CON ĐƯỜNG HƯỚNG VỀ TƯƠNG LAI

(Suy niệm của Lm. Đaminh Nguyễn Ngọc Long)

Theo suy nghĩ thông thường: tội lỗi và hình phạt đi liền với nhau. Nhưng có trường hợp lại không thể như thế được. Điều này các quan toà thường cân nhắc, tra cứu kỹ càng về nguyên do đưa đến tội lỗi trước khi tuyên bố hình phạt. Vì thế có nhiều trường hợp được ân giảm hay chỉ cảnh cáo thôi.

Tôi được nghe kể lại, ngày xưa thời cha mẹ tôi còn sinh sống trong xứ đạo làng xóm miền bắc Việt Nam, hễ ai, nhất là phụ nữ sống làm điều gì trá i với luân thường đạo lý, trái với công dung ngôn hạnh, trái với lẽ đạo, liền bị mọi người khinh khi, miệt thị dèm pha. Họ không còn cơ hội gì hội nhập với cuộc sống chung trong làng, trong xứ đạo được nữa và cả gia đình họ cũng bị lên án theo như vậy! Có những nạn nhân phải bỏ quê hương trốn đi nơi xa lạ để tìm cơ hội xây dựng cuộc sống mới.

Xã hội Do Thái ngày xưa, như trong phúc âm diễn tả lại (Ga 8,1-11), cũng cứng nhắc theo khuôn luân lý đạo đức nên đời sống con người bị khinh khi miệt thị, bị lên án ném đá cho tới chết, nếu ai làm điều gì trái với khuôn phép đạo giáo.

Chúa Giêsu đến, ngài không đối xử với con người như thế, nhưng với trái tim tình thương, với lòng nhân ái. Ngài loan truyền luật lệ khuôn phép cho đời sống, nhưng ngài không dựa hay nhân danh những luật lệ đó để kết án ai. Tội lỗi là sự xấu, ngược lại với tình yêu của Thiên Chúa, Đấng là tình yêu là thánh thiện. Tội lỗi mang lại những hậu quả tiêu cực về mặt xã hội và nhất là làm tâm hồn con người mất bình an. Tội lỗi huỷ diệt đời sống làm con Thiên Chúa. Tội lỗi tạo hố ngăn cách con người với Thiên Chúa xa nhau và giữa con người với nhau. Tội lỗi vì thế cần phải bài trừ, nhưng không được bài trừ người có tội.

Chúa Giêsu đối diện với một nạn nhân của xã hội cứng nhắc theo luân lý đạo giáo, đối diện với một người làm điều tội lỗi như phúc âm thuật lại (Ga 8, 1-11). Trước hết ngài bảo cho mọi người: Các ông hãy soi gương xem mình có sạch không đã. Các ông hãy xét mình xem mình có vô tội không đã, trước khi bảo người khác là có tội và kết án họ!

Sau cùng ngài không dựa theo nguyên do để giảm án ân xá cho tội nhân, nhưng ngài mở cho chị ta con đường hướng về tương lai làm lại cuộc đời: Thầy không lên án con đâu. Chị đi về bằng an và từ nay đừng phạm tội nữa!(Ga 8, 11). Đó là con đường ăn năn sám hối trở về với tình yêu, trở về với đời sống là con cái Thiên Chúa, đấng là sự thánh thiện. Trở về để tâm hồn có lại bình an.

Vẫn biết tội lỗi trái với đạo giáo, luân lý là điều không lành mạnh, không tốt. Nhưng đâu chỉ có thể căn cứ vào đạo giáo luân lý để khinh khi coi thường, kỳ thị sự sống con người được. Đạo giáo luân lý giúp cuộc sống con người thăng tiến nhất là về mặt tinh thần, chứ không bao giờ là bước cản trở nhận chìm nhân vị con người xuống bùn đen.

