DỰNG XÂY NƯỚC ĐỨC KITÔ TRONG BÁC ÁI VÀ CÔNG LÝ

(Suy niệm của Lm. Giuse Maria Lê Quốc Thăng)

Chúa nhật II mùa Vọng bắt đầu đưa chúng ta đi vào vương quốc lý tưởng mà Chúa Giêsu thiết lập trên trái đất dành cho nhân loại chúng ta.

Chúa nhật II mùa Vọng bắt đầu đưa chúng ta đi vào vương quốc lý tưởng mà Chúa Giêsu thiết lập trên trái đất dành cho nhân loại chúng ta. Nhưng không phải cứ ai muốn là được vào vương quốc ấy. Để có quyền đi vào, đòi hỏi phải thực hiện một số điều kiện. Trước hết là muốn trở nên những cộng sự thiết lập với Đức Kitô, điều này đòi hỏi phải biết dấn thân đổi mới tận căn con người của mình từ suy nghĩ đến hành động. Như Thánh Gioan Tẩy giả mời gọi: "Hãy sám hối vì Nước Trời đã gần đến".

I. TÌM HIỂU LỜI CHÚA

1. Bài đọc I: Is 11,1-10

Đấng Messia, Vị Vua Công Chính và Hòa Bình

Bằng những ngôn từ giàu tình cảm và hình tượng, Tiên tri Isaia miêu tả sự xuất hiện của Đấng Messia và vương quốc của Ngài thiết lập. Đấy là một vương quốc loại trừ hận thù và sự dữ, chỉ có tình yêu và công lý hiển trị.

a. Dựa trên lời hứa của Thiên Chúa, dân Do Thái sống trong sự chờ đợi Đấng Cứu Thế, thuộc dòng dõi Vua Đavít và Giêsê.

b. Được tràn đầy Thần Khí của Thiên Chúa, Đấng Messia sẽ thiết lập một kỷ nguyên công lý và hòa bình.

c. Hơn hai ngàn năm sau khi Chúa Giêsu đến, thế giới chúng ta vẫn còn rất xa những gì mà vương quốc của Đấng Messia có được. Lỗi ở đâu? Chính bởi lỗi lầm của Kitô hữu, của lòng người ích kỷ, bởi sự hèn nhát không dám đón nhận và sống sứ điệp của Đức Kitô, Đấng Messia của Thiên Chúa.

2. Bài đọc II: Rm 15,4-9

Phổ quát tính của ơn Cứu độ

Thánh Phaolô khuyên nhủ các tín hữu Rôma một cách sống động: hãy biết cảm thông đón nhận nhau theo gương Đức Kitô, Đấng đã đến đón nhận cứu độ tất cả mọi người.

a. Cộng đoàn tín hữu Rôma tiên khởi được hình thành do những người đến từ mọi miền khác nhau. Do đó, sự cảm thông, nhất trí của mọi người xem ra khó được thực hiện.

b. Thánh Phaolô nói với họ, cần phải bắt chước Đức Kitô, Đấng đã mang ơn Cứu độ cho tất cả mọi người không phân biệt cội nguồn, văn hóa; Do Thái hay dân ngoại.

c. Một khi đã tin theo Đức Kitô thì phải tạo dựng trong cộng đoàn của mình sự hiệp nhất với nhau trên nền tảng của đức tin và đức ái.

3. Tin mừng: Mt 3,1-12

Chỉ dẫn của Gioan Tẩy giả

Đức Kitô đã đến khởi sự sứ mạng của Người. Thánh Gioan, người bà con của Đức Kitô với tính hăng say và mạnh mẽ của một vị tiên tri kêu mời người Do Thái hãy chuẩn bị đón Đấng Cứu Độ đang đến bằng việc thay đổi cuọc sống của mình.

a. Sứ vụ của Gioan khai mạc môt giai đoạn mới trong lịch sử cứu độ. Các tiên tri loan báo việc Chúa Giêsu đến, còn ông chuẩn bị cho Người. Ông xứng danh là một Êlia mới. Vai trò của ông mang hai tác vụ: rao giảng và thanh tẩy.

