Mục vụ gia đình

Tháng 01/2009

CHỦ ĐỀ: GIA ĐÌNH TRONG Ý ĐỊNH CỦA THIÊN CHÚA

 Gia đình trong ý định của Thiên Chúa là nơi giáo dục tình yêu.

Thiên Chúa là Tình Yêu (1 Ga 4,8). Chính vì yêu thương mà từ hư vô Ngài đã tạo dựng con người giống hình ảnh Ngài để thông ban cho họ vinh quang vĩnh cửu. Ngài dựng nên con người có nam có nữ, tuy khác biệt về phái tính nhưng hoàn toàn bình đẳng với nhau và bổ túc cho nhau. Ngài ban cho họ có khả năng yêu mến để hướng về những ước vọng chân chính tốt lành. Nơi đời sống hôn nhân, tình yêu liên kết người nam và người nữ cách mật thiết đến nỗi họ không còn phải là hai, mà chỉ là một xương một thịt. Tình yêu hôn nhân còn phản ánh chính tình yêu của Thiên Chúa và được Chúa chúc lành.

II. DẪN GIẢI

• Trong công trình tạo dựng, nơi loài người Chúa muốn tạo dựng có gia đình.
• Gia đình nghĩa là Chúa tạo dựng có nam có nữ. Nam nữ tương đồng phẩm giá tương đương nhưng thể chất khác biệt. Nam kiên cường, nữ duyên dáng yểu điệu để bổ túc cho nhau, để hiến thân cho nhau và làm cho nhau được hoàn hảo.
• Chúa lại ban cho có tình yêu để tìm kết hợp với nhau nên một. Đây là hình ảnh của Chúa là tình yêu. Thiên Chúa Ba Ngôi khác biệt nhưng kết hợp nên một bản thể. Đó chính là hiệu quả của tình yêu.
• Chính vì thế, gia đình là trường học căn bản đầu tiên dạy cho con người biết yêu, sống yêu.

III. CHUYỆN MINH HỌA

NGÔN NGỮ CỦA TÌNH YÊU

Có lẽ cái tên của Helen Keller, một cô gái câm điếc người Mỹ, đã trở thành bậc khoa bảng, không còn xa lạ với chúng ta nữa. Vừa được 19 tháng, sau một cơn đau màng óc, cô gái bất hạnh này trở thành mù loà và câm điếc. Thế giới của âm thanh và màu sắc đã khép hẳn cánh cửa lại với cô. 

Làm thế nào để truyền thụ kiến thức cho một người đã câm điếc lại còn mù loà? Cha mẹ của cô bé dường như muốn bó tay. Nhưng có một cô giáo tên là Anna Sullivan đã không muốn bỏ cuộc. Hy vọng duy nhất mà cô giáo này còn đó là còn có thể truyền thông và liên lạc với cô gái mù loà và câm điếc này qua việc tiếp xúc với bàn tay của cô. Chỉ có thể tiếp xúc với thế giới bằng đôi tay, nhưng Helen Keller đã có thể học xong Đại Học, tốt nghiệp Tiến sĩ và trở thành văn sĩ. 

Cho người mù loà và câm điếc chạm vào một sự vật và viết lên tên gọi của sự vật ấy: đó là phương pháp của cô giáo Anna Sullivan. Dạy về những sự vật cụ thể như cái bàn, cuốn sách, cành cây, con chó… xem ra không hẳn là điều khó. Nhưng làm thế nào để diễn tả cho Helen hiểu được những ý niệm trừu tượng như tình yêu chẳng hạn? 

Ngày kia, cô giáo Anna Sullivan đã viết lên tay của Helen Keller hai chữ "Tình Yêu" rồi ôm chầm lấy cô bé hôn lấy hôn để với tất cả sự thành thật và nhiệt tình của cô. Lần đầu tiên trong đời, cô gái câm điếc mù loà bỗng cảm thấy tim mình đập mạnh và cô hiểu được thế nào là Yêu Thương. 

