra môn đệ Ngài: “Căn cứ vào điều này, mà mọi người nhận biết anh em là môn đệ của Thầy, là nếu anh em yêu thương nhau”.

Vấn đề thứ hai, tình yêu thương thì xưa như trái đất. Tại sao Chúa Giêsu lại gọi đây là điều răn mới? Đúng thế, Cựu Ước cũng dạy yêu người, nhưng tình yêu đó còn giới hạn và chưa loại trừ được hết những động lực vị kỷ. Chúa Giêsu đến để hoàn tất Cựu Ước, Ngài đưa ra những đòi hỏi mới về lòng yêu thương, và đưa lòng yêu thương đó lên tột đỉnh, mà không ai trong loài người dám nghĩ tới. Chúa Giêsu tuyên bố đây là điều răn mới, trước hết vì là điều răn của giao ước mới, nhưng giao ước được ký kết bằng máu của Ngài để chứng tỏ tình yêu của Ngài đối với Thiên Chúa và tình yêu của Ngài đối với mọi người.

Chúa còn đưa ra một cái mới nữa, đó là kiểu mẫu yêu thương. Luật cũ dạy: “Hãy yêu thương đồng loại như chính mình”, nghĩa là lấy bản thân mỗi người làm tiêu chuẩn. Còn Chúa Giêsu, Ngài dạy phải yêu mến nhau như chính Ngài đã yêu mến chúng ta. Cách Ngài yêu mến vượt hẳn tiêu chuẩn của Cựu Ước. Ngài yêu chúng ta hơn chính mình Ngài, Ngài yêu chúng ta đến nỗi tự ý nộp mình chịu chết vì chúng ta, đến nỗi thí mạng sống của Ngài vì chúng ta. Thế là tiêu chuẩn, kiểu mẫu cho chúng ta yêu thương nhau, chính là tình yêu của Ngài đối với chúng ta, tình yêu của Ngài là kiểu mẫu và là động lực thúc đẩy chúng ta yêu thương nhau.

Ngoài ra, còn có những khía cạnh, những đòi hỏi mới mẻ khác nữa của tình yêu thương mà Chúa Giêsu dạy chúng ta, đó là:

Thứ nhất, Ngài dạy chúng ta phải yêu thương bằng tình yêu hoàn toàn vị tha. Tình yêu vị tha là yêu mến không phải là vì mình, nhưng vì tha nhân và vì Thiên Chúa. Nếu các ngươi yêu mến những kẻ yêu mến các ngươi, thì có công gì, những người thu thuế không làm thế ư? Nếu các ngươi chỉ chào hỏi anh em các ngươi thì các ngươi có làm chi lạ, người ngoại không làm thế sao?

Thứ hai, Ngài dạy chúng ta phải yêu thương bằng một tình yêu khoan dung. Lòng khoan dung đòi hỏi chúng ta không được xét đoán anh em, và phải tha thứ chân thành, vô điều kiện, không giới hạn. Chúa còn coi việc tha thứ và làm cho hòa quan trọng hơn cả việc dâng của lễ lên Thiên Chúa, nghĩa là Chúa đặt bác đức ái lên trên cả nghĩa vụ tôn giáo là thờ phượng Thiên Chúa. Cũng thế, không những Ngài dạy người đã gây ra bất hòa phải đi làm hòa với người bị xúc phạm nhưng còn đòi hỏi chính người bị xúc phạm phải chủ động đi làm hòa với người đã xúc phạm đến mình. Ngoài Chúa Giêsu, không có ai dạy như vậy.

Thứ ba, chẳng những Chúa Giêsu dạy phải tha thứ, nhưng Ngài còn đòi hỏi một thái độ tích cực hơn nữa: “Hãy yêu mến thù địch và cầu khẩn cho những người bắt bớ mình. Hãy làm ơn cho những ai ghét mình, hãy chúc lành cho những kẻ nguyền rủa mình”, tức là Chúa muốn chúng ta lấy ân để báo oán, dùng sự lành để thắng sự dữ, dùng tình thương để xóa bỏ hận thù. Thái độ và hành động như thế là tột đỉnh của tình yêu tha nhân. Tất cả những điều trên đây là sứ điệp yêu thương, là “giới luật mới” của Chúa Giêsu.

Sau hết, chúng ta phải thực hành điều răn này thế nào? Nói rõ hơn, chúng ta phải yêu thương nhau thế nào? Xin đề nghị ba điều:

Thứ nhất, yêu thương là đối xử nhân hậu với nhau: nhân hậu là biết chịu đựng và nhường nhịn, một nhịn chín lành, nhân hậu là biết đón nhận những chướng tai gai mắt, những quê mùa nông cạn của người khác, không tranh chấp cãi cọ, tránh lời thóa mạ, cộc cằn, mỉa mai. Chúng ta hãy nhớ: khi chúng ta sống khó tính, nóng nảy, trịch thượng, bất mãn, bốc đồng, thì bị mọi người xa lánh và mình làm khổ mình. Trái lại, nhân hậu là bùa mê, là nam châm thu hút lòng người.

Thứ hai, yêu thương là không nổi giận: tức giận là một tình cảm thông thường của con người. Nói theo Á Đông, tức giận là một trong thất tình của con người. Con người có vui, có buồn, có ham muốn, có giận dữ. Vì vậy, vấn đề không phải là có giận hay không, nhưng là tại sao giận, giận ai, giận vì việc gì? Dù lý do gì đi nữa, chúng ta cũng hãy nhớ: người giận mất khôn, giận dữ được ích gì? Nóng giận làm tan vỡ tất cả.

Thứ ba, yêu thương là không nói hành nói xấu: người ta thường đổ tội nói hành nói xấu cho cái lưỡi, để nói lên sự nguy hại của nó: lưỡi không xương nhiều đường lắt léo. Tay đã dài mà lưỡi còn dài hơn. Không nọc độc nào nguy hại bằng cái lưỡi. Lời nói hành nói xấu được ví như một mũi tên tẩm thuốc độc bắn một phát giết chết ít nhất ba người: giết kẻ bị nói xấu, giết kẻ nghe nói xấu và giết chính kẻ nói xấu. Chúng ta hãy nhớ lời cầu nguyện này: “Lạy Cha, xin đừng để con rơi vào số phận của kẻ nói xấu nói hành, mà phần phạt của họ là ở trong hồ lửa diêm sinh cháy bừng bừng”.

Thiên Chúa là Tình Yêu. Ngài dạy chúng ta yêu thương nhau, đạo Thiên Chúa là đạo yêu nhau. Vì thế, đòi hỏi chúng ta phải sống thế nào, để cho mọi người thấy đạo của chúng ta là đạo yêu nhau.