b. "Hãy ăn năn sám hối vì Nước Trời đã gần đến": Câu này tóm tắt lời rao giảng của Gioan và tương ứng với từng câu từng chữ lời rao giảng của Chúa Giêsu ở Mt 4,17. Như thế lời loan báo của Gioan thống nhất với lời của Chúa Giêsu. Mạc khải về Mầu nhiệm Nước Trời đã đến trong thế gian, phải sám hối để xứng đáng là người của Nước Trời.

c. Như các vị tiên tri tiền nhiệm, Gioan tố cáo sự giả hình của lối sống đạo bên ngoài. Cũng như Chúa Giêsu, lời rao giảng của Gioan nhấn mạnh đến thái độ nội tâm để có sự hoán cải, canh tân thực sự.

II. GỢI Ý BÀI GIẢNG

1. Sám hối canh tân - một đòi hỏi khẩn thiết:

"Hãy ăn năn sám hối vì Nước Trời đã gần đến", sứ điệp của Thánh Gioan Tẩy giả trong Tin mừng hôm nay tương ứng với lời rao giảng đầu tiên của Chúa Giêsu. Sám hối là điều cần thiết để đi vào Nước Trời. Nếu không biết canh tân hoán cải cuộc đời thì không thể nào xứng đáng là công dân của Nước Thiên Chúa. Nước Trời đã gần đến thì việc sám hối cần phải làm ngay không thể chần chờ được nữa. Lời của Thánh Gioan là một lời mời gọi khẩn thiết, thúc bách con người phải hành động ngay. "Cái rìu đã để sẵn dưới gốc cây, cây nào không sinh trái tốt sẽ phải chặt đi và cho vào lửa".

Sám hối luôn là một đòi hỏi khẩn thiết phải làm ngay. Với mỗi Kitô hữu hôm nay sứ điệp của Tin mừng vẫn còn nguyên giá trị, không hẳn vì tận thế đã đến nơi, cũng có thể không hẳn vì mình đã sắp chết nhưng điều quan trọng vì con người phải biết vươn lên sống một đời sống thánh thiện xứng đáng là con cái Chúa. Bản tính con người vốn dĩ yếu đuối trước mọi cám dỗ, dễ sa ngã. Vì vậy, để luôn sống trong tình trạng ân sủng thì cần phải biết nhận thức sự yếu đuối, tội lỗi của mình và phải cố công hoán cải biến đổi mình tốt hơn. Đó cũng chính là thái độ tỉnh thức và sẵn sàng mà Chúa Giêsu kêu gọi.

2. Sám hối - một sự biến đổi tận căn:

Thánh Gioan Tẩy giả đã cảnh cáo những người Biệt phái, văn nhân và những người tự phụ mình là con cái Abraham: Hãy sám hối, hãy làm việc lành, chớ tự phụ, vì Thiên Chúa cũng có thể khiến những hòn đá thành con cái Abraham. Không có bất cứ một sự miễn trừ nào nếu không biết thành tâm hối cải sống theo Thánh ý Chúa. Như thế việc là con cái Abraham, là Dân riêng của Chúa không phải chỉ là tên gọi, một danh xưng, một ân sủng nhưng cũng là một nỗ lực của con người sống xứng đáng với những gì đã lãnh nhận, nghĩa là lúc nào cũng phải sống đúng phẩm giá đã được Thiên Chúa trao ban. Điều này đòi hỏi phải nỗ lực không ngừng trong cuộc sống.

Nhiều người ngày nay cũng dễ có thái độ tự hào mình là Kitô hữu, đi lễ, kinh kệ thường xuyên như vậy là có một bảo đảm trước mặt Chúa rồi. Không bao giờ, những điều bên ngoài đó sẽ không có giá trị gì nếu không có một tâm tình bên trong thực sự. Sẽ chỉ là giả hình nếu bên trong tâm hồn không thực lòng sống theo Chúa. Danh hiệu Kitô hữu, Bí tích Thánh tẩy đã lãnh nhận không đủ bảo đảm cho chúng ta được ơn Cứu độ nếu không hoán cải mình nên con người mới.