Sự sống con người thể xác lẫn tâm hồn là điều cao quý hơn mọi thứ ở đời. Sự sống vì thế cần phải được kính trọng bảo vệ nâng đỡ. Đã là người ai cũng có khuyết điểm, cũng có thời gian làm điều lầm lỗi, nhưng ai cũng có khả năng ý chí lòng muốn làm điều lành, điều thánh thiện, điều tốt hợp với luân lý đạo giáo.

Thiên Chúa đã dựng nên con người với khả như thế và Chúa Giêsu đã sống làm gương: ngài không kết án hay giảm án nhưng ngài kêu gọi và mở con đường hướng về tương lai cho người phụ nữ tội lỗi làm lại cuộc đời, ăn năn trở lại với tình yêu Thiên Chúa và với đời sống con người.

72.Một câu truyện phổ biến

Một câu chuyện cổ tích Do thái kể rằng có một thầy Rabbi nổi tiếng thường hay vắng mặt tại hội đường vào mỗi ngày Sabbath vài tiếng đồng hồ. Sự vắng mặt này làm cho các học sinh của ông thắc mắc. Nhiều học sinh cho rằng thầy Rabbi của mình đã tìm được một chỗ mà ông có thể gặp gỡ Thiên Chúa, Đấng toàn năng. Sau cùng, bọn học sinh đã đồng ý cử ra một người đi theo thầy Rabbi của mình để xem ông làm gì. Anh ngạc nhiên thấy thầy mình mặc một bộ áo cũ kỹ của một người ăn xin và đi ra một ngõ hẻm rồi đi vô một căn nhà hoang. Qua khe cửa sổ, người học sinh nhìn thấy thầy mình cặm cụi dọn dẹp, và chuẩn bị bữa ăn cho một cụ già bị tàn tật. Sau đó, người học sinh đã chạy về, và bạn bè của anh đã hấp tấp hỏi anh, "Sao, ông ấy có bay về trời không?" Người học sinh trả lời, "Có, không còn chỗ nào cao hơn nữa!" Chứng kiến việc làm nhân đạo của thầy mình mà người học sinh đã vô tình khám phá ra ánh sáng của trời cao.

Phúc âm kể lại nhiều truyện Chúa Giêsu lên án những kẻ đạo đức giả. Họ hay đi nhà thờ mà không bao giờ biết tỏ lòng nhân hậu và nhạy cảm với người khác. Trong Phúc Âm Thánh Marcô, có một đoạn gây chú ý, tả lại cảnh Chúa Giêsu tức tối với loại người như thế. Chúa Giêsu "nhìn quanh họ một lượt vừa thịnh nộ vừa buồn phiền vì lòng chai đá của họ" (Mc 3,5). Đáng tiếc thay, vấn đề vẫn còn ở trong chúng ta.

Bài Phúc Âm hôm nay tả lại cảnh Chúa Giêsu đương đầu với những thầy thông luật và Pharisiêu, những người đáng kính trong tôn giáo, nhưng có "lòng chai đá." Họ đem đến trước mặt Chúa Giêsu một người đàn bà và hỏi, "Thưa Thầy, phụ nữ ngoại tình này bị bắt tại trận. Theo Luật, Maisen truyền cho chúng tôi phải ném đá hạng đàn bà như thế. Vậy, Thầy dạy sao?" (Ga 8,4-5). Phúc Âm đã kể lại cho chúng ta rằng những người đã định tâm để gài bẫy Chúa Giêsu. Nếu Chúa Giêsu không đồng ý với họ để ném đá, thì họ có quyền tố cáo Ngài là không tôn trọng lề luật. Tuy nhiên, nếu Ngài nói là ném đá, thì họ sẽ nói là Ngài mâu thuẫn với luật yêu thương Ngài dạy. Câu trả lời của Chúa Giêsu đã làm cho họ phải ngạc nhiên, "Trong các ông, ai vô tội thì hãy ném đá trước đi" (Gn 8:7). "Nghe thế rồi, kẻ trước người sau, họ rút lui hết, các kẻ cao niên dẫn đầu mà để lại một mình Ngài, và phụ nữ kia. Ngẩng lên, Chúa Giêsu nói với người ấy, "Bà kia, họ đâu rồi? Không ai xử tội bà sao? Người ấy đáp, Thưa Ngài, không ai cả! Đức Giêsu lại nói, "Ta cũng không xử tội bà! Đi đi! Và từ nay đừng phạm tội nữa! (Gn 8:10-11).