Ngôn ngữ của Tình Yêu là những hành động cụ thể.  Aùnh mắt trìu mến, những âu yếm vuốt ve của người mẹ đối với đứa con mới lọt lòng có giá trị hơn bất cứ một quyển sách biên khảo nào về tình yêu. Nhưng mồ hôi và nước mắt, những hy sinh hằng ngày của người cha giúp con cái hiểu được thế nào là Yêu thương hơn bất cứ lời dẫn giải nào về Tình Yêu. Và có lẽ cũng thừa thãi để bảo rằng khi hai người yêu nhau thì sự thinh lặng và những cử chỉ âu yếm có sức mạnh hùng hồn hơn những lời nói hoa mỹ, những trống rỗng. 

Thiên Chúa là Tình Yêu. Ngài tỏ tình, Ngài bộc lộ tình yêu với con người không chỉ bằng những lời nói suông, mà bằng cả lịch sử của những can thiệp, những thể hiện cụ thể.  Một tình yêu không được chứng tỏ bằng những hành động cụ thể là một tình yêu giả dối, lừa bịp. 

Đạo Kitô của chúng ta là Đạo của Tình Yêu. Một người Kitô không sống Tình Yêu, không viết lên hai chữ Tình Yêu bằng những hành động cụ thể đối với tha nhân, người đó chỉ là một người Kitô giả hiệu, một Đức Tin không việc làm là một Đức Tin chết. Một lòng Mến không được thể hiện bằng hoa trái của lòng Mến chỉ là lòng Mến giả tạo.

IV. DIỄN GIẢI

“Tình yêu hôn nhân phản ánh chính tình yêu của Thiên Chúa và được Chúa chúc lành" (TMV số 4).

Theo Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI (x. Discours du Pape Benoit XVI à l’occasion du XXV Anniversaire de la Fondation de L’Institut Pontifical Jean-Paul II pour les études sur le Mariage et la Famille, Vatican.va) có hai yêu tố căn bản cho thấy giá trị của hôn nhân và gia đình trong ý định của Thiên Chúa:

Trước hết, ơn gọi hôn nhân và gia đình đã được Thiên Chúa khắc sâu vào bản tính nhân loại. Kinh Thánh cho thấy tình yêu hôn nhân của con người (người nam, người nữ) phản ảnh chính tình yêu của Thiên Chúa: "Từ khời thủy, Thiên Chúa tạo dựng con người theo hình ảnh Thiên Chúa“ (St 1,26). Mà Thiên Chúa là Tình Yêu (x. 1Ga 4,8). Do đó, con người được dựng nên để sống yêu thương. Và sự khác biệt về giới tính nơi thân thể người nam, người nữ là nhằm bổ túc cho nhau trở nên “một xương một thịt“ (St 2,24) đồng thời cộng tác với Thiên Chúa trong việc sinh sản con cái.

Như vậy, con người được dựng nên theo hình ảnh của một vị Thiên Chúa mà suốt dòng lịch sử cứu độ đã thể hiện như Đấng Tạo Thành và Cứu Độ, Đấng mời gọi con người gắn bó với Chúa một cách tự do và tín thác bằng giao ước. Và Đức Giêsu cho biết chính Thiên Chúa ấy tuy là Một nhưng có Ba Ngôi gắn bó mật thiết với nhau bằng một tình yêu dâng hiến và đón nhận nhau một cách tuyệt đối: Thiên Chúa là Tình Yêu Tuyệt Đối và Duy Nhất (x. 1Ga 4,9). Chính theo hình ảnh Thiên Chúa như vậy mà con người được tạo thành. Một Thiên Chúa Duy Nhất, nhưng có Ba Ngôi khác biệt nhau: Chúa Cha không phải là Chúa Con; Chúa Con không phải là Chúa Cha và Chúa Thánh Thần không phải là Chúa Cha hay Chúa Con. Cùng một bản tính Thiên Chúa, nhưng khác biệt nhau về Ngôi Vị, Ba Ngôi Thiên Chúa tự hiến cho nhau, sống vì nhau, trong một Tình Yêu tuyệt đối. Đó chính là trọng tâm mặc khải của Kinh Thánh về Thiên Chúa.