3. Sám hối - một thể hiện của niềm tin tưởng và hy vọng vào Thiên Chúa:

Việc sám hối không phải là việc làm thêm hay làm theo thời vụ xuân thu nhị kỳ, năm đôi ba lần vào mùa Vọng và mùa Chay. Nhưng là một việc làm thể hiện một niềm tin, một niềm hy vọng vào Thiên Chúa. Sám hối để đón chờ Chúa đến, sám hối để xứng đáng lãnh nhận hồng ân cứu độ của Ngài. Chính vì tin vào Chúa, chính vì hy vọng vào sự phán xét công minh của Ngài mà người ta sám hối. Thánh Gioan Tẩy giả đã cho thấy mối liên hệ giữa niềm tin và lòng sám hối: "Tôi lấy nước mà rửa các ngươi, để các ngươi có lòng thống hối. Còn Đấng đến sau tôi … Ngài sẽ rửa các ngươi trong Chúa Thánh Thần và Lửa". Như thế, sám hối là điều kiện để đón nhận hồng ân của Chúa Giêsu. Do đó, phải có niềm tin mới sám hối. Vì tin nên sám hối; sám hối vì hy vọng sẽ đón nhận lòng thương xót cứu độ của Thiên Chúa.

Ngày nay, vào mùa Chay, mùa Vọng người ta lại lũ lượt đến với tòa giải tội. Nhìn bề ngoài thì chắc chắn đó là biểu lộ cụ thể của một lòng tin, lòng sám hối. Nhưng bên trong tâm hồn xem ra chưa hẳn như thế. Có nhiều người sám hối vì thói quen, vì luật buộc hơn là vì tin; có người sám hối vì muốn thể hiện sự đạo đức của mình hơn là vì hy vọng trông chờ tình yêu tha thứ của Chúa.

* Dẫn vào Phụng Vụ Thánh Thể:

Để xứng đáng đón nhận Chúa đến, chúng ta cần phải có lòng sám hối. Nơi Bí tích Thánh thể hôm nay chúng ta cũng đón Chúa đến trong tâm hồn mỗi người. Giờ đây chúng ta cùng hân hoan tiến đến Bàn tiệc thánh với Chúa Giêsu.

III. LỜI NGUYỆN TÍN HỮU

Mở đầu: Anh chị em thân mến, vì yêu thương muốn cứu độ chúng ta, Thiên Chúa mời gọi chúng ta sám hối quay về với Ngài. Trong niềm tin tưởng vào lòng quảng đại của Thiên Chúa, chúng ta cùng dâng lời cầu xin:

1. Qua Bí tích Giao hòa được cử hành trong Giáo hội, Thiên Chúa mời gọi mọi người sám hối và lãnh nhận ơn Cứu độ của Ngài. Chúng ta cùng cầu nguyện cho tinh thần sám hối, hòa giải được đề cao trong lòng mọi thành phần Dân Chúa.

2. Hãy dọn đường cho Chúa, hãy sửa đường Chúa cho ngay thẳng. Chúng ta cùng cầu nguyện cho mọi người trong xã hội chúng ta, đặc biệt cho các nhà lãnh đạo quốc gia mạnh dạn quyết tâm tiêu trừ mọi tệ nạn xã hội đang làm băng hoại đời sống đạo đức của bao lớp người.

3. "Hãy ăn năn thống hối vì Nước Trời đã gần đến". Chúng ta cùng cầu nguyện cho mọi người, mọi gia đình trong cộng đoàn chúng ta, biết thực thi lòng sám hối với tất cả niềm tin, lòng trung thành và tình yêu mến dành cho Thiên Chúa.

Lời kết: Lạy Thiên Chúa là Đấng giàu lòng thương xót. Chúng con cảm tạ Chúa đã yêu thương sai Con Một của Chúa là Đức Giêsu đến cứu độ nhân loại. Xin cho mọi người chúng con được lãnh nhận hồng ân của Chúa để tất cả biết hoán cải, canh tân đời sống, xứng đáng với tình yêu của Chúa. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.

33.Lời công bố của Gioan Tẩy Giả

(Suy niệm của Lm. Giuse Nguyễn An Khang)

Gioan, có biệt danh là Tẩy giả. Mátthêu trích dẫn Isaia 40,3 để giới thiệu: Gioan Tẩy giả chính là tiếng kêu trong hoang địa mà ngôn sứ Isaia tiên báo, có nhiệm vụ dọn đường cho Đấng Cứu Thế. Sống trong hoang địa từ thời niên thiếu (Lc 1, 80), Gioan xa lánh mọi tiện nghi (Mt 11,8; Lc 7,25), xa lánh những khuôn khổ đạo đức Dothái, đặc biệt của đền thờ và hội đường. Ông gần những người Esseniens ở Qumrân. Mátthêu khi phục sức cho Gioan Tẩy giả giống Êlia, mang một bộ áo da lông, ngang lưng thắt dây da (2V 1,8). Mátthêu mặc nhiên bảo, Gioan Tẩy giả chính là Êlia. Theo truyền thống, ÊLia đã được đưa lên trời, không chết, sẽ trở lại làm Tiền hô cho ngày cánh chung, ngày Đấng Messia đến (Mt 3,23).

Trong hoang địa, Gioan lấy châu chấu và mật ong làm thức ăn. Mátthêu không quả quyết Gioan chỉ sống bằng hai thức ăn đó. Châu chấu chẳng phải thức ăn lạ thường. Người Bédouins hiện thời thường ăn châu chấu chiên hoặc ướp muối. Tài liệu Damas ở Qumrân có bảo phải chiên hoặc luộc chúng mà ăn. Còn mật hoặc mật ong tìm trong các hốc đá, hoặc nước rỉ của cây Tây hà liễu.

Bởi cuộc sống đơn sơ đạm bạc, Gioan không có vấn đề béo phì, nhồi máu cơ tim, tiểu đường hay dư cholesterone. Gioan, một con người với thân hình khoẻ mạnh và khắc khổ, nhưng nơi ông toát ra một tâm hồn thánh thiện. Hữu xạ tự nhiên hương, người ta từ Giêrusalem và khắp miền Giuđêa, cùng khắp vùng ven sông Giođan kéo đến với ông.

Thi hành sứ vụ trong hoang địa, có lẽ Gioan muốn gắn liền với truyền thống khá phổ biến trong Israel. Theo truyền thống, thời Israel lang thang trong hoang địa, từ Ai cập vào đất hứa, được xem như một thời kỳ chứa chan ân sủng, tuyển dân sống thân tình với Thiên Chúa, được Ngài đối xử nhân hậu (Đnl 2,7). Vì thế, người ta tin, thời cánh chung, nước Thiên Chúa sẽ khởi đầu trong hoang địa và Đấng Messia sẽ xuất hiện tại đấy (Mt 24,26). Do đó, một vài thủ lãnh các phong trào thiên sai thường dẫn đồng đảng của mình vào hoang địa (Cv 21,38).

Ở hoang địa Gioan rao giảng gì? Gioan kêu gọi: "Anh em hãy sám hối, vì Nước trời đã gần đến". Sám hối hay hối cải, tiếng Latinh "conversio", tiếng hy lạp "metanoia", có nghĩa thay đổi não trạng, ăn năn trở lại, canh tân đổi mới. Trong Cựu ước, từ này có nghĩa bỏ tà thần trở về với Đức Giavê. Trong Tân ước, nó giả thiết một sự thay đổi toàn diện bao hàm cả về phương diện tiêu cực bỏ đàng tội lỗi, lẫn phương diện tích cực hướng con người về Thiên Chúa.

Với Gioan, chốn hoang địa không còn là nơi cô tịch, nó đã trở thành trung tâm khơi động một phong trào sám hối, đầy nghịt những người. Thấy nhiều người thuộc phái Pharisiêu và Sađốc đến chịu phép rửa, Gioan nói với họ: "Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy?" Tại sao Gioan gọi họ như thế? Có lẽ Gioan thấy nơi họ có sự gian dối, giống con rắn trong sách Sáng thế. Họ đến chịu phép rửa không để được tha tội, nhưng để dò xét ông (Ga 1,19-28).

Tuy gọi là "nòi rắn độc", nhưng Gioan vẫn cho họ một lời khuyên: "Các anh hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối, đừng nghĩ: Chúng ta đã có tổ phụ Abraham." Người Dothái thường tự hào là con cháu Abraham. Họ quan niệm: Ngày cánh chung, ngày Giavê sẽ biểu lộ cơn thịnh nộ của Người. Cơn thịnh nộ ấy sẽ giáng trên lương dân, những kẻ tội lỗi. Còn toàn thể con cái Israel được tham dự vào thế giới tương lai, bởi lời Thiên Chúa hứa cho Abraham và các tổ phụ vẫn có giá trị cho hậu duệ. Theo lối cắt nghĩa của các giáo sĩ, hậu duệ ấy là những người con xác thịt của Abraham. Bởi đấy, trong Dothái có câu châm ngôn quả quyết, ai thuộc dòng máu Dothái, chắc chắn sẽ được cứu rỗi. Một châm ngôn kiểu đó dễ làm cho một số người Dothái sống phóng túng về mặt luân lý và làm cho những người Pharisiêu và Sađốc tự mãn kiêu căng. Đối với Thiên Chúa là con cháu Abraham hay không, điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là có giữ giao ước, có yêu mến và thực thi ý Người hay không. Nếu Israel không trung thành với Thiên Chúa, không tin vào Đấng Người sai đến, Người sẽ làm cho những hòn đá trở nên con cháu Abraham, nghĩa là loại trừ Israel và kêu gọi lương dân làm thành một Israel mới phát sinh hoa trái (Mt 8,11-12).

Bởi thế, Gioan đã kêu gọi họ sám hối. Nếu họ không sinh quả phúc đức để chứng tỏ lòng sám hối, họ không thoát khỏi cơn thịnh nộ của Thiên Chúa. Theo Gioan điều đó cần thiết và cấp bách, không trì hoãn được, vì Nước trời đã đến: "Cái rìu đã đặt sát gốc cây, bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa". Cũng như không gì có thể cứu cây khô khỏi lửa đốt, cũng chẳng có gì cứu nổi Israel chai đá khỏi cơn oán phạt.

Đấng sáng lập đến sau ông, quyền thế hơn ông. Sánh với Người ông chẳng là gì. Phép rửa ư? Phép rửa của Gioan là phép rửa tạm thời, phép rửa bằng nước, giục lòng sám hối. Phép rửa của Người là phép rửa bằng Thánh Thần và lửa, là sự thanh tẩy tuyệt đỉnh, ban ơn tha tội và sự sống mới. Con người ư? Ông chỉ là Tiền hô, là người dọn đường không đáng xách dép cho Người. Người là Đấng Messia, là Đấng thẩm phán đầy quyền năng: tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân, thóc mẩy thu vào kho lẫm, thóc lép bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi.

Thật tuyệt vời, Gioan Tẩy giả đã khiêm nhường tự xóa mình đi trước Đấng mà ông đã nhận nhiệm vụ dọn đường. Đức Giêsu phải lớn lên, ông phải nhỏ đi. Đức Giêsu bắt đầu sứ vụ là lúc ông vào nhà tù Macheronte, ở đó ông đã bị chém đầu. Với cái chết, Gioan đã hoàn thành sứ vụ Tiền hô dọn đường. Ông là người vĩ đại. Jean Perron viết: "Thu tóm trong chính mình tất cả những ngôn sứ từ thời Êlia, đấng Tiền hô rõ ràng là ngôn sứ sau cùng đồng thời cũng là người thứ nhất trong các tông đồ Kitô giáo, kết thúc ngôn sứ và mở đầu Phúc âm, ông là bản lề nối Cựu ước và Tân ước". Đức Giêsu quả quyết: "Trong các người nam không ai trọng hơn Gioan Tiền hô".