Vấn đề của chúng ta là ở chỗ chúng ta nghĩ mình là những người tốt, đáng kính, thường hay đi lễ, nhưng đồng thời chúng ta cũng thường có chiều hướng nghĩ rằng lời Chúa Giêsu nói về tội lỗi và sự dữ là để cảnh cáo người khác. Qua bài Phúc Âm hôm nay, chúng ta thấy Chúa Giêsu coi việc ngoại tình là một tội lỗi. Người đàn bà ngoại tình đó cần phải được tha thứ, và chúng ta hiểu điều đó. Bà còn cần phải thống hối, chúng ta cũng hiểu điều đó. Sau cùng, khi Chúa Giêsu cho bà đi, Ngài còn dặn, "Đừng phạm tội nữa", chúng ta cũng biết điều đó. Tuy nhiên, chúng ta có hiểu rằng Chúa Giêsu cũng nhìn sự thiếu lòng nhân ái và thương xót của những thầy thông luật và bọn Pharisiêu như là một tội lỗi không? Chúng ta có biết rằng những thầy thông luật và bọn Pharisiêu cũng cần phải được tha thứ không? Chúng ta có biết rằng những người mà tự xưng là công chính cũng cần phải thống hối không?

Qua cách đối xử của các thầy thông luật và bọn Pharisiêu, nó nhắc nhở cho chúng ta một điều, đó là nếu chúng ta tự cho mình là công chính thì chúng ta sẽ huỷ diệt lòng trắc ẩn của mình. Cái lúc mà chúng ta bắt đầu áp dụng luật luân lý của bản thân mình trên người khác, là chính lúc chúng ta bắt đầu bị mất đi khả năng để có thể cảm nghiệm và thông cảm cho người đó. Sự tự cho mình là đúng đắn không phải là một ảo tưởng, mà là một sự huỷ diệt tình yêu.

Chúa Giêsu đến thế gian không phải là để đem con người lên thiên đàng, nhưng là đem thiên đàng đến với con người. Qua lòng nhân ái đối với người phụ nữ ngoại tình, Chúa Giêsu đã cho chị ấy thấy được một tia sáng của thiên đàng. Cũng giống như thế, Chúa Giêsu đến không phải là để cứu con người ra khỏi hoả ngục, nhưng là để xoá bỏ hoả ngục ra khỏi loài người. Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu muốn nhắc cho những thầy thông luật và Pharisiêu một chút ánh nhìn về hoả ngục mà họ đang đâm đầu xuống chỉ vì sự tự cho mình là đúng, là đạo đức, rồi phán xét kẻ khác một cách độc ác, đối với những người khác. Khi nào chúng ta cho phép cá nhân của mình xa cách Thiên Chúa, chúng ta sẽ để cho hoả ngục đi vào cuộc sống của chúng ta. Cách đi ra khỏi cái hoả ngục này là, "Hãy nhân ái như Cha các con trên trời là Đấng nhân ái."

Chúng ta không đến nhà thờ để qua đó chúng ta muốn chứng minh cho người khác sự đạo đức của mình. Chúng ta tụ họp nơi đây bởi vì ở đây chúng ta tìm thấy Chúa Giêsu ở giữa chúng ta và Ngài ban cho chúng ta một chút ánh nhìn về sự sống đời đời với Thiên Chúa.