Đời là khổ

ĐỜI LÀ KHỔ ?

Phật giáo khi nói: Sinh – lão - bệnh - tử, là có ý nói đời toàn là khổ. Đạo chúng ta cũng nói: đời là sũng khóc lóc. Văn chương lại tả: đời là bọt trong bể khổ.

Đời có khổ, không ai cãi, ai ai cũng nhận; nhưng nếu nói đời là toàn khổ thì quá đáng. Ông Trời tạo ra con người, bắt con người chịu khổ, rồi đến cái khổ sau cùng là chết... Tạo dựng như vậy nó vô lý quá! Tạo dựng làm gì? Không nên tạo dựng.

Thật ra Chúa tạo ra con người để con người được phúc; mà muốn được phúc thì phải khổ công, có khổ công mới đáng thương.

Khổ công không phải là mục đích của con người mà là phương tiện để đạt mục đích, nghĩa là đạt phước. Phật giáo dùng tứ diệu đế để diệt khổ, diệt vô thường, đạt hữu thường. Chúng ta không chấp nhận lập luận này và cái diệt khổ trong hiện sinh, trong thực tế chưa diệt được.

Không diệt được thì nên dùng chúng như phương tiện để đạt phúc. Ngay trong đời thường, muốn có cơm ăn, phải chịu khó, chịu khó nấu cơm; muốn có lúa phải khổ công cày cấy; muốn có một tác phẩm nghệ thuật cũng phải khổ công đụt đẽo mài giũa; ngay nhà trí thức muốn hiểu rộng, cần phải khó nhọc nghiên cứu.

Xem ra cái khổ nhọc là khẩn thiết cho con người. Cả ngày không việc làm (không ngủ nghỉ) chính là cái khổ. Có việc là thoải mái, là vui tươi. Do đó cái khổ không hoàn toàn là khổ.

Cái khổ để biểu lộ năng khiếu tái tạo, có thể là điều sở thích. Khổ nhọc để biểu lộ tình yêu, có thể là một khoái lạc. Có khó nhọc mới có được một đời sống thiện hảo.

Đối với Thiên Chúa, ngoài khổù nhọc chúng ta có gì dưng cho Chúa. Chịu khó, chịu chết để cứu người, cứu đời là một vinh hạnh đáng được hãnh diện.

Kết luận: Cái khổ, không hẳn là khổ, càng không phải là khổ hoàn toàn mà là phương tiện để đạt hạnh phúc, góp phần cho hạnh phúc. Tự cái khổ cũng đem đến cho chúng ta ít nhiều an lạc.

Vì thế, đã không thể diệt, càng không nên ghét, mà đón nhận khó, thích chịu khó để đạt hạnh phúc.