Cậu bé làm ca đêm

CẬU BÉ LÀM CA ĐÊM

Năm ấy, cậu bé Giu-li-ô ( Julio ) người vùng Phi-ren-dê ( Firenze ) nước Ý, vừa tròn 12 tuổi và học lớp 4. Là con trai lớn trong một gia đình lao động, cậu sớm hiểu rằng phải chăm chỉ học tập mới mong sau này có được một nghề có thu nhập tạm đủ để giúp đỡ cha mẹ và lo toan cho đàn em nheo nhóc.
Bố Giu-li-ô là một nhân viên đường sắt, lương đã thấp lại đông con, nên ngoài công việc ban ngày, ông nhận viết thuê hằng đêm cho một nhà phát hành báo chí. Cứ 500 cái băng giấy ghi tên và địa chỉ người đặt mua báo tháng thì ông được trả 3 đồng lia ( lyre ) tiền công. Cũng chẳng được bao lâu, công việc đêm hôm khuya khoắt ấy đã ăn mòn sức khỏe của ông vốn đã suy nhược từ lâu. Giu-li-ô thương bố lắm, cậu đánh bạo thưa với bố: “Bố ơi, bố cho con viết phụ với bố nhé, bố yên tâm, con sẽ tập được nét chữ đẹp của bố...” Người bố cương nghị nhìn con âu yếm từ chối: “Không con ạ, con phải học. Việc học của con quan trọng hơn việc làm thêm của bố nhiều ghê lắm. Bố sẽ rất ân hận nếu làm mất đi của con 1 giờ quý báu mỗi tối dành cho việc học. Bố cám ơn con, nhưng bố thật sự không muốn để con viết bố đâu !” Biết bố không thể nào chấp thuận, Giu-li-ô đành suy nghĩ và tìm ra một giải pháp khác: cậu sẽ “làm ca đêm” thay cho bố một cách bí mật ! Đêm hôm ấy, khi chuông đồng hồ vừa dứt 12 tiếng, bố Giu-li-ô dừng bút, lảo đảo đứng dậy thổi tắt ngọn nến rồi qua phòng ngủ riêng. Chờ một lúc cho bố ngủ say, cậu bé rón rén mở cửa bước sang phòng làm việc, thắp đèn, ngồi vào bàn trước một chồng băng giấy còn trắng nguyên cùng bản danh sách những người đặt mua báo.
Giu-li-ô bắt đầu say sưa viết, trong lòng rộn lên một niềm vui thơ ngây. Vui vì cậu thấy mình làm được một việc có ích cho bố và cho cả nhà, lại cũng vui cả trong sự hồi họp thấp thỏm của một hàng động thầm lén. Ngoài kia, đêm cứ khuya dần, các băng giấy viết xong cứ xếp cao thêm, tất cả đã được hơn 150 cái địa chỉ, vừa gần tròn một đồng tiền công giúp bố. Giu-li-ô mệt mỏi ngừng lại, dọn dẹp, tắt đèn rồi rón rén về ngủ...
Trưa hôm sau, lúc vào bàn ăn, bố Giu-li-ô tỏ ra vui vẻ đặc biệt, ông nói riêng với con trai: “Này Giu-li-ô, bố còn làm việc tốt hơn con tưởng đấy. Trong có 2 tiếng đồng hồ đêm qua, bố đã làm được nhiều hơn mọi đêm đến một phần ba công việc. Kể ra thì tay bố cũng còn nhanh nhẹn, mắt bố cũng còn được việc đấy chứ ?”
Thành công bí mật đã khuyến khích Giu-li-ô, cậu tự nhủ: “Bố thật đáng thương. Ngoài việc giúp bố kiếm thêm được một chút, mình còn đem lại cho bố niềm vui, vì bố cứ tưởng bố đang trẻ lại như ngày xưa. Vậy, mình hãy can đảm lên mà tiếp tục “làm ca đêm” !

Nửa đêm hôm ấy, Giu-li-ô lại trở dậy làm việc âm thầm. Cứ như vậy trong suốt nhiều đêm liền mà bố Giu-li-ô vẫn không hề nghi ngờ chi cả. Thế rồi vào một đêm nọ, cậu không gượng được sức mình nữa khi cố gắng viết nhiều hơn mọi lần, và cậu đã ngủ gục ngay trên những băng giấy viết dở dang. Cũng may, chỉ một lúc thôi là cậu đã bàng hoàng sực tỉnh, vội thu dọn và đi ngủ ngay. Thức khuya liên tiếp nhiều đêm như vậy, Giu-li-ô đâm ra kiệt sức, lúc nào cũng ở trong trạng thái dật dờ thiếu ngủ. Buổi tối ngồi học và làm bài, cậy thường ngủ gật ngay trên trang sách. Buổi sáng cậu uể oải dậy trễ, ôn bài vội vã ngay trong khi thất thểu chạy đến trường cho kịp giờ học. Bố của Giu-li-ô nhận ra sự bất thường đó. Lúc đầu ông còn nhắc nhở khuyến khích, nhưng sau ông thấy con có biểu hiện ngày một trễ nải việc học, ông đã gọi Giu-li-ô đến mà nghiêm khắc quở trách: “Này Giu-li-ô, con thay đổi nhiều quá rồi đấy, con không còn chăm học như trước nữa ! Con phải nhớ rằng: tất cả niềm hy vọng của gia đình đều đặt vào tương lai của con. Bố không bằng lòng con một chút nào về lỗi lầm này, Giu-li-ô ạ !” Giu-li-ô đau đớn vô cùng, vì đây là lần đầu tiên trong đời, cậu đã làm bố buồn giận. Nước mắt đầm đìa, cậu xin lỗi bố mà trong lòng thì thầm nhủ: mình không thể cứ tiếp tục làm như vậy được nữa, phải chấm dứt ngay thôi ! Nhưng cũng chính tối hôm đó, bố Giu-li-ô đi giao số băng giấy đã viết, khi trở về, ông vui vẻ báo tin rằng số tiền kiếm được trong tháng vừa qua trội hơn được tới 32 đồng. Ông khao các con một túi kẹo thật ngon. Nhìn cảnh bố mẹ và các em vui mà lòng Giu-li-ô lại như thầm thì nói với bố: “Bố đáng thương của con ơi, thế là con lại chưa thôi đánh lừa bố đâu ! Con sẽ phải cố gắng nhiều hơn nữa. Ban ngày con sẽ học tăng lên, buổi tối con lại có thì giờ để tiếp tục “làm ca đêm” cho bố và cho cả nhà !”

Giu-li-ô đã tiếp tục, để rồi mệt nhọc chồng chất thêm vào mệt nhọc. Ngày họp phụ huynh học sinh, thầy chủ nhiệm nói với bố của Giu-li-ô: “Bác ạ, Giu-li-ô của bác rất thông minh và ngoan ngoãn, sau này chắc chắn em sẽ nên người. Nhưng, không hiểu vì sao mà những tuần lễ gần đây em dường như không còn tha thiết học hành như trước nữa. Em ngủ gật ngay trong tiết học, các bài luận văn thì thường bỏ dở dang, còn môn toán thì mất căn bản đến lạ lùng !”

Trách mắng mãi cũng không thấy chuyển biến, dần dần bố của Giu-li-ô đâm ra lạnh nhạt với con trai, coi Giu-li-ô như một đứa con bạc bẽo bất hiếu, không còn cách nào dạy dỗ, cũng chẳng trông mong được gì nữa. Hễ gặp mặt con ở đâu là ông lạnh lung ngoảnh vội đi chỗ khác. Tội nghiệp Giu-li-ô, cậu chỉ đành ngậm đắng nuốt cay một mình. Cậu biết tình trạng này nhất định phải chấm dứt. Mỗi tối cậu lại tự nhủ, đêm nay sẽ không dậy làm việc bí mật nữa. Thế nhưng, cứ nghĩ đến phải cắt đứt công việc âm thầm chia sớt gánh nặng sinh kế với bố mẹ là cậu lại phân vân lưỡng lự. Thế rồi, khi khuông nửa đêm vừa dứt, chính lúc mà Giu-li-ô phải quyết tâm thì một nỗi ân hận lại dày vò. Cậu cho rằng cứ nằm ngủ yên trên giường là hèn nhát, là chối bỏ bổn phận, là ăn cắp một đồng tiền công quý giá của bố. Và cậu tức khắc nhỏm dậy, nhẹ bước ra phòng làm việc của bố.

Một buổi tối, sau bữa cơm, mẹ Giu-li-ô nhìn sững con trai một hồi lâu, rồi xót xa nói với chồng: “Ông ơi, Giu-li-ô nó gầy yếu xanh xao quá, không chừng con nó bị bệnh lao mất, ông ạ !” Bố Giu-li-ô mỉa mai ngắt lời vợ, mắt vẫn không thèm liếc nhìn Giu-li-ô: “À ! Dễ hiểu thôi mà ! Lương tâm nó không còn được trong sáng như xưa, thì lẽ đương nhiên sức khỏe của nó phải xấu đi. Điều đó chẳng việc gì đến tôi cả. Nó có còn là con trai tôi nữa đâu !” Ôi, câu nói ấy như một nhát dao nhọn đâm thẳng vào trái tim non nớt thơ ngây của Giu-li-ô. Cậu lặng lẽ thổn thức: “Không thể như thế được bố ơi ! Con sẽ cương quyết không bao giờ lén “làm ca đêm” nữa. Không có tình thương của bố, con không thể nào sống được ! Con sẽ thú thật với bố tất cả, con sẽ không lừa dối bố nữa ! Con sẽ lại chăm học như trước đây, để bố sẽ lại thương con như bố vẫn hằng thương con, bố ơi...”

Thế nhưng, đêm hôm ấy, hình như đã thành một thói quen không dễ dàng chống lại được, Giu-li-ô lại nhỏm dậy. Ngồi vào bàn, cậu cứ lưỡng lự mãi. Rồi bất giác, cậu quơ tay tìm cây bút thì sơ ý chạm vào chồng sách cao của bố để ở cạnh bàn. Thế là có hai cuốn trượt đi, rơi xuống đất, gây ra một tiếng động vang to trong đêm vắng !

Giu-li-ô giật thót người, run lên khi tưởng tượng bố cậu sẽ thức giấc, chạy ra và bắt gặp cậu đang ngồi viết thay bố trong đêm ! Giu-li-ô nín thở lắng nghe, vẫn không có gì khác lạ, cả nhà vẫn ngủ say. Cậu trấn tĩnh lại và cúi nhặt hai cuốn sách lên, rồi bắt tay vào việc một cách say sưa...
Nhưng Giu-li-ô không thể nào ngờ, bố cậu ban nãy đã thức giấc, thấy có ánh đèn bên phòng làm việc, và thật nhẹ bước, ông đã đến đứng sau lưng con trai tự bao giờ. Vâng, ông đang đứng đó, mái tóc đã gần bạc phơ nghiêng xuống trên mái đầu xanh thơ ngây. Ông đã hiểu ra tất cả, và ông chợt thấy ân hận vô cùng. Lòng người cha giờ đây trào dâng một tình thương yêu đối với con trai khiến ông như chết sững...
Bất ngờ, ông đưa vội hai tay ôm chầm lấy đôi vai bé nhỏ của Giu-li-ô ! Cậu giật bắn người, ngoái cổ lại cùng lúc với tiếng nức nở của người cha ở phía sau. Giu-li-ô kêu lên: “Ôi bố ! Bố tha lỗi cho con, tha lỗi cho con, bố ơi !” Ông bố vừa đặt lên khắp vầng trán con những cái hôn đầm đìa nước mắt, vừa thốt lên chân thành: “Không, Giu-li-ô, chính con, con của bố, con hãy tha lỗi cho bố. Bố đã hiểu tất cả, chính bố mới phải xin lỗi con, con yêu quý của bố !” Rồi ông bế xốc Giu-li-ô lên, đặt vào vòng tay người mẹ cũng vừa thức giấc chạy ra, ông bảo bà: “Hãy hôn con trai đi, hôn đứa con tận tụy từ 4 tháng nay đã không ngủ để làm việc thay tôi, tôi lại đi lạnh nhạt xua đuổi nó, trong khi nó đã kiếm ra miếng ăn cho gia đình !” Bà mẹ lặng lẽ xiết con vào lòng. Linh cảm của tình mẫu tử bấy lâu nay giờ đây đã được giải đáp. Giu-li-ô nghẹn ngào mãi mới nói nên lời: “Con cám ơn bố mẹ đã hiểu con... Nhưng bố mẹ cũng phải đi ngủ thôi, vì đêm khuya lắm rồi. Con chúc mẹ ngủ ngon, con chúc bố yên giấc nhé, ngày mai bố còn phải đi làm sớm mà !” Nhưng ông bố cứ muốn được nhìn con trai ngủ, ông bế Giu-li-ô vào phòng của cậu, ngồi ở đầu giường, nắm lấy tay con mà dỗ dành: “Ngủ đi Giu-li-ô, ngủ cho ngoan, hỡi thiên thần bé nhỏ của bố !”  Giu-li-ô mệt quá, thiếp đi, ngủ thật sâu thật đầy. Đã mấy tháng rồi, đây mới thật là một giấc ngủ bình an cùng những giấc mơ tuyệt đẹp...
Khi Giu-li-ô tỉnh giấc, mặt trời đã ló dạng ở phía đông. Cậu thấy ngay bên cạnh mình, tựa lên mép giường, bố cậu đã ngủ cả đêm như vậy, miệng vẫn còn đọng lại một nụ cười nhân hậu sung sướng vì giấc ngủ của con... Ngoài kia, đâu đó có tiếng hót líu lo đón chào một ngày mới đang bắt đầu, một ngày hạnh phúc cho những TẤM LÒNG CAO CẢ, một ngày hạnh phúc cho những con người biết yêu thương nhau...

Phóng tác từ NHỮNG TÂM HỒN CAO THƯỢNG