Thứ đến, “cách thức mà Thiên Chúa yêu trở thành tiêu chuẩn cho tình yêu của con người" (Thông Điệp Thiên Chúa Là Tình Yêu, số 11). Vậy Thiên Chúa yêu như thế nào ?

Dân Israel được mời gọi tin vào Một Thiên Chúa Duy Nhất: “Nghe đây, hỡi Israel! Đức Chúa, Thiên Chúa của chúng ta là Đức Chúa duy nhất" (Đnl 6,4). Chỉ có một Thiên Chúa duy nhất, Người là Đấng sáng tạo trời đất và là Thiên Chúa của mọi người. Như vậy, các thần thánh khác không phải là Thiên Chúa, mà chỉ có Đức Chúa là Thiên Chúa duy nhất, chân thật và muôn loài, muôn vật, trong đó có con người, đều do Thiên Chúa tạo thành. “Điều nầy có nghĩa là: thụ tạo rất thân thiết với Thiên Chúa chỉ vì Người đã muốn và đã sáng tạo chúng như thế. Từ đó xuất hiện yếu tố thứ hai: Thiên Chúa yêu thương con người...Thiên Chúa duy nhất mà Isarel tin tưởng, chính Người cũng yêu. Tình yêu của Người là một tình yêu tuyển chọn. Từ giữa muôn dân. Người đã chọn Israel và yêu dân nầy, đương nhiên với mục đích để chữa trị toàn thể nhân loại" (Tđ Thiên Chúa là Tình Yêu, số 9).

Tình yêu mãnh liệt của Thiên Chúa đối với dân Người – đối với nhân loại – cũng đồng thời là tình yêu tha thứ. Qua Thập Giá, Thiên Chúa bày tỏ tình yêu hiến thân tuyệt đỉnh của mình đến độ trở thành con người, chết cho con người, để giao hoà con người với Thiên Chúa: tình yêu của Chúa mạnh hơn công lý của Người. Tình yêu nầy không làm tan biến con người, nhưng kết hợp với con người, để chúng ta được trở nên một với Chúa, như Thánh Phaolô nói: “Ai kết hợp với Chúa, thì nên một tinh thần với Người“ (1Cor 6,17) (x. Tđ Thiên Chúa là Tình Yêu, số 10).

Con người yêu thương theo cách của Thiên Chúa như thế nào? Trình thuật sáng tạo của Kinh Thánh nói về sự cô đơn của Ađam, con người đầu tiên, mà Thiên Chúa muốn ban cho một sự hỗ trợ thật gần gũi, nhưng không tạo vật nào có thể đáp ứng được. Vì vậy, Thiên Chúa tạo dựng người đàn bà từ xương sườn của ông, bấy giờ Ađam mới tìm thấy sự hỗ trợ mà ông cần: “Phen nầy, đây là xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi“ (St 2,23). Huyền thoại của Platon cho rằng con người nguyên thủy mang hình dáng một khối tròn, có nghĩa là hoàn toàn đầy đủ cho chính mình, nhưng thần Zeus chặt con người ra làm đôi để phạt vì tội kiêu ngạo, thế nên từ đó con người luôn tìm phân nữa kia của chính mình, luôn hướng về đó, để tìm lại tính trọn vẹn của mình. Trình thuật Kinh Thánh cho thấy một cách nào đó con người tự bản chất vẫn đang đi tìm trong người khác phần bổ sung để đạt được sự trọn vẹn của mình. Con người chỉ trọn vẹn khi người đàn ông kết hợp với người đàn bà: “Bởi thế, người đàn ông lìa cha mẹ mà gắn bó với vợ mình và cả hai thành một xương, một thịt“ (St 2,24). (x. Tđ Thiên Chúa là Tình Yêu số 11).

Như vậy, tình yêu hôn nhân được khắc sâu vào bản tính con người: người nam và người nữ hướng về nhau, kết hợp thành một, để con người nên trọn vẹn. Đặc tính của tình yêu hôn nhân có tính bền vững, duy nhất và dứt khoát (bất khả phân ly). Vì thế “hôn nhân một vợ một chồng đáp ứng với hình ảnh Thiên Chúa độc thần. Hôn nhân căn cứ trên một tình yêu đơn nhất và dứt khoát, trở thành cách trình bày sự liên hệ giữa Thiên Chúa với dân Người: cách thức Thiên Chúa yêu trở thành tiêu chuẫn cho tình yêu của con người“ (Tđ Thiên Chúa là Tình Yêu số 11).

Thiên Chúa duy nhất dựng nên con người, yêu thương con người, kết ước với người và hiến thân cho con người đến tận cùng trên Thánh giá. Tình yêu hôn nhân cũng phải là một tình yêu hiến thân cho nhau trong sự chung thủy và cho đến cùng. Yêu như Chúa yêu!

Xin cho những ai sống đời hôn nhân biết yêu nhau như Chúa yêu.

KIỂM ĐIỂM

• Có nhận định gia đình là trường học đầu tiên, căn bản của đời sống?
• Có biết gia đình là trường học dạy tất cả những chi liên hệ đến cuộc sống, từ ăn mặc, nói năng, giao tiếp (nằm ngồi) đối xử tốt, đúng với nhân phẩm, với phẩm hạnh con cái Chúa.
• Đa số người làm cha làm mẹ không mấy ai nhận định rõ nhiệm vụ dạy dỗ con cái (nuông chiều quá đáng).
• Dạy không bằng lời mà bằng lối sống.
• Dạy con là phận sự Chúa trao phó cho cha mẹ.

V. LỜI NGUYỆN GIÁO DÂN

Kêu mời: Anh chị em thân mến, Khi nhìn xem vạn vật đều có phái tính, chúng ta nhận biết Thiên Chúa đã thiết lập quy chế hôn nhân và gia đình cho loài người cách đặc biệt. Chúng ta cầu nguyện cho mọi gia đình sống đúng đứng bậc mình, theo thánh ý Thiên Chúa:

• Chúa phán: “Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta”. Chúng ta cầu nguyện cho mọi thành phần Hội Thánh, biết chấn chỉnh nề nếp giáo dục từ trong gia đình mình, để đào tạo nhân cách và đức tin.
• Chúa phán: “Các con hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương các con”. Chúng ta cầu nguyện cho mọi Kitô-hữu, biết chú trọng tình yêu mến trong gia đình, để mọi thành phần đều cảm nhận được hạnh phúc nơi nhà mình.
• “Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ. Thiên Chúa ban phúc lành cho họ”. Chúng ta cầu nguyện cho những ai đang sống trong bậc vợ chồng, biết yêu thương kết hợp mật thiết với nhau, và trọn đời chung thuỷ với nhau.
• “Là chồng, là vợ phải yêu thương nhau như Chúa Kitô yêu thương Hội Thánh”. Chúng ta cầu nguyện cho mọi người trong họ đạo chúng ta, biết ra sức xây dựng hạnh phúc cho gia đình mình, trên nền tảng tình yêu của Chúa Kitô.

Kết thúc: Lạy Chúa, Chúa ban tình yêu cho loài người để họ xây dựng hạnh phúc gia đình theo hình ảnh Chúa. Xin cho chúng con nhận biết và sống theo ý Chúa về hôn nhân và gia đình, hầu ngày sau đặng lên thiên đàng hưởng phước đời đời. Nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen

ÁP DỤNG THỰC HÀNH

TÌNH YÊU TRONG CHÚA BA NGÔI

Sau khi được chọn gọi, đi theo Thầy Chí Thánh Giêsu và cảm nghiệm tình yêu của Chúa Giêsu, Thánh Gioan Tông đồ đã định nghĩa Thiên Chúa là tình yêu (1Ga 4,16), ngài không gọi Chúa Giêsu là tình yêu mà ngài định nghĩa Thiên Chúa là tình yêu cho thấy được rằng: Chúa Giêsu là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình. Thiên Chúa này là Thiên Chúa Ba Ngôi được liên kết chặt chẽ với nhau trong tình yêu, vì thế, khi Gioan được ở gần Chúa Giêsu thì Gioan cũng cảm nghiệm được Một Thiên Chúa Ba Ngôi đang hiện diện. Như vậy, Thiên Chúa là tình yêu và ai ở trong tình yêu thì ở trong Thiên Chúa.

Vì tình yêu sung mãn mà Thiên Chúa dựng nên vũ trụ vạn vật, để chia sẻ và thông ban vinh quang của Người cho các loài thụ tạo. Đặc biệt nơi con người, Người dựng nên họ giống hình ảnh Người và Sách Sáng Thế chương 1 câu 27 còn ghi lại Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ (St 1, 27). Chính vì yêu thương mà từ hư vô Ngài đã tạo dựng con người giống hình ảnh Ngài để thông ban cho họ vinh quang vĩnh cửu. Ngài dựng nên con người có nam có nữ, tuy khác biệt về phái tính nhưng hoàn toàn bình đẳng với nhau và bổ túc cho nhau (Thư mục vụ năm 2008 số 4). Như vậy con người chẳng những được giống hình ảnh Thiên Chúa trong chính mình mà còn được Thiên Chúa cho được trở nên giống Chúa hơn nhờ khả năng yêu thương. Càng yêu thương con người càng trở nên giống Thiên Chúa. Tình yêu của người nam người nữ dành cho nhau phản ảnh tình yêu Ba Ngôi Thiên Chúa.

Ba Ngôi Thiên Chúa tuy riêng biệt nhưng được liên kết chặt chẽ với nhau trong tình yêu, chặt chẽ đến độ trở nên một Thiên Chúa duy nhất, nhưng vẫn là Ba Ngôi riêng biệt, và chính trong tình yêu hợp nhất này mà Thiên Chúa sáng tạo muôn loài, thông chia nguồn sung mãn. Thiên Chúa không phải là một Thiên Chúa đơn độc nhưng là một Thiên Chúa Ba Ngôi Vị, chính vì thế mà tình yêu được phát xuất từ chính nơi Thiên Chúa.

Một cách nào đó, Thiên Chúa dựng nên người nam người nữ, Người ban cho họ có khả năng yêu mến để hướng về những ước vọng chân chính tốt lành, họ có khả năng hướng về nhau như Ba Ngôi Thiên Chúa, họ là nam, họ là nữ riêng biệt nhưng được mời gọi hướng về nhau và về những ước vọng tốt lành, về Thiên Chúa. Họ được dựng nên cho nhau và trở nên một trong nhau như Thiên Chúa là một.

Thiên Chúa đã dựng nên gia đình và trong đời sống gia đình tình yêu liên kết người nam và người nữ cách mật thiết đến nỗi họ không còn phải là hai, mà chỉ là một xương một thịt. Tình yêu hôn nhân còn phản ánh chính tình yêu của Thiên Chúa và được Chúa chúc lành. Như vậy, tình yêu của người nam, người nữ là phản ánh tình yêu Thiên Chúa Ba Ngôi. Thiên Chúa là Thiên Chúa độc nhất Ba Ngôi Vị, tình yêu hôn nhân cũng vậy người nam người nữ tuy là hai nhưng phải là một sương một thịt trong Thiên Chúa.

Thật diễm phúc cho con người khi là loài thụ tạo thấp hèn lại được Thiên Chúa yêu thương và cho được phản ánh vẻ huy hoàng và tình yêu nơi Thiên Chúa tình yêu. Ước gì các gia đình Kitô hữu biết luôn sống yêu thương nhau, tâm đầu ý hợp, nên một trong nhau... và như thế là giới thiệu cho những người chung quanh hình ảnh một Thiên Chúa tình yêu nơi tình yêu của mọi thành viên trong gia đình